Μαρία Δούση Η έξαρση της νεανικής παραβατικότητας αποδίδεται σε ένα πλέγμα παραγόντων που ξεκινούν από την οικογένεια και φτάνουν μέχρι τις κοινωνικές δομές και το ψηφιακό περιβάλλον. Έλλειψη επικοινωνίας και ορίων, κοινωνική αποστασιοποίηση, εθισμοί, επιρροές από βίαιο περιεχόμενο στα ΜΜΕ και στα social media, αλλά και μια γενικότερη αξιακή κρίση στη σύγχρονη κοινωνία και το σχολείο, αποτελούν βασικές αιτίες αυτής της ανησυχητικής ανόδου.
Τα συμπεράσματα προέρχονται από την πανελλαδική έρευνα του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΙΤΑ), η οποία διεξήχθη σε δείγμα 1.400 ατόμων, με στόχο την καταγραφή των αντιλήψεων του γενικού πληθυσμού γύρω από τη νεανική παραβατικότητα και τον ρόλο που μπορεί να παίξει η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην πρόληψή της.
Η έρευνα παρουσιάστηκε στο συνέδριο της ΚΕΔΕ και έδειξε ότι το φαινόμενο δεν αφορά μόνο το σχολείο, αλλά αποτελεί ένδειξη μίας ευρύτερης κοινωνικής πραγματικότητας. Οι μελετητές υπογράμμισαν την ανάγκη συνεργασίας μεταξύ οικογένειας, σχολείου, Δήμων και ειδικών επιστημόνων, προκειμένου να αναπτυχθούν σταθερές πολιτικές πρόληψης και υποστηρικτικές δομές για τα παιδιά.
Η οικογένεια ως ο καταλυτικός παράγοντας
Σύμφωνα με ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε στην έντυπη έκδοση της «ΜτΚ», η εγκληματολόγος και επιστημονική συνεργάτης της GPO, Έλενα Συρμαλή, σημείωσε ότι «η παραβατικότητα ερμηνεύεται ως κοινωνικό σύμπτωμα και όχι ως ατομικό ελάττωμα», τονίζοντας πως στις περισσότερες αφηγήσεις των συμμετεχόντων η οικογένεια προκύπτει ως ο καταλυτικός παράγοντας που επηρεάζει τη συμπεριφορά των παιδιών. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στον ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, που ενισχύουν μοντέλα συμπεριφοράς με τα οποία οι έφηβοι ταυτίζονται.
Η κ. Συρμαλή σημείωσε ακόμη ότι το 78,4% των πολιτών και το 77,2% των νέων θεωρούν πως οι Δήμοι μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στον περιορισμό της νεανικής παραβατικότητας. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν έχει ακόμη ανταποκριθεί πλήρως σε αυτόν τον ρόλο, λόγω έλλειψης πόρων, στενής διασύνδεσης με τα σχολεία και πολιτικής στήριξης. Παράλληλα, οι εκπαιδευτικοί αναφέρουν σταθερά την ανάγκη για έγκαιρη παρέμβαση και συστηματική υποστήριξη παιδιών που παρουσιάζουν αποκλίνουσες συμπεριφορές.
Στους παράγοντες κινδύνου αναφέρθηκε ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου, Χριστόφορος Σκαμνάκης. Όπως είπε, η απουσία εποπτείας στο σπίτι, η κοινωνική απομόνωση, οι εθισμοί και τα βίαια πρότυπα που προβάλλονται σε μέσα και παιχνίδια, σε συνδυασμό με την κρίση αξιών και τη διάρρηξη της σχολικής λειτουργίας, αποτελούν ένα «εκρηκτικό μείγμα». Προτείνει την εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης, με ενίσχυση συνεργασιών και δομών υποστήριξης, κέντρα νεότητας, επιμορφώσεις γονέων και εκπαιδευτικών, αλλά και δίκτυα mentoring.
Στον ρόλο της κοινωνίας και της πολιτείας στάθηκε ο πρόεδρος του ΙΤΑ, δήμαρχος Παπάγου–Χολαργού, Ηλίας Αποστολόπουλος. «Η παραβατικότητα, ίσως είναι μία κραυγή για αποδοχή», σημείωσε, υπογραμμίζοντας ότι πίσω από κάθε αποκλίνουσα συμπεριφορά κρύβονται «αδυναμίες, σιωπές και συναισθηματικές απουσίες». Τόνισε επίσης ότι το στερεότυπο περί «κακών παρεών» δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, καθώς οι πραγματικοί παράγοντες σχετίζονται κυρίως με τη γονική απουσία και την έλλειψη καθοδήγησης.
Σε παρόμοιο ύφος κινήθηκε ο πρόεδρος της Επιτροπής Εγκληματικότητας της ΚΕΔΕ, Μιχάλης Καραμαλάκης, αναφέροντας ότι η μελέτη στοχεύει στη δημιουργία συγκεκριμένων εργαλείων πολιτικής και όχι στην παραγωγή εντυπωσιακών τίτλων. «Χρειαζόμαστε διατομεακές πολιτικές, συνεργασίες και συνεκτικά τοπικά σχέδια δράσης», είπε χαρακτηριστικά.
«Τα παιδιά μας δεν γεννιούνται παραβατικά»
Στο εκπαιδευτικό σκέλος της συζήτησης παρενέβη η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη. «Τα παιδιά μας δεν γεννιούνται παραβατικά», τόνισε, επισημαίνοντας πως η αντιμετώπιση των φαινομένων στα σχολεία οφείλει να είναι παιδαγωγική και όχι τιμωρητική. Παρουσίασε επίσης πολιτικές και δράσεις που προωθεί το υπουργείο Παιδείας για την ενδυνάμωση μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών.
Για τη σημασία της μελέτης μίλησε και ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Λάζαρος Κυρίζογλου, επισημαίνοντας ότι τα ευρήματα θα κοινοποιηθούν σε όλους τους Δήμους, καθώς μπορούν να λειτουργήσουν ως οδηγός χάραξης πολιτικών. «Η Αυτοδιοίκηση δεν ασχολείται μόνο με τα σκουπίδια», είπε χαρακτηριστικά, «αλλά πρωτίστως με τον άνθρωπο και ειδικά με τους νέους».
Η έρευνα δεν περιορίστηκε στο γενικό δείγμα, καθώς περιλάμβανε και στοχευμένη μελέτη σε 600 νέους 16–24 ετών, αλλά και 30 συνεντεύξεις με εκπαιδευτικούς, 15 με κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους, στελέχη Δήμων και ΕΛΑΣ, καθώς και ομαδικές συζητήσεις.
Δείτε ΕΔΩ ολόκληρη τη μελέτη
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 17/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
