Λεωνίδας Βουρλιώτης Ένα νέο περιστατικό αναζωπυρώνει τη συζήτηση γύρω από το περιεχόμενο των σχολικών εγχειριδίων: στο ηλεκτρονικό βιβλίο που προορίζεται για το μάθημα της Οικονομίας στη Γ΄ Γυμνασίου –το οποίο αρχικά είχε γραφτεί για την Α΄ Λυκείου στην Κύπρο– εντοπίζεται παράδειγμα που παρουσιάζει «κοινές εμπειρίες» οικονομικής στενότητας ανάμεσα σε οικογένειες ανέργων και… πολυεκατομμυριούχους ποδοσφαιριστές.
Το σχήμα αυτό, που στην καλύτερη περίπτωση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί άκομψο, προκαλεί εύλογες αντιδράσεις: μπορεί άραγε η έλλειψη ελεύθερου χρόνου ενός διάσημου αθλητή να εξομοιωθεί με την αδυναμία μιας οικογένειας να πληρώσει το ρεύμα ή να εξασφαλίσει βασικά αγαθά;
Το διακύβευμα για την εκπαίδευση
Η συζήτηση δεν αφορά μόνο το συγκεκριμένο απόσπασμα αλλά εγείρει ευρύτερα ερωτήματα για τον ρόλο των σχολικών βιβλίων:
Μεταφέρουν ουδέτερη γνώση ή αναπαράγουν ιδεολογίες;
Κατά πόσο τα παιδιά εκτίθενται σε «υποδόρια» μηνύματα περί ισότητας που θολώνουν τις ταξικές διαφορές;
Πώς επιλέγονται τελικά τα παραδείγματα που περιλαμβάνονται σε αυτά;
Η αντιπαράθεση θυμίζει παλαιότερη περίπτωση με το βιβλίο Πολιτικής Παιδείας της Β΄ Λυκείου, όπου σε πρώτο στάδιο είχε συμπεριληφθεί η φράση ότι «αξίζει να δώσουμε και τη ζωή μας για την Ε.Ε.». Στις επόμενες εκδόσεις, το σημείο αυτό αποσύρθηκε μετά από αντιδράσεις.
Εκπαίδευση και κοινωνικές ανισότητες
Η έννοια της «οικονομικής στενότητας» δεν είναι αφηρημένη. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (2023), σχεδόν το 28% των νοικοκυριών στην Ελλάδα αντιμετωπίζει δυσκολίες κάλυψης βασικών αναγκών. Σε αυτό το πλαίσιο, η εξίσωση της φτώχειας με τις «αγωνίες» της υπερβολικής εργασιακής απασχόλησης των πλουσίων μοιάζει όχι μόνο ατυχής αλλά και επικίνδυνη: αποπροσανατολίζει τους μαθητές από την κατανόηση των πραγματικών κοινωνικοοικονομικών διαφορών.
Η υπόθεση αυτή δεν είναι «μια λεπτομέρεια». Αφορά τον πυρήνα της εκπαιδευτικής διαδικασίας: ποια κοινωνία θέλουμε να αντικατοπτρίζουν τα σχολικά μας βιβλία;
Είναι λάθος ή «τρικυμία σε ποτήρι» η κριτική στο παράδειγμα του ποδοσφαιριστή;
Πρέπει να μιλάμε στα παιδιά για ταξικές διαφορές ή να επιλέγουμε ουδέτερα σχήματα που όμως κινδυνεύουν να γίνουν παραπλανητικά;
Μήπως τελικά οι αλλαγές και οι διορθώσεις στα βιβλία δείχνουν ότι το σχολείο παραμένει πεδίο ιδεολογικών συγκρούσεων;
Η συζήτηση συνεχίζεται και, όπως όλα δείχνουν, το σχολικό βιβλίο δεν είναι ποτέ απλά «ένα βιβλίο». Είναι καθρέφτης –και μερικές φορές εργαλείο– της κοινωνίας που το παράγει.
Η ανακοίνωση του εκπαιδευτικού σχήματος που δραστηριοποιείται στην ΕΛΜΕ Πειραιά "ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ"
Όλοι το ίδιο είμαστε σε τούτο τον κοσμάκη και όλοι έχουμε ψυχή, λαός και Κολωνάκι
Η αγωνία του πολυεκατομμυριούχου πριν το πέναλτι
Σε ένα βιβλίο που δεν μοιράστηκε ακόμα ούτε σε εκπαιδευτικούς ούτε σε μαθητές/τριες, για ένα μάθημα που το βιβλίο είναι της Α΄Λυκείου και διδάσκεται στην Κύπρο αλλά εδώ στο «90΄» μπήκε στη Γ΄ Γυμνασίου, προσθέτοντας άλλο ένα 7ωρο στους μαθητές και τις μαθήτριες, στα 4 που ήδη είχαν, σε ένα όχι και τόσο κρυφό πρόγραμμα τελικά, μαθαίνουμε, από την ηλεκτρονική μορφή του, πως πλούσιοι και φτωχοί βιώνουν εξίσου οικονομική στενότητα! Γιατί μπορεί μια οικογένεια με άνεργους γονείς να μην μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της σε τροφή ή να μην μπορεί να πληρώσει το ρεύμα… αλλά ο καημένος ο πολυεκατομμυριούχος ποδοσφαιριστής που σε ένα σαββατοκύριακο δεν προλαβαίνει να παίξει ποδόσφαιρο και να γυρίσει το διαφημιστικό φιλμάκι, όσο και να το πεις μια οικονομική στενότητα τη νιώθει!
Ανεξάρτητα από το πόσο σωστό είναι ή πόσο σαφές, για μαθητές Γ΄ Γυμνασίου ότι, ο ελεύθερος χρόνος μπορεί να αποτελεί αιτία οικονομικής στενότητας, εδώ έχουμε μια καραμπινάτη περίπτωση όπου αυτά που «κρυφά», πίσω από τις γραμμές, μεταφέρονται από το σχολείο στα παιδιά σε όλα τα μαθήματα, βγαίνουν με τον πιο ξεδιάντροπο τρόπο στο προσκήνιο. Για άλλη μια φορά το σχολείο μας υπενθυμίζει τους ταξικούς φραγμούς που το ίδιο θέτει αποκρύπτοντας την ίδια την ταξική κοινωνία!
Ίσως μέχρι να τυπωθεί να έχουν αφαιρέσει το επίμαχο σημείο… το είδαμε άλλωστε να συμβαίνει και στην πρώτη έκδοση του βιβλίου, του καταργημένου μαθήματος πλέον, της Πολιτικής Παιδείας της Β΄ Λυκείου που στο κεφάλαιο για την Ε.Ε. μας έλεγαν πως … αξίζει να δώσουμε και τη ζωή μας για αυτή! Στην επόμενη έκδοση αυτό το κομμάτι εξαφανίστηκε.
Τρικυμία ή προπαγάνδα εν βιβλίω;
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 22/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
