Νίκος Μακρής Την απάντησή του στην πρόσφατη κοινοβουλευτική ερώτηση του βουλευτή Κωνσταντίνου Χήτα έδωσε ο Υφυπουργός Παιδείας, Νίκος Παπαϊωάννου, αναφορικά με τη νέα επώνυμη ακαδημαϊκή έδρα για τον Μέγα Αλέξανδρο στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Σε επίσημο έγγραφο, ο υφυπουργός διευκρινίζει ότι η έδρα «Αρχαία Ελληνική Ιστορία: Ο Μέγας Αλέξανδρος και η Εποχή του» θα λειτουργεί με επιστημονικά κριτήρια και σε διεπιστημονικό πλαίσιο, καλύπτοντας τομείς όπως η Ιστορία, η Αρχαιολογία, η Εθνολογία και οι Νεοελληνικές Σπουδές.
Στόχος είναι η μελέτη της ζωής, της πολιτικής και της στρατιωτικής δράσης του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά και η ανάλυση της επίδρασής του στην εξάπλωση της ελληνιστικής οικουμένης.
«Η πρόταση για τη δημιουργία της έδρας εδράζεται καθαρά σε επιστημονικά κριτήρια και ασφαλώς δεν υπήρξε τυχαία», τονίζει το ΑΠΘ, επισημαίνοντας την μακρά παράδοση του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στη μελέτη της Αρχαίας Μακεδονίας.
Στόχοι και προοπτικές της νέας έδρας στο ΑΠΘ
Σύμφωνα με την απάντηση του Υφυπουργού, η νέα ακαδημαϊκή δομή θα έχει πολλαπλά επιστημονικά και εκπαιδευτικά οφέλη:
Παραγωγή τεκμηριωμένης ιστορικής γνώσης για τον Μέγα Αλέξανδρο και την εποχή του.
Εκπαίδευση και εξειδίκευση νέων ερευνητών στο γνωστικό αντικείμενο.
Διεθνής συνεργασία με άλλα πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα.
Δημιουργία υποδομής για μελλοντική επέκταση σε επιστημονικό κέντρο ή ερευνητικό ινστιτούτο μεγάλης εμβέλειας.
Όπως τονίζει ο κ. Παπαϊωάννου, η ίδρυση ενός ευρύτερου Ινστιτούτου ή κέντρου μεγάλης εμβέλειας ξεκινά από πρωτοβουλία των αρμόδιων ακαδημαϊκών οργάνων και δεν αποτελεί αποκλειστική κυβερνητική ενέργεια. Ωστόσο, η έδρα αυτή «θα λειτουργήσει ως φυτώριο» για την ανάπτυξη εξειδικευμένου ερευνητικού δυναμικού, ενώ παράλληλα διασφαλίζει ότι οι νέες γενιές επιστημόνων θα έχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και έρευνα.
Η απάντηση του Υφυπουργού καταλήγει ότι το ΑΠΘ και τα αρμόδια τμήματα μπορούν να αναλάβουν οποιαδήποτε πρωτοβουλία θεωρούν σκόπιμη για τη μελέτη και την προβολή του έργου του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των Επιγόνων του, στο πλαίσιο της ακαδημαϊκής αυτονομίας και της συνεργασίας με διεθνείς ερευνητικούς φορείς.
Αναλυτικά η απάντηση του Υφυπουργού Παιδείας
«Σε απάντηση του ανωτέρω Μέσου Κοινοβουλευτικού Ελέγχου, κάνουμε γνωστά τα ακόλουθα:
Η ίδρυση επώνυμης ακαδημαϊκής έδρας προβλέπεται στις διατάξεις του άρθρου 168 του ν. 4957/2022 (Α΄141), σύμφωνα με τις οποίες:
«1. Με απόφαση της Συγκλήτου, κατόπιν εισήγησης της Κοσμητείας και πρότασης της Συνέλευσης του Τμήματος, εγκρίνεται η ίδρυση και λειτουργία επώνυμης έδρας διδασκαλίας και έρευνας σε συγκεκριμένη γνωστική περιοχή, που σχετίζεται με το αντικείμενο Τμήματος του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (Α.Ε.Ι.) και εντάσσεται στο αναπτυξιακό σχέδιό του.
2. Προϋπόθεση για την ίδρυση επώνυμης έδρας είναι η δωρεά προς το Α.Ε.Ι. από οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, της ημεδαπής ή της αλλοδαπής ή φορέα τουδημόσιου τομέα, όπως αυτός οριοθετείται στην περ. α) της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν.4270/2014 (Α' 143), με σκοπό την κάλυψη των δαπανών της έδρας. Η οικονομική διαχείριση της δωρεάς για τη λειτουργία της επώνυμης έδρας πραγματοποιείται από τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε.). Οι δαπάνες λειτουργίας της έδρας δύνανται να καλύπτονται από το κεφάλαιο ή από τις αποδόσεις των επενδύσεων του κεφαλαίου της δωρεάς.
