Στον «θαυμαστό νεοφιλελεύθερο κόσμο» της «αριστείας», τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια που επιθυμεί να νομοθετήσει η κυβέρνηση βαφτίζονται ύπουλα «ελεύθερα» σε αντιδιαστολή προς το δημόσιο Πανεπιστήμιο, που πλέον δεν θεωρείται μόνο «άντρο ανομίας» αλλά «υποδουλωμένο» στον κρατικό ζυγό. Στο μάρκετινγκ ελπίδας στο οποίο επιδίδονται οι επίγονοι του Hayek, διαστρέφονται νοήματα και παραποιούνται αλήθειες. Η ελευθερία ορίζεται μονοσήμαντα ως ελευθερία της αγοράς ενώ οποιαδήποτε παρέμβαση της πολιτείας στην αναπαραγωγή και ευημερία της κοινωνίας υπό τη μορφή του κοινωνικού κράτους εγκαλείται ως «ολοκληρωτισμός». Αλλωστε, «δεν υπάρχει κοινωνία. Υπάρχουν μόνο τα άτομα και οι οικογένειές τους».
Ο όρος ύπαρξης του Πανεπιστημίου από τη γένεσή του ήταν η διεκδίκηση ενός δημόσιου χώρου ελεύθερης παραγωγής και διακίνησης ιδεών και άρα η χειραφέτησή του τόσο από τον σφιχτό κρατικό εναγκαλισμό όσο και από τα ιδιωτικά συμφέροντα. Η επιστημονική γνώση αξίζει το όνομά της μόνο όταν θεραπεύει τον κριτικό αναστοχασμό και το δημόσιο αγαθό, όταν παράγεται ελεύθερα, χωρίς να χειραγωγείται από το κέρδος του ιδιώτη ή να λειτουργεί καθ’ υπαγόρευση του κράτους.
Τούτο ακριβώς είναι το νόημα του Πανεπιστημίου ως δημόσιου θεσμού που αυτοδιοικείται, κατά το ελληνικό Σύνταγμα, ήτοι λαμβάνει τις αποφάσεις που αφορούν το έργο του από δημοκρατικά εκλεγμένα όργανα, τον «δήμο» του, ως το σύνολο της ακαδημαϊκής κοινότητας που διαβουλεύεται με όρους ελευθερίας, ισοτιμίας και συναίνεσης.
Ομόρριζος με τη δημοκρατία ο όρος δημόσιο καταδεικνύει περίτρανα ότι ο πανεπιστημιακός θεσμός ως πεδίο άσκησης κριτικής σκέψης και παραγωγής γνώσης ή θα είναι δημοκρατικός ή δεν θα υπάρχει. Προϋπόθεση του Διαφωτισμού είναι η ορθή χρήση της έλλογης δύναμής μας. Και μόνη ορθή χρήση της έλλογης δύναμής μας είναι η δημόσια χρήση της, ελεύθερα και ισότιμα, έγραφε ο Καντ.
Το δημόσιο Πανεπιστήμιο όμως δεν είναι μόνο προϋπόθεση κριτικής σκέψης και γνώσης, αλλά επιπλέον μονόδρομος άμβλυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων. Η καθολική και ισότιμη πρόσβαση στο δημόσιο Πανεπιστήμιο, ως η μεγάλη παρακαταθήκη του κοινωνικού κράτους, μετέτρεψε την παιδεία από κληρονομικό προνόμιο μιας αριστοκρατίας ισχύος και πλούτου σε δικαίωμα όλων. Αφαίρεσε τα ψιμύθια του «αμερικανικού ονείρου» των «ίσων ευκαιριών» από άνισες ταξικές αφετηρίες, αποδεικνύοντας ότι δεν είναι η σκληρή δουλειά και το ταλέντο προϋποθέσεις κοινωνικής κινητικότητας και ανέλιξης, αλλά η δημόσια δωρεάν παιδεία.
Εγινε η μαγιά μιας πιο δίκαιης κοινωνίας, ο πυρήνας διαφωτισμού και το οξυγόνο της άνυδρης μέχρι τούδε ελληνικής περιφέρειας και της καχεκτικής δημοκρατίας του μετεμφυλιακού κράτους.
