Χρήστος Κάτσικας Το σφυροκόπημα των παιδιών από κάθε είδους οθόνες (τηλεόραση, κινητό, υπολογιστής, tablet κλπ) αρχίζει πολύ νωρίς όταν φτάνουν στο σχολείο είναι συχνά «μπουκωμένα» από οθόνες, ήδη από την τρυφερότερη ηλικία τους.
Οι μαθητές στην εποχή μας μοιάζουν σα να ζουν σε δυο παράλληλους κόσμους. Στον έναν κόσμο, αυτόν εκτός σχολείου, τα παιδιά αντικρίζουν τον κόσμο πολλές ώρες τη μέρα μέσα από μια οθόνη.
Οι εικόνες εναλλάσσονται αστραπιαία, τα χρώματα είναι σε πανδαισία, υπάρχει βομβαρδισμός πληροφοριών και η πρόσβαση σε οποιαδήποτε πληροφορία ή τόπο είναι εφικτή με το πάτημα ενός κουμπιού. Το πιο σημαντικό είναι ότι το παιδί έχει την ψευδαίσθηση της επιλογής σε ένα άπειρο μενού. Και επειδή ακριβώς είναι άπειρο και είναι και πανεύκολο, επιλέγει να πάρει λίγο από όλα από το μενού αυτό.
Έτσι, μεταπηδά από τη μια πληροφορία στην άλλη, χωρίς να στοχάζεται, χωρίς να κρίνει και χωρίς να μαθαίνει τίποτα ουσιαστικό που θα το βοηθούσε να ωριμάσει. Σε ένα ξέφρενο σερφάρισμα, με μοναδικό καύσιμο την αδρεναλίνη.
Στον δεύτερο παράλληλο κόσμο, στον κόσμο του σχολείου, έχουμε τα παιδιά να πρέπει συνήθως σχεδόν ακίνητα να παρακολουθούν έναν και μοναδικό άνθρωπο (εκπαιδευτικό) για μια ώρα που επιπλέον απαιτεί από αυτά απόλυτη συγκέντρωση. Αλήθεια, έχουμε αναρωτηθεί ποτέ, πόσο εύκολο είναι να μεταπηδά ο μαθητής από τον ένα παράλληλο κόσμο των υψηλών ταχυτήτων και της διαρκούς εναλλαγής εικόνων στον άλλο κόσμο της σχεδόν παγωμένης εικόνας;
Πολλοί εκπαιδευτικοί διαπιστώνουν τα τελευταία χρόνια μια αλλαγή προς το χειρότερο της ποιότητας των γραμμάτων των μαθητών. Σπάνια συναντάς πλέον γραπτό με σχετικά καλά γράμματα. Με απίστευτη όμως ταχύτητα οι ίδιοι αυτοί μαθητές πληκτρολογούν ένα μήνυμα στο κινητό ή στον υπολογιστή τους. Προτιμούν δηλαδή να πληκτρολογούν παρά να γράφουν με το χέρι. Και σε αυτή την περίπτωση έχουμε τους δύο κόσμους που ανταγωνίζονται: Στον κόσμο έξω από το σχολείο τα παιδιά επικοινωνούν πληκτρολογώντας, συνήθως λίγες και μικρής γκάμας λέξεις, και στον κόσμο του σχολείου όπου γεμίζουν ατέλειωτες σελίδες τετραδίων γραμμένες με το χέρι. Ένα χέρι που ολοένα και περισσότερο ξεμαθαίνει να γράφει, γιατί μαθαίνει να κτυπά πλήκτρα ή οθόνες αφής.
Οι εκπαιδευτικοί, όσο ικανοί και να είναι, όσο ενδιαφέρον μάθημα και να προσφέρουν, είναι σίγουρο ότι δεν μπορούν να επιτύχουν συγκέντρωση των μαθητών τους όταν εκείνοι όλη την υπόλοιπη μέρα έξω από το σχολείο εθίζονται στην, χωρίς σταματημό, διάσπαση της συγκέντρωσής τους.
