Μαρία Δούση Η κατάσταση των εκπαιδευτικών στην Ελλάδα το 2025 θυμίζει μια σιωπηλή κρίση. Παρά τον κρίσιμο ρόλο τους στην κοινωνία και την εκπαίδευση – ειδικά στον τομέα της Ειδικής Αγωγής – καλούνται να επιβιώσουν με αποδοχές που δεν ανταποκρίνονται ούτε στις βασικές ανάγκες διαβίωσης.
Μισθοί πείνας για λειτουργούς παιδείας
Οι καθαρές απολαβές ενός νεοδιόριστου εκπαιδευτικού κυμαίνονται μεταξύ 760 και 1.100 ευρώ το μήνα, την ώρα που το κόστος ζωής εκτοξεύεται. Μόνο για ένα μικρό σπίτι σε πόλη, το ενοίκιο αγγίζει τα 450-600 ευρώ, ενώ τα πάγια έξοδα (τροφή, ενέργεια, μεταφορές) υπερβαίνουν τα 500 ευρώ το μήνα ανά άτομο.
Τα στοιχεία του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ και της ΕΛΣΤΑΤ επιβεβαιώνουν την οικονομική ασφυξία: βασικά αγαθά και υπηρεσίες έχουν αυξηθεί κατά άνω του 20% τα τελευταία δύο χρόνια. Στην πράξη, η επιβίωση με αξιοπρέπεια καθίσταται ανέφικτη, ενώ η δημιουργία οικογένειας ή η επιμόρφωση μοιάζουν με προνόμια του παρελθόντος.
Δάσκαλοι χωρίς “σπίτι”: Υπηρετούν μακριά από τον τόπο τους, χωρίς καμία στήριξη
Περίπου 7 στους 10 εκπαιδευτικούς υπηρετούν σε περιοχές μακριά από τη μόνιμη κατοικία τους, κυρίως σε νησιά και απομακρυσμένες περιοχές. Αυτή η πραγματικότητα επιβαρύνει δραματικά τον οικογενειακό προϋπολογισμό και στερεί από τους ίδιους κάθε έννοια προσωπικής ή κοινωνικής ζωής.
Και όλα αυτά χωρίς κανένα επίδομα μετεγκατάστασης, χωρίς φορολογικά κίνητρα ή στήριξη από το κράτος, σε αντίθεση με άλλους δημόσιους υπαλλήλους ή ειδικά σώματα. Έτσι, οι εκπαιδευτικοί λειτουργούν σαν “εσωτερικοί μετανάστες”, χωρίς δικαιώματα και χωρίς αναγνώριση.
Ειδική Αγωγή: Υπευθυνότητα χωρίς ανταμοιβή
Στον ευαίσθητο τομέα της ειδικής αγωγής, η κατάσταση είναι ακόμη πιο πιεστική. Οι εκπαιδευτικοί, το ειδικό εκπαιδευτικό και βοηθητικό προσωπικό εργάζονται σε απαιτητικά περιβάλλοντα, καλύπτοντας με αυταπάρνηση τις ανάγκες παιδιών με σοβαρές μαθησιακές ή αναπτυξιακές δυσκολίες.
Κατά την περίοδο της πανδημίας, όταν τα περισσότερα σχολεία παρέμειναν κλειστά, τα σχολεία ειδικής αγωγής έμειναν ανοιχτά για να στηρίξουν τους πιο ευάλωτους μαθητές. Παρ’ όλα αυτά, αυτή η προσφορά δεν ανταμείφθηκε, ούτε με ηθική αναγνώριση, ούτε με βελτίωση των συνθηκών εργασίας.
Η επαναφορά του επιδόματος ειδικής αγωγής αποτελεί ένα ελάχιστο βήμα προς την αναγνώριση της προσφοράς αυτών των επαγγελματιών. Όμως το μέτρο, αν και θετικό, δεν αρκεί για να αντιστρέψει τη γενικευμένη απογοήτευση.
Στην “ουρά” της Ευρώπης – Η Ελλάδα στους τελευταίους στην εκπαιδευτική δαπάνη
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα παραμένει ουραγός στην Ευρώπη όσον αφορά τις αμοιβές εκπαιδευτικών. Ένας Έλληνας δάσκαλος με 15 χρόνια εμπειρίας λαμβάνει περίπου 17.500 ευρώ ετησίως, ενώ ο αντίστοιχος μισθός στην ΕΕ φτάνει τις 35.000 ευρώ.
Ακόμη και χώρες με χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα, όπως η Τουρκία, προσφέρουν συγκρίσιμες ή και καλύτερες αποδοχές. Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στις μειώσεις μισθών εκπαιδευτικών, με συνολικές απώλειες που ξεπερνούν το 40% από το 2010.
Η μικρή αύξηση 4,5% που δόθηκε το 2023 κρίνεται σταγόνα στον ωκεανό, αν λάβει κανείς υπόψη τη συρρίκνωση της αγοραστικής δύναμης και τις αδιάκοπες αυξήσεις στο κόστος ζωής.
Η ανάγκη για επανεκκίνηση της εκπαιδευτικής πολιτικής
Ο κλάδος εκπέμπει συναγερμό και ζητά μέτρα ουσίας:
Αναπροσαρμογή μισθών ώστε να ανταποκρίνονται στο κόστος ζωής και στη βαρύτητα του ρόλου τους.
Στήριξη των μετακινούμενων εκπαιδευτικών με επιδόματα στέγασης και μετεγκατάστασης.
Μόνιμη επαναφορά και αύξηση ειδικών επιδομάτων, όπως αυτό της ειδικής αγωγής.
Ενίσχυση των υποδομών και χρηματοδότηση της συνεχούς επιμόρφωσης.
Η διατήρηση μιας ποιοτικής δημόσιας εκπαίδευσης περνά αναγκαστικά μέσα από την αξιοπρέπεια των λειτουργών της. Κι αν οι εκπαιδευτικοί γονατίσουν, τότε το μέλλον των παιδιών – και της χώρας – απειλείται πραγματικά.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 22/8
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
