Τι σημαίνει η φράση «ἐπὶ ξυροῦ ἀκμῆς»;

Η φράση ἐπὶ ξυροῦ ἀκμῆς σημαίνει στην κόψη του ξυραφιού, και τη χρησιμοποιούμε για καταστάσεις που βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο.

Το ουσιαστικό ξυρὸν (τό) (← ξύω(1) = ξύνω) δηλώνει το ξυράφι. Η αρχική σημασία της λέξης ἀκμὴ (2) είναι το οξύ σημείο, το κοφτερό τμήμα του μαχαιριού και κατ’ επέκταση το ύψιστο, το σπουδαιότερο μέρος κάθε πράγματος και επίσης ο καιρός, η κατάλληλη στιγμή για κάποια ενέργεια.

Ραψωδία Κ της Ιλιάδας: Είναι βράδυ στο ελληνικό στρατόπεδο. Ο Αγαμέμνονας και ο Μενέλαος απογοητευμένοι και προβληματισμένοι από τις ήττες που υπέστησαν οι Αχαιοί την προηγούμενη ημέρα, με αποτέλεσμα οι Τρώες να έχουν αναθαρρήσει και να περνούν το βράδυ έξω από τα τείχη της πόλης τους, δεν μπορούν να κοιμηθούν. Ανήσυχοι ξυπνούν τους άλλους στρατηγούς, και ο Νέστορας τον Διομήδη λέγοντάς του μεταξύ των άλλων (στ. 172-174):

           […] ἀλλὰ μάλα μεγάλη χρειὼ βεβίηκεν Ἀχαιούς.

                  νῦν γὰρ δὴ πάντεσσιν ἐπὶ ξυροῦ ἵσταται ἀκμῆς

                  ἢ μάλα λυγρὸς ὄλεθρος Ἀχαιοῖς ἠὲ βιῶναι. […]

Σε μετάφραση: […] ΄Όμως μεγάλη ανάγκη έχει τους Αχαιούς πιέσει. Γιατί την ώρα αυτή, πραγματικά,

                   πάνω στου ξυραφιού την κόψη στέκεται

                   για όλους, ναι, τους Αχαιούς

                   ή ο πολύ πικρός χαμός ή της ζωής η σωτηρία. […]

Και ο Σιμωνίδης ο Κείος έγραψε για το μνημείο-κενοτάφιο των Κορινθίων που έπεσαν στη Σαλαμίνα: 

                 Ἀκμᾶς ἑστακυῖαν ἐπὶ ξυροῦ Ἑλλάδα πᾶσαν

                   ταῖς αὑτῶν ψυχαῖς κείμεθα ῥυσάμενοι.

Σε μετάφραση :  Εδώ κείμεθα, έχοντας σώσει την Ελλάδα ολόκληρη με τη ζωή μας, όταν στου ξυραφιού στεκότανε την κόψη. 

Σημειώσεις

1) Παράγωγά του είναι και οι λέξεις: ξύ-στρα, ξύ-σμα, ξυ-στός κ. ά.

2) Ομόρριζα της λέξης ἀκμή: ἀκ-μάζω, ἄκ-ανθα, ἄκ-ρος, ἀκ-όνη, ἀκ-όντιον κ. ά.

Γεωργία Παπαδάκη - periou.gr

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

Ποιοι οδηγούν τα «ΑΟ» αυτοκίνητα στην Ελλάδα - Τι σημαίνουν οι μυστηριώδεις πινακίδες

Voucher 2250 ευρώ σε ανέργους με ΚΑΥΑΣ DYPAHS - ΞΕΚΙΝΗΣΤΕ ΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΕΚΕΚ ΕΔΩ

Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς

Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 1/8

ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ

Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber