Το 412 π.Χ., οι Αθηναίοι παρακολουθούν στην πόλη τους τη διδασκαλία μιας ανατρεπτικής τραγωδίας του Ευριπίδη, της «Ελένης».
Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Ήδη από το 431 π.Χ. η πόλη βρίσκεται σε πόλεμο με τη Σπάρτη( ο γνωστός Πελοποννησιακός πόλεμος), ενώ ένα χρόνο πριν, το 413π.Χ. έχει προηγηθεί η μεγάλη καταστροφή των Αθηναίων στη Σικελία.
Εκτός από την αποκατάσταση της φήμης της «άπιστης» Ελένης, ο μεγάλος τραγικός δράττεται της ευκαιρίας να στηλιτεύσει ανάμεσα στους στίχους των επεισοδίων του τους «ειδικούς» της εποχής, μάντεις και οιωνοσκόπους, οι οποίοι, έχοντας υπερβολική εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους προέβλεψαν τα καλύτερα, ενώ λίγο καιρό μετά η πόλη εισέπραττε τα χειρότερα.
Η εμπιστοσύνη στους ειδικούς κλονίστηκε, οι υπερφίαλες δηλώσεις, η απώλεια του μέτρου και της ισορροπίας είχαν προξενήσει ανεπανόρθωτη ζημιά, ενώ το ηθικό των Αθηναίων είχε καταρρακωθεί, την ίδια ώρα που ο πόλεμος μαινόταν.
Αλλά και όσες φορές ζητούσαν χρησμό από την ιέρεια του Απόλλωνα, τα πράγματα περιπλέκονταν. Δίσημοι οι χρησμοί, με ασάφειες, μέρος κι αυτό του μυστηρίου του θεού. Άγνωσται αι βουλαί.
Από τότε πέρασαν χιλιάδες χρόνια. Και φτάνουμε στην αυγή ενός αιώνα πολλά υποσχόμενου και αρχικά ελπιδοφόρου. Είχε ξεκινήσει με τους καλύτερους οιωνούς. Συνεχίζει ως εφιάλτης. Και η κατάσταση δεν άλλαξε και πολύ. Και ο πόλεμος μαίνεται. Διαφορετικός ως προς το περιεχόμενο και τις αιτίες, παραπλήσιος ως προς τις καταστάσεις και τις συμπεριφορές. Φαίνεται πως είτε η ιστορία δεν διδάσκει είτε εμείς είμαστε αμελείς μαθητές.
Εκείνο όμως που είναι βέβαιο και συνάμα θλιβερό είναι αυτή η σχεδόν εμμονική ανάγκη του ανθρώπου να πιαστεί από κάπου, να δείξει εμπιστοσύνη σε κάποιον, να πιστέψει σε κάτι, έστω κι αν αυτό είναι παρά-λογο ή εξω-λογικό, προκειμένου να διατηρήσει την ψυχοσυναισθηματική του ομοιόσταση και να επιβιώσει. Απαιτεί όμως συνέπεια στα λεγόμενα και ισορροπία στα γραφόμενα, γιατί αλλιώς αποσυντονίζεται, ακροβατεί, χάνει τον προσανατολισμό του και παραπαίει μεταξύ σωστού και λάθους.
Και καλά: ενίοτε «ο νους βολεύεται, έχει υπομονή, του αρέσει να παίζει· μα η καρδιά αγριεύει, δεν καταδέχεται αυτή να παίξει, πλαντάει και χιμάει να ξεσκίσει το δίχτυ της ανάγκης… Είμαι ένα πλάσμα εφήμερο, αδύναμο, καμωμένο από λάσπη κι ονείρατα. Μα μέσα μου νογώ να στροβιλίζουνται όλες οι δυνάμεις του Σύμπαντου.
Θέλω μια στιγμή, προτού με συντρίψουν, ν΄ ανοίξω τα μάτια μου και να τις δω.
Άλλο σκοπό δε δίνω στη ζωή μου», διακήρυττε ο σπουδαίος στοχαστής-φιλόσοφος Καζαντζάκης με τα λόγια του Αλέξη Ζορμπά.
Αυτές τις άγιες ημέρες τα όνειρα και οι προσδοκίες περισσεύουν, ο νους αναπολεί και η ψυχή λαχταρά να νιώσει, να γευτεί λίγο από την παιδική ευτυχισμένη και ανέμελη πραγματικότητα. Είναι κι αυτό μια ένεση αισιοδοξίας, λίγο ρεύμα στην μπαταρία της ψυχής, της οποίας το φωτάκι πολλές φορές ανάβει κόκκινο προειδοποιώντας πως έφτασε στα όρια…και χρειάζεται επειγόντως φορτιστή.