Καθόλου τυχαία πολλοί εκπαιδευτικοί οδηγούνται στο πικρό συμπέρασμα ότι τα άτομα που έχουν μπροστά τους «δεν είναι πια μαθητές», «δεν ακούνε πια». Πρόκειται για ένα νέο ανθρωπολογικό είδος που συχνά, πριν μιλήσουν, στέκονται μπροστά στην οθόνη.
7 μέρες την εβδομάδα
Σε μια σημαντική Πανελλήνια Έρευνα στο Μαθητικό Πληθυσμό του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (Μάιος 2016) αποκαλύπτεται ότι περισσότεροι από δύο στους τρεις 16χρονους μαθητές στην Ελλάδα είναι στο διαδίκτυο και τις επτά ημέρες της εβδομάδας. Μεταξύ Δευτέρας και Πέμπτης, συχνή χρήση του διαδικτύου (≥4 ώρες κάθε ημέρα) αναφέρει ένας στους 4 μαθητές, ενώ μεταξύ Παρασκευής και Κυριακής, συχνή χρήση (≥6 ώρες κάθε ημέρα αναφέρει ένας στους 6 (17,6%).
Με βάση τις απαντήσεις των μαθητών στις ερωτήσεις της κλίμακας υπολογίστηκε ο βαθμός παθολογικής χρήσης τού διαδικτύου. Σχεδόν ένας στους έξι 16χρονους εμφάνισε υψηλή βαθμολογία στην κλίμακα (παθολογική χρήση), ενώ κάτι παραπάνω από ένας στους τρεις εμφάνισε υψηλή βαθμολογία στην ειδική κλίμακα για την προσκόλληση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Να σημειώσουμε εδώ ότι από το 2008 ξεκίνησε στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης η λειτουργία του πρώτου εξειδικευμένου ψυχιατρικού ιατρείου για την αντιμετώπιση του εθισμού παιδιών και εφήβων στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και στο Διαδίκτυο.
H online ζωή μάς βγάζει offline
Ο αχανής και πολύτιμος σε μεγάλο βαθμό κόσμος του Διαδικτύου, των internet-ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης είναι πλέον κομμάτι της ζωής μας. Ωστόσο, όπως μαρτυρούν όλο και περισσότερα ερευνητικά στοιχεία, ο κόσμος αυτός μπορεί να μετατραπεί σε «μαύρη τρύπα» ικανή να ρουφήξει και να εξαφανίσει το νου και την προσωπικότητα, προκαλώντας αλλαγές στον εγκέφαλο και στη συμπεριφορά, η οποία μπορεί να παρουσιάζει ακόμη και αυτιστικά χαρακτηριστικά.
Ειδικοί προειδοποιούν ότι η «καλωδίωση» θρέφει μια νέα γενιά με πρόβλημα συγκέντρωσης και προσοχής. Το καμπανάκι χτυπά ιδίως για τα νεαρά παιδιά, που ξεκινούν όπως η «Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» το εξ απαλών ονύχων ταξίδι τους στα δικτυακά μονοπάτια· είναι σημαντικό ο άνθρωπος σε αυτές τις τρυφερές ηλικίες να μη μετατραπεί στην «Αλίκη στη χώρα των ιντερνετικών τεράτων».
«Βραχύχρονες εκχύσεις ντοπαμίνης…»!
Η Σούζαν Γκρίνφιλντ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης κάνει λόγο για μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Neuron», από την οποία προέκυψε συσχέτιση μεταξύ της πολύωρης ενασχόλησης με τον υπολογιστή και της αύξησης συμπεριφορών βίας, εθισμού και διάσπασης της προσοχής. Η νευροεπιστήμονας επισημαίνει κινδύνους για τον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά που συνδέονται και με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook και το Τwitter.
Ας λάβουμε υπόψη μας τι είπε πριν από λίγο καιρό ένας από τους ανθρώπους που βοήθησαν να γίνουν τα social media αυτό που είναι σήμερα και φυσικά ό,τι αντιπροσωπεύει πλέον στις μέρες μας η on line κοινωνική δικτύωση. Ο 41χρονος Τσαμάθ Παλιχαπιτίγια, που γεννήθηκε στη Σρι Λάνκα και μεγάλωσε στον Καναδά, έχει εργαστεί το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Silicon Valley. Το 2007 προσχώρησε στην ομάδα του τότε νεοφυούς Facebook και έγινε αντιπρόεδρος της εταιρείας, υπεύθυνος ανάπτυξης του τομέα χρηστών, με άλλα λόγια του τρόπου αύξησης των χρηστών της πλατφόρμας.
