Γράφει η Πασχαλίνα Λιγκάκη*
Σταδιακή μετάβαση από τις πολιτικές του «Κράτους Πρόνοιας» στις αποκαλούμενες «Νεοφιλελεύθερες» πολιτικές στο πεδίο της εκπαίδευσης.
Οι «Νεοφιλελεύθερες» εκπαιδευτικές πολιτικές προσανατολίζονται σε μορφές ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης και περιορισμού της κρατικής χρηματοδότησης των εκπαιδευτικών υπηρεσιών. Επιπλέον, υποβαθμίζουν τους εκπαιδευτικούς θεσμούς που θεωρήθηκαν ότι είχαν αντισταθμιστικό χαρακτήρα και μετατοπίζουν την εξουσία και τις αρμοδιότητες στους μηχανισμούς της αγοράς. Κάτι τέτοιο, δεν συμβαίνει στις πολιτικές του «Κράτους Πρόνοιας», οι οποίες υποστηρίζουν πως η εκπαίδευση είναι ένα δημόσιο αγαθό και δίνουν έμφαση στην ισότητα εκπαιδευτικών ευκαιριών, προσπαθώντας να εξαλείψουν τις εκπαιδευτικές ανισότητες.
Με την είσοδο της δεκαετίας του 1990, οι αξίες που εξυπηρετεί το σχολείο είναι η ικανοποίηση των απαιτήσεων της αγοράς και η καλύτερη σύνδεσή του με τις ανάγκες της οικονομίας. Η εκπαιδευτική πολιτική η οποία εφαρμόζεται, επιβάλλει στο όνομα του εκσυγχρονισμού και της ανάπτυξης, θεσμικές αλλαγές, οι οποίες αποτελούν μέρος ενός συνόλου επιλογών της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Στην ουσία, βασίζεται στις νεοφιλελεύθερες προσεγγίσεις και υποτάσσει την εκπαίδευση στις δυνάμεις της ελεύθερης αγοράς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ενισχύονται οι σχέσεις κοινωνικής ιεραρχίας και οι μη προνομιούχες τάξεις να οδηγούνται στην ανεργία, τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό (Σιάννου, 1998).
Στην Ελλάδα, αλλά και την Κύπρο η εφαρμογή νεοφιλελεύθερων πολιτικών είναι ιδιαιτέρως εμφανής. Η εκπαίδευση και κυρίως η ανώτατη, θεωρήθηκε το «εισιτήριο» για ανοδική κοινωνική κινητικότητα, με αποτέλεσμα όλοι να εστιάζουν την προσοχή τους στην πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Επομένως, η ίδρυση ιδιωτικών φροντιστηρίων προκειμένου να ενισχύσουν την προσπάθεια πρόσβασης των μαθητών στα Πανεπιστήμια της χώρας τους, ήταν μονόδρομος. Οι γονείς και οι μαθητές γίνονται πλέον καταναλωτές εκπαιδευτικών υπηρεσιών, στην προσπάθειά τους να πετύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Με αυτόν τον τρόπο, ενισχύεται η ανισότητα, καθώς πολλές οικογένειες από χαμηλά κοινωνικο-οικονομικά στρώματα, δεν έχουν την δυνατότητα να προβούν σε εγγραφή των παιδιών τους σε κάποιο ιδιωτικό φροντιστήριο, στηρίζοντας τις ελπίδες τους στη Δημόσια εκπαίδευση, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει πληγεί.
Αξίζει να αναφερθεί πως, με την ίδρυση ιδιωτικών φροντιστηρίων, αρκετοί εκπαιδευτικοί εφησυχάζονται, ενώ δεν είναι πλέον αποτελεσματικοί κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, με αποτέλεσμα ολοένα και περισσότερα παιδιά να στρέφονται στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια. Αυτό φυσικά εντείνει την εκπαιδευτική ανισότητα. Σαφώς, υπάρχουν κι άλλα παραδείγματα εφαρμογής των νεοφιλελεύθερων πολιτικών σε Ελλάδα και Κύπρο, όπως για παράδειγμα τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια, τα οποία τα τελευταία χρόνια κερδίζουν έδαφος στο χώρο της εκπαίδευσης, ενώ παράλληλα οξύνουν την εκπαιδευτική ανισότητα.
Συνεπώς, θα λέγαμε πως η ισότητα των ευκαιριών πρόσβασης στις διάφορες εκπαιδευτικές βαθμίδες προϋποθέτει ότι όλοι οι μαθητές δέχονται τις ίδιες γνωστικές και γνωσιακές εμπειρίες κι έχουν τις ίδιες προϋποθέσεις εξέλιξης. Στην πραγματικότητα όμως, αυτό δεν ισχύει σε Ελλάδα και Κύπρο.
Βιβλιογραφία
Σιανού, Ε., (1998). «Κοινωνικές ανισότητες και εκπαίδευση: από το φορμαλισμό των “ίσων ευκαιριών” στον ανταγωνιστικό ατομικισμό της ελεύθερης αγοράς», Κοινωνικές Ανισότητες και Κοινωνικός Αποκλεισμός, Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα, Αθήνα: Εξάντας, 623-638.
* Η Λιγκάκη Πασχαλίνα είναι μεταπτυχιακή φοιτήτριας του European University και Εκπαιδευτικός
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 22/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