Κάνοντας μια βόλτα στους σχεδόν άδειους και παγωμένους, όχι μόνο από το κρύο, δρόμους, ακούγονται νοσταλγικοί, χριστουγεννιάτικοι, χαρούμενοι ήχοι τραγουδιών. Όμως, αλήθεια, πόσο αντιφατικό, έως και κωμικοτραγικό φαντάζει όλο αυτό: από τη μια φώτα και πολύχρωμα λαμπιόνια, τραγούδια πλημμυρισμένα από νοσταλγία και προσμονή κι από την άλλη πρόσωπα αγέλαστα, βλέμματα ανέκφραστα, ψυχές παγωμένες ή στην καλύτερη περίπτωση μουδιασμένες, ακινητοποιημένες σε ένα παρόν, που τροφοδοτείται ακόμη από το παρελθόν, αλλά λαχταρά να αυτονομηθεί και να συναντήσει ένα πιο σίγουρο και ευοίωνο μέλλον. Αν μπορούσε κάποιος να «αιχμαλωτίσει» τούτες τις πραγματικά υπερρεαλιστικές, υπέρ-λογες εικόνες, αποδίδοντάς τες σκηνοθετικά και επενδύοντάς τες με λίγη αστερόσκονη ελπίδας, θα επέλεγε τη σκηνή από την ταινία του 2011 «Μεσάνυχτα στο Παρίσι», κατά την οποία τρεις μοναδικοί στον τομέα τους υπερρεαλιστές, ο ζωγράφος Σαλβαντόρ Νταλί, ο σκηνοθέτης Λουίς Μπουνιουέλ και ο φωτογράφος Μαν Ραίη αντιλαμβάνονται ένα δυσάρεστο γεγονός τελείως διαφορετικά, μέσα από την υπερβατική και ριζοσπαστική ματιά του γαλλικού υπερρεαλισμού.
Η πραγματικότητα όμως που βιώνουμε δεν είναι κινηματογραφική και ο υπερρεαλισμός έπαψε προ πολλού να είναι στις δόξες του.
Έχουμε πια ανάγκη, μεγάλη και κραυγαλέα και αδήριτη, αλλά συνάμα ανόθευτη και γνήσια να ακούσουμε και να πιστέψουμε σε κάτι που έχει συνέπεια, αλήθεια, καθαρότητα, ισχύ και διάρκεια. Χωρίς δισημίες και αμφισημίες. Χωρίς παρανοήσεις και χωρίς ένα σημείο στίξης, ένα κόμμα για παράδειγμα, να χαλά τη σύνταξη και να επηρεάζει την κατανόηση. Για να ξέρουμε πότε επιτέλους θα δούμε κι άλλα χρώματα εκτός από γκρίζο, να κάνουμε οικονομία στην ενέργειά μας, να προστατέψουμε τη σκέψη μας, να διαφυλάξουμε τα θετικά μας συναισθήματα, να ξανακερδίσουμε το χαμόγελό μας, να ξαναδούμε φωτεινά πρόσωπα παιδιών γύρω μας, να ξανακάνουμε όνειρα, να οργανώσουμε και να απολαύσουμε το ταξίδι της ζωής, πριν ο σταθμάρχης σφυρίξει…Με μπέσα, με ειλικρίνεια, με φιλότιμο.
Γιατί οι αναβολές πληγώνουν, οι ματαιώσεις τραυματίζουν, οι ακυρώσεις αποσυντονίζουν και η νίκη μπορεί να αποδειχθεί πύρρειος.
Κάτι όμως τελευταίο: ιδιαίτερα τούτες τις άγιες μέρες, ιδιαίτερα τούτα τα Χριστούγεννα, ας κάνουμε κάτι που μπορούμε και είναι ανέξοδο, καθώς το μόνο που προϋποθέτει είναι άγγιγμα…ψυχής: «ας ενωθούμε, ας πιαστούμε σφιχτά, ας σμίξουμε τις καρδιές μας, ας δημιουργήσουμε εμείς, όσο βαστάει ακόμα η θερμοκρασία τούτη της Γης, όσο δεν έρχουνται σεισμοί, κατακλυσμοί, πάγοι, κομήτες να μας εξαφανίσουν, ας δημιουργήσουμε έναν εγκέφαλο και μιαν καρδιά στη Γης, ας δώσουμε ένα νόημα ανθρώπινο στον υπερανθρώπινον αγώνα!»
Γιατί «μια Φλόγα είναι η ψυχή του ανθρώπου· ένα πύρινο πουλί, πηδάει από κλαρί σε κλαρί, από κεφάλι σε κεφάλι, και φωνάζει: «Δεν μπορώ να σταθώ, δεν μπορώ να καώ, κανένας δεν μπορεί κανείς να με σβήσει!»»(Ν. Καζαντζάκης).
Εκτός αν εμείς του δώσουμε τη δύναμη και τη δικαιοδοσία να το κάνει!
Γεωργία Γιώτα, φιλόλογος
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