Το Νοέμβριο του 2017, ο Παλιχαπιτίγια μίλησε σε μια κατάμεστη αίθουσα της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ όπου, ξεδιπλώνοντας τη δική του οπτική για τη νέα πραγματικότητα των κοινωνικών μέσων, είπε ότι αισθάνεται «τεράστια ενοχή» για το ότι βοήθησε και ίδιος στο να γίνουν τα social media αυτό που είναι σήμερα. «Πιστεύω ότι έχουμε δημιουργήσει εργαλεία που καταστρέφουν τον κοινωνικό ιστό και τον τρόπο λειτουργίας της κοινωνία μας» τόνισε, πριν συστήσει στο κοινό να κάνει ένα «σκληρό διάλειμμα» από τη χρήση των κοινωνικών μέσων.
«Οι βραχυπρόθεσμοι επαναληπτικοί κύκλοι ανάδρασης, βασισμένοι στην ντοπαμίνη των likes και των emojis καταστρέφουν τον τρόπο που λειτουργεί η κοινωνία», τόνισε ο Παλιχαπιτίγια προσθέτοντας ότι τα likes του Facebook, όπως το τσιγάρο ή τα σκληρά ναρκωτικά, σχεδιάστηκαν για να προκαλούν «βραχύχρονες εκχύσεις ντοπαμίνης (…) που καταστρέφουν τον κοινωνικό ιστό»!
Παράλληλα και μελέτη του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης επιβεβαιώνει την έκχυση ντοπαμίνης στον εγκέφαλό μας όταν οι φωτογραφίες μας λαμβάνουν πολλά likes. «Διαπιστώσαμε ότι τα likes και τα θετικά σχόλια στο Facebook ενεργοποιούν τα ίδια τμήματα του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται από τα οπιούχα φάρμακα ή την κοκαΐνη, αλλά σε μικρότερη κλίμακα», εξηγεί η ψυχολόγος Τάρα Εμράνι, προσθέτοντας ότι οι περισσότεροι χρήστες «έξυπνων» κινητών τηλεφώνων κοιτάνε τις οθόνες τους συνολικά ως και πέντε ώρες την ημέρα, εκ των οποίων μεγάλο μέρος ξοδεύεται (κυριολεκτικά) στα social media.
Όπως αποκάλυψε κι ο Σον Πάρκερ, ένας εκ των ιδρυτικών στελεχών του Facebook και πρώτος πρόεδρος της εταιρείας το 2004, «είναι σαν ένα ναρκωτικό σχεδιασμένο για να σε κάνει να “κολλάς” όσο το δυνατόν περισσότερη ώρα στην οθόνη σου(…) Ο Θεός ξέρει τι ζημιά κάνει στα μυαλά των παιδιών μας»!
Σίγουρα, όλοι έχουν ακούσει…
Έναν νευρολόγο να μιλάει για την επίδραση της ακτινοβολίας στον εγκέφαλο του παιδιού που είναι υπό διαμόρφωση. Έναν ορθοπεδικό να προειδοποιεί για μυοσκελετικά προβλήματα στα παιδιά, που ο σκελετός τους είναι σε εξέλιξη. Έναν οφθαλμίατρο να λέει ότι η πολύ ώρα μπροστά σε κάθε είδους οθόνη, έχει καταστροφικές συνέπειες για τον αμφιβληστροειδή. Έναν ψυχολόγο να συνδέει την συχνή χρήση κάθε είδους ΗΥ και οθόνης, με εξαρτήσεις, απομονωτισμό, αντικοινωνική συμπεριφορά, σύγχυση του πραγματικού με το εικονικό, κατάθλιψη, αδυναμία συγκέντρωσης, διαταραχές στον ύπνο.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
