Alfavita Newsroom Το στρατιωτικό καθεστώς της 21ης Απριλίου επιχείρησε να μετατρέψει την εκπαίδευση σε όργανο ιδεολογικής συμμόρφωσης. Διώξεις εκπαιδευτικών, κατάργηση σχολείων και δρακόντεια λογοκρισία αποκαλύπτουν την πραγματική «εκπαιδευτική πολιτική» της Χούντας.
Η «εθνοσωτήρια» εκπαίδευση: Από τον νόμο 129/67 στον αυταρχισμό της τάξης
Στις 21 Απριλίου 1967, το πραξικόπημα των συνταγματαρχών έθεσε τη χώρα σε καθεστώς δικτατορίας για επτά χρόνια. Η Παιδεία αποτέλεσε από την πρώτη στιγμή βασικό στόχο των στρατιωτικών, καθώς αναγνωρίστηκε ως πεδίο κρίσιμης ιδεολογικής επιρροής.
Με το Ν. 129/1967, το τότε καθεστώς κατήργησε το υφιστάμενο διοικητικό πλαίσιο της εκπαίδευσης, ανοίγοντας τον δρόμο για μαζικές εκκαθαρίσεις. Περίπου 260 εκπαιδευτικοί απολύθηκαν άμεσα, βάσει ενός νομοθετικού πλαισίου που τους κατηγορούσε ακόμη και για απλή συναναστροφή με "αντεθνικά" στοιχεία.
Ο χαρακτηρισμός «μη νομιμόφρων» απέκτησε θεσμική υπόσταση: κάθε δάσκαλος ή καθηγητής που έφερνε επαφή με αριστερές ιδέες, ασκούσε πολιτική κριτική ή ακόμα και... συμμετείχε σε συνάθροιση, μπορούσε να θεωρηθεί ύποπτος.
Κατάργηση σχολείων και κυνήγι εκπαιδευτικών
Η πολιτική της Χούντας δεν σταμάτησε στις διώξεις. Μέσω του Ν. 651/1970 και του Διατάγματος 842/1971, η δικτατορία «αναδιοργάνωσε» την εκπαίδευση με όρους αριθμητικής και όχι ποιοτικής βελτίωσης:
Το 1970, καταργήθηκαν 618 μονοθέσια δημοτικά σχολεία.
1.577 σχολικές μονάδες υποβιβάστηκαν και 294 συγχωνεύτηκαν.
Οι θέσεις των δασκάλων μειώθηκαν κατά 102, εν μέσω αυξημένης μετανάστευσης και κοινωνικής αναταραχής.
Παράλληλα, το κλείσιμο πέντε παιδαγωγικών ακαδημιών (Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκης, Καρδίτσας, Ρόδου) αντανακλούσε τον φόβο της Χούντας απέναντι σε ιδρύματα που μπορούσαν να γεννήσουν κριτική σκέψη.
📉 Αποτέλεσμα: Μείωση του μαθητικού πληθυσμού στα Δημοτικά κατά 30.400 μαθητές μόνο σε έναν χρόνο (1970-71).
«Έτος της Παιδείας» και η θλιβερή πραγματικότητα
Το 1969 ανακηρύχθηκε από το καθεστώς ως «έτος της Παιδείας». Η Χούντα πανηγύριζε για τη βελτίωση της αναλογίας διδασκόντων προς διδασκομένους. Όμως, αυτή προήλθε από τη μείωση των μαθητών και όχι την ενίσχυση του εκπαιδευτικού προσωπικού.
Η εκπαίδευση εξελίχθηκε σε μηχανισμό προπαγάνδας. Μαθητές μεταφέρονταν για «πατριωτικές εκδηλώσεις» όπως η υποδοχή του Αμερικανού αντιπροέδρου Σπύρου Άγκνιου το 1971, όχι μόνο για την «εθνική διαπαιδαγώγηση» αλλά και για να εξασφαλιστεί... το πλήθος.
Όταν η λογοκρισία απαγόρευε ακόμη και τον... Αριστοτέλη
Η λογοκρισία υπήρξε απόλυτη. Στον κατάλογο των απαγορευμένων συγγραφέων δεν περιλαμβάνονταν μόνο Μαρξιστές αλλά και κορυφαίοι διανοούμενοι όπως:
Αλμπέρ Καμί
Ζαν-Πολ Σαρτρ
Τόμας Μαν
Αριστοφάνης και Αριστοτέλης (!)
Ακόμη και το έργο «Ελληνική Νομαρχία», βασικό κείμενο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, παραπέμφθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών για… γνωμοδότηση περί «νομαρχιών», καθώς οι λογοκριτές δεν αντιλήφθηκαν το περιεχόμενο του βιβλίου.
Ομπρέλες, μίνι φούστες και... ιδεολογικός έλεγχος
Ο εσωτερικός κανονισμός των παιδαγωγικών ακαδημιών απαγόρευε ακόμα και τη συστέγαση φοιτητών κάτω από την ίδια ομπρέλα, ανεξαρτήτως καιρού. Αιτία; Να διασφαλιστεί η οπτική επαφή των παρακολουθούντων.
Ο επιθεωρητής εκπαίδευσης, με γλώσσα που αποπνέει πατριαρχικό συντηρητισμό, προειδοποιούσε: «Το Εκπαιδευτήριον δεν είναι αίθουσα ντιορικών επιδείξεων αλλά ιερά Κιβωτός θείων λειτουργημάτων».
Το κάπνισμα, οι μίνι φούστες, ακόμα και το μακιγιάζ κρίνονταν ως ανάρμοστα.
Η επιβολή ιδεολογικού ελέγχου μέσω της εκπαίδευσης αποτελεί πάγια τακτική αυταρχικών καθεστώτων. Η επταετία ανέδειξε πόσο ευάλωτη μπορεί να γίνει η δημόσια εκπαίδευση όταν μετατρέπεται σε όχημα προπαγάνδας.
Σήμερα, οφείλουμε να επαγρυπνούμε απέναντι σε κάθε προσπάθεια χειραγώγησης της γνώσης. Η Παιδεία οφείλει να παραμένει χώρος ελεύθερης έκφρασης, σκέψης και δημοκρατικού διαλόγου.
Για περαιτέρω ανάγνωση:
Διονύσης Ελευθεράτος, Λαμόγια στο χακί
Ιστορικό Αρχείο ΕΡΤ: Ντοκουμέντα για την Παιδεία στη Χούντα
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέες ταυτότητες: Πότε λήγει η διορία για αλλαγή και πόσο κοστίζει η έκδοση
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 4/8
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
