Μαρία Δούση Η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν απειλεί πλέον μόνο το περιβάλλον και την υγεία, αλλά εισβάλλει δυναμικά και στην εκπαιδευτική διαδικασία, προκαλώντας άμεσες επιπτώσεις στη φοίτηση και τις επιδόσεις των μαθητών παγκοσμίως.
Καθώς το 2024 καταγράφεται ως η θερμότερη χρονιά στην ιστορία, σύμφωνα με μελέτες που επικαλείται η Unesco, οι καύσωνες και οι παρατεταμένες περίοδοι υψηλών θερμοκρασιών αναγκάζουν σχολεία να κλείνουν, δυσκολεύουν τη διδασκαλία και υπονομεύουν χρόνια εκπαιδευτικής προόδου.
«Η έκθεση στη ζέστη έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στα εκπαιδευτικά αποτελέσματα των παιδιών», δήλωσε η Όντρεϊ Αζουλάι, διευθύντρια της Unesco, επισημαίνοντας τη σοβαρότητα του φαινομένου.
Χάνονται έως και 1,5 χρόνος εκπαίδευσης
Σε έκθεση της Unesco και άλλων διεθνών φορέων για το 2024 τονίζεται ότι οι μαθητές σε ολόκληρο τον κόσμο ενδέχεται να χάσουν μέχρι και 1,5 σχολικό έτος λόγω των συνεπειών της ακραίας ζέστης – με τις επιδόσεις σε εξετάσεις να καταγράφουν αισθητή πτώση.
Ως απάντηση, κυβερνήσεις και οργανισμοί, σε συνεργασία με τράπεζες ανάπτυξης και φιλανθρωπικά ιδρύματα, δρομολογούν πολυδάπανα προγράμματα θωράκισης των σχολικών υποδομών. Σύμφωνα με την Unesco, περισσότερα από 80.000 σχολεία σε 87 χώρες έχουν ήδη δεσμευτεί να προχωρήσουν σε προσαρμογές, όπως φύτευση δέντρων, λευκές στέγες, και κλιματιστικά συστήματα.
Νέα σχολεία «ανθεκτικά στη ζέστη» στη Βραζιλία
Στη Λατινική Αμερική, η Διαμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης προετοιμάζει την έναρξη ενός προγράμματος ύψους 100 εκατ. δολαρίων που αφορά «σχολεία έτοιμα να αντιμετωπίσουν τη ζέστη».
«Είμαστε πρόθυμοι να αναπτύξουμε και να εφαρμόσουμε αυτές τις πρακτικές, κλιμακούμενες και σχεδόν άμεσες λύσεις. Η ακραία ζέστη επηρεάζει ολοένα και περισσότερο τα μαθησιακά αποτελέσματα και τις μελλοντικές επιλογές ζωής των παιδιών σε περιοχές και χώρες παγκοσμίως», δήλωσε ο Αβινάς Περσό, ειδικός σύμβουλος του προέδρου της Τράπεζας.
Το πρόγραμμα θα εφαρμοστεί στην πολιτεία Πάρα στη Βραζιλία, με παρεμβάσεις σε 55 σχολεία και περισσότερους από 24.000 μαθητές, περιλαμβάνοντας μεταξύ άλλων μονωμένες στέγες, ηλιακά κλιματιστικά και αντανακλαστικές βαφές.
Η Αθήνα στον «αγώνα της ψύξης»
Η ελληνική πρωτεύουσα δεν μένει εκτός του προβλήματος. Όπως δήλωσε στους Financial Times ο αντιδήμαρχος Αθηναίων, Νίκος Χρυσόγελος, τα σχολεία στην Αθήνα θεωρούνται «υψηλής προτεραιότητας» για την αντιμετώπιση της ζέστης, καθώς η πόλη καταγράφει καύσωνες που φτάνουν ή ξεπερνούν τους 40°C.
«Η Αθήνα καλύπτεται περίπου κατά 90% από τσιμέντο και άσφαλτο», εξηγεί ο Χρυσόγελος, περιγράφοντας το φαινόμενο της θερμικής νησίδας που εγκλωβίζει τη ζέστη και επιβαρύνει τις σχολικές εγκαταστάσεις.
Τον περασμένο Ιούνιο, αρκετά σχολεία στην Αθήνα παρέμειναν κλειστά για ημέρες, λόγω παρατεταμένων καυσώνων και έλλειψης κλιματιστικών. Στο πλαίσιο ενός προγράμματος με τη στήριξη του Bloomberg Philanthropies, τα σχολεία της πόλης συμμετέχουν σε δράσεις με στόχο την ενίσχυση του πρασίνου στους προαύλιους χώρους.
Εκπαίδευση χωρίς ρεύμα στην Ινδία
Στην Ινδία, η ζέστη συνδυάζεται με την ενεργειακή φτώχεια. Πολλά αγροτικά σχολεία εξαρτώνται από ανεμιστήρες, οι οποίοι όμως δεν λειτουργούν σε περιοχές με διακοπές ρεύματος.
«Φανταστείτε στους 45°C αν δεν υπάρχει ανεμιστήρας, η προσέλευση θα είναι πολύ, πολύ χαμηλή», υπογραμμίζει ο Σουράμπ Κουμάρ, αντιπρόεδρος για την Ινδία στην Παγκόσμια Ενεργειακή Συμμαχία για τους Ανθρώπους και τον Πλανήτη.
Η απάντηση έρχεται από τον ήλιο: Έργα με φωτοβολταϊκά εξασφαλίζουν τοπική παροχή ρεύματος, ώστε τα σχολεία να παραμένουν ανοιχτά ακόμη και εν μέσω καύσωνα.
Καινοτομία με τοπικά υλικά στην Αφρική
Στη Μπουρκίνα Φάσο, η θερμοκρασία ξεπερνά συχνά τους 40°C, ενώ το ηλεκτρικό ρεύμα παραμένει πολυτέλεια. Εκεί, ο βραβευμένος αρχιτέκτονας Φράνσις Κερέ ηγείται ενός διαφορετικού μοντέλου σχολικής αρχιτεκτονικής.
Με χρήση τοπικών υλικών όπως ο πηλός και υπερυψωμένες μεταλλικές στέγες, τα σχολικά κτίρια διατηρούνται δροσερά χωρίς τεχνητή ψύξη. Ο Κερέ, πρώτος Αφρικανός νικητής του βραβείου Πρίτζκερ, εστιάζει στη βιώσιμη αρχιτεκτονική για τη δημιουργία συνθηκών μάθησης ακόμα και στις πιο ακραίες συνθήκες.
Στο στόχαστρο και η Βρετανία
Το φαινόμενο δεν περιορίζεται στον παγκόσμιο Νότο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου τα περισσότερα σχολικά κτίρια έχουν σχεδιαστεί για χαμηλές θερμοκρασίες, η απουσία κλιματισμού έχει αρχίσει να προκαλεί προβλήματα.
Αισθητήρες που τοποθετήθηκαν σε σχολικές αίθουσες κατέγραψαν θερμοκρασίες έως και 36,3°C, ενώ σύμφωνα με την οργάνωση Round Our Way, μαθητές παρουσίασαν συμπτώματα θερμικής εξάντλησης, όπως πονοκεφάλους και λιποθυμίες.
Η εκπαιδευτική κοινότητα παγκοσμίως βρίσκεται πλέον στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά της κλιματικής κρίσης. Η προστασία των παιδιών από τις ακραίες θερμοκρασίες δεν είναι πολυτέλεια – είναι προϋπόθεση για την ίδια τη δυνατότητα εκπαίδευσης.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 27/8
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