Η απάντηση στο «επιχείρημα» περί «των χιλιάδων παιδιών μας που μεταναστεύουν για να σπουδάσουν» είναι απλούστατη: Η κατάργηση του φίλτρου της Ειδικής Βάσης Εισαγωγής, που απέκλεισε χιλιάδες παιδιά από την τριτοβάθμια εκπαίδευση απειλώντας ευθέως με λουκέτο τα Πανεπιστήμια της περιφέρειας, και η ενίσχυση των δημόσιων Πανεπιστημίων. Ο αποκλεισμός χιλιάδων νέων από το δημόσιο και δωρεάν αγαθό της παιδείας, η υποχρηματοδότηση και η νυχθημερόν εκστρατεία σπίλωσης των ελληνικών ΑΕΙ έγιναν το «χρονικό» του «προαναγγελθέντος θανάτου» του δημόσιου Πανεπιστημίου. Προετοίμασαν έντεχνα το έδαφος της πολυπόθητης ίδρυσης ιδιωτικών κατ’ ευφημισμόν «Πανεπιστημίων», ήτοι αναβαπτισμένων εν μια νυκτί κολεγίων σε ΑΕΙ, στα οποία διδάσκοντες με μόνο προαπαιτούμενο ένα διδακτορικό, θα παρέχουν υπηρεσίες σε πελάτες με πλούσιες τσέπες. Το «αόρατο χέρι» της αγοράς ανέλαβε να διεκπεραιώσει τη «βρόμικη δουλειά» του ορατού χεριού της κυβέρνησης: να κλείσει το δημόσιο Πανεπιστήμιο και να μετατρέψει το δικαίωμα στην παιδεία σε κληρονομικό προνόμιο. Καταδικασμένοι στην ειρκτή της επισφάλειας, «περιττοί» και «αναλώσιμοι», οι χιλιάδες «μη έχοντες και κατέχοντες» το οικονομικό διαβατήριο εισόδου στα ιδιωτικά «Πανεπιστήμια» και αποκλεισμένοι από το δημόσιο Πανεπιστήμιο, θα είναι το καύσιμο υλικό των νεοφιλελεύθερων ιδεοληψιών που «δεν τρέφουν αυταπάτες για μια κοινωνία χωρίς ανισότητες», κατά την αλήστου μνήμης έκφραση του πρωθυπουργού.
«Μα, γιατί να φοβούνται τα δημόσια Πανεπιστήμια την παράλληλη λειτουργία των ιδιωτικών; Θα ενισχυθεί ο ανταγωνισμός», είναι ακόμα ένα «επιχείρημα» που επιστρατεύεται. Ο «ανταγωνισμός» θα οδηγήσει στην προς τα κάτω εξίσωση των δημόσιων και των ιδιωτικών. Καταδικασμένα σε αργό θάνατο λόγω υποχρηματοδότησης, τα δημόσια Πανεπιστήμια θα εξαναγκαστούν σε μείωση του χρόνου φοίτησης και αναπροσαρμογή του προγράμματος σπουδών τους στα αγοραία κριτήρια των ιδιωτικών. Διότι ποιες άραγε θα είναι οι πηγές χρηματοδότησης των ιδιωτικών, αν όχι το κράτος;
Και το Σύνταγμα που στην παράγραφο 5 του άρθρου 16 θεωρεί ότι «η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση»; Και στο τέλος της παραγράφου 8 που αναφέρει ρητά ότι «η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται»; Χωρίς διαδικασία αναθεώρησης, με μαγγανείες και σοφιστείες, το Σύνταγμα έγινε και αυτό βορά στην ιδεοληπτική εμμονή με τις ιδιωτικοποιήσεις όσων αυτο-αναγορεύονται νόμιμοι ιδιοκτήτες της χώρας.
Η μάχη κατά των ιδιωτικών Πανεπιστημίων δεν είναι μόνο μάχη υπεράσπισης της δημόσιας παιδείας αλλά και καθήκον υπεράσπισης της συνταγματικής τάξης. Και «η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων», σύμφωνα με την ακροτελεύτια διάταξη.
* Αναπλ. καθηγήτρια Φιλοσοφίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, π. βουλεύτρια Κέρκυρας
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 10/5
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 10/5
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