3. Για την ίδρυση επώνυμης έδρας απαιτείται η σύναψη Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ του Α.Ε.Ι. και του δωρητή, που εγκρίνεται από τη Σύγκλητο του Α.Ε.Ι., στο οποίο καθορίζονται η γνωστική περιοχή της επώνυμης έδρας, η χρονική διάρκεια λειτουργίας της, το ύψος της δωρεάς και οι επιλέξιμες δαπάνες για τη λειτουργία της έδρας.
2
…
7. Με τον Εσωτερικό Κανονισμό λειτουργίας του Α.Ε.Ι. ρυθμίζονται οι ειδικότεροι όροι και προϋποθέσεις για την ίδρυση, τη λειτουργία και την πλήρωση της επώνυμης έδρας…».
Περαιτέρω, στο πλαίσιο της συνταγματικά κατοχυρωμένης αυτοδιοίκησής τους και της αποστολής τους, όπως προσδιορίζεται με τις διατάξεις του άρθρου 3 του ως άνω νόμου, τα Α.Ε.Ι. δύνανται μέσω των υφιστάμενων ακαδημαϊκών τους δομών- ιδίως στα επιστημονικά πεδία της Ιστορίας, Αρχαιολογίας, Εθνολογίας, Νεοελληνικών Σπουδών- να αναλαμβάνουν οποιαδήποτε πρωτοβουλία θεωρούν σκόπιμη για τη μελέτη και την προβολή του έργου του Μ. Αλεξάνδρου και των Επιγόνων του, αναπτύσσοντας και διεθνείς συνεργασίες προς τούτο.
Από τα παραπάνω τεκμαίρεται ότι η ίδρυση ενός ερευνητικού φορέα μεγάλης εμβέλειας για τη μελέτη του έργου του Μ. Αλεξάνδρου και των Επιγόνων του εκκινεί με πρωτοβουλία των αρμόδιων ακαδημαϊκών οργάνων.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το αρ. πρωτ. 87305/29-7-2025 έγγραφο του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, « (…) Η πρόταση για τη δημιουργία Έδρας με τίτλο «Αρχαία Ελληνική Ιστορία: Ο Μέγας Αλέξανδρος και η Εποχή του» στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης εδράζεται καθαρά σε επιστημονικά κριτήρια και ασφαλώς δεν υπήρξε τυχαία. Και τούτο διότι το εν λόγω Ίδρυμα και δη το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής διαθέτει μακρά παράδοση στην ιστορική και αρχαιολογική έρευνα της Αρχαίας Μακεδονίας.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο η μελέτη της ζωής, της πολιτικής και στρατιωτικής δράσης αλλά και της επίδρασης του Μεγάλου Αλεξάνδρου -η σημασία των οποίων ουδέποτε αμφισβητήθηκε στην νεότερη και σύγχρονη έρευνα - θα ενταχθεί σε ένα ευρύτερο διεπιστημονικό, αλλά και διαχρονικό, πλαίσιο προσέγγισης τόσο της Ιστορίας της Αρχαίας Μακεδονίας όσο και του λοιπού Αρχαίου Ελληνικού κόσμου και θα πραγματοποιηθεί με τρόπο που θα ανταποκρίνεται στα διεθνή ειωθότα της σύγχρονης ιστορικής έρευνας.
Η έδρα με επίκεντρο τη μορφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου όχι μόνον θα οδηγήσει στην παραγωγή και προώθηση εξειδικευμένης και αυστηρά τεκμηριωμένης ιστορικής γνώσης, αλλά θα λειτουργήσει ως φυτώριο για την εξοικείωση, την εκπαίδευση και εξειδίκευση νέων ερευνητών στο συγκεκριμένο γνωστικό πεδίο. Με άλλα λόγια τα αποτελέσματα της λειτουργίας της δεν θα είναι ούτε στατικά και περιστασιακά, ούτε θνησιγενή. Η εμπειρία που θα συσσωρευτεί από τη λειτουργία της, το υψηλό διδακτικό και επιστημονικό έργο το οποίο θα παραχθεί καθώς και η παραγωγή εξειδικευμένου πάνω στο γνωστικό αντικείμενο δυναμικού, δημιουργούν ένα στιβαρό υπόβαθρο τόσο για την επιβίωση και τη συνέχιση της λειτουργίας όσο και για την επέκταση της συνεργασίας της με άλλους ερευνητικούς και πολιτισμικούς φορείς αλλά και για την περαιτέρω διεύρυνσή της με τη μορφή -ενδεχομένως- ενός επιστημονικού κέντρου ή ερευνητικού ινστιτούτου.
Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ»
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/8
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
