Μιχάλης Τσιλιβάκος Η Ελλάδα εισέρχεται σε ιστορική φάση εκσυγχρονισμού του Κληρονομικού Δικαίου, με τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη να ηγείται της προσπάθειας. Η επιτροπή υπό τον καθηγητή Νομικής Απόστολο Γεωργιάδη θα ολοκληρώσει το έργο της έως τα τέλη Οκτωβρίου 2025, δημιουργώντας ένα μοντέρνο και δίκαιο νομικό πλαίσιο για τις ελληνικές οικογένειες.
«Οι αλλαγές θα προστατεύουν τόσο τον επιζώντα σύζυγο όσο και τα παιδιά, δίνοντας τέλος σε χρόνια αδικίας», σημειώνει ο καθηγητής Γεωργιάδης.
Οι βασικές παρεμβάσεις εντοπίζονται σε τρεις άξονες: χρέη αποβιωσάντων, κληρονομικές συμβάσεις και αναπροσαρμογή νόμιμης μοίρας, διαμορφώνοντας ένα πλαίσιο που εξισορροπεί δικαιώματα και υποχρεώσεις.
Χρέη και προστασία των κληρονόμων
Οι αποποιήσεις κληρονομιών λόγω χρεών αποτελούσαν σοβαρό πρόβλημα δεκαετιών. Σήμερα, η νέα νομοθεσία καθιερώνει:
Δυνατότητα αποδοχής κληρονομιάς χωρίς πλήρη ευθύνη για τα χρέη.
Εκποίηση της κληρονομούμενης ακίνητης περιουσίας για την αποπληρωμή των χρεών μέχρι το ύψος της αξίας της.
Διαγραφή τυχόν υπολοίπου χρέους πέρα από την αξία της περιουσίας.
Παράδειγμα εφαρμογής:
| Αξία ακινήτου | Χρέη αποβιώσαντος | Πληρωτέα από κληρονόμο | Υπόλοιπο για κληρονόμο |
|---|---|---|---|
| 200.000 € | 150.000 € | 150.000 € | 50.000 € |
| 150.000 € | 200.000 € | 150.000 € | 0 € |
Το φαινόμενο της απώλειας περιουσιών λόγω χρεών τελειώνει, καθώς ο κληρονόμος πλέον ξέρει ακριβώς την ευθύνη του. Η πρακτική εφαρμογή θα περιορίσει δραστικά τις περιπτώσεις όπου ακίνητα καταλήγουν στο Δημόσιο και παραμένουν ανεκμετάλλευτα.
Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό σημαίνει ότι μια οικογένεια μπορεί να κληρονομήσει ένα ακίνητο με χρέη σε τράπεζες ή ΔΟΥ, αλλά δεν θα επιβαρυνθεί πέρα από την αξία του ακινήτου.
Κληρονομικές συμβάσεις: Ελευθερία και ασφάλεια
Οι κληρονομικές συμβάσεις επιτρέπουν στον διαθέτη:
Να συμφωνεί με τους κληρονόμους για κατανομή της περιουσίας εκτός νόμιμης μοίρας.
Να θωρακίζει τη συμφωνία από μελλοντικές δικαστικές προσφυγές.
Να συμψηφίζει προηγούμενες παροχές, όπως προίκες ή δάνεια, με το μελλοντικό μερίδιο.
Με τις κληρονομικές συμβάσεις, η οικογένεια προστατεύεται από διαμάχες και δικαστικές προσφυγές.
Η σύζυγος του διαθέτη μπορεί να συμφωνήσει ότι το μερίδιό της θα μοιραστεί ισομερώς στα παιδιά, υπό την προϋπόθεση ότι θα εξασφαλιστεί η στήριξή της μετά τον θάνατο του συζύγου, δημιουργώντας ένα ασφαλές δίκτυο προστασίας για τον επιζώντα σύντροφο.
Αναπροσαρμογή της νόμιμης μοίρας
Η νόμιμη μοίρα αυξάνεται για τον επιζώντα σύζυγο στο 33,3%, με τα 2/3 της κληρονομιάς (66,7%) να παραμένουν στα παιδιά.
| Δικαιούχος | Ποσοστό πριν | Ποσοστό τώρα |
|---|---|---|
| Επιζών σύζυγος | 25% | 33,3% |
| Παιδιά | 75% | 66,7% |
Η αύξηση της νόμιμης μοίρας προσφέρει μεγαλύτερη προστασία στον επιζώντα σύζυγο. Σε περίπτωση που κάποιος συγγενής παραλειφθεί από τη διανομή της περιουσίας, δεν αποκτά δικαίωμα στο ακίνητο αλλά μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση σε χρήμα, βάσει της νέας νομοθεσίας.
Ιδιόχειρες διαθήκες και ηλεκτρονική δημοσίευση
Οι ιδιόχειρες διαθήκες παραμένουν νόμιμες, αλλά οι μη κατατεθειμένες σε συμβολαιογράφο απαιτούν πραγματογνωμοσύνη γραφολόγου και εξέταση μαρτύρων, προκειμένου να αποτραπεί η πλαστογραφία.
Επιπλέον, η δημοσίευση των διαθηκών θα γίνεται ηλεκτρονικά, ενώ η χορήγηση των κληρονομητηρίων θα γίνεται μέσω πράξης δικηγόρου αντί του ειρηνοδίκη.
Η ψηφιοποίηση των διαθηκών και η διαδικασία μέσω δικηγόρων θα μειώσει τα προβλήματα καθυστέρησης και τις αμφισβητήσεις.
Γονικές Παροχές: Φορολογική διάσταση
Οι γονικές παροχές βρίσκονται στο επίκεντρο των αλλαγών. Η ΑΑΔΕ παρακολουθεί τις μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων μεταξύ συγγενών πρώτου βαθμού έως 800.000 €, περιορίζοντας την εκμετάλλευση ευνοϊκών διατάξεων.
Το νέο πλαίσιο επιτρέπει ορθολογική κατανομή της περιουσίας, προστασία από φορολογικά προβλήματα και περιορισμό αμφιλεγόμενων πρακτικών φοροαποφυγής. Η φορολογική σαφήνεια στις γονικές παροχές θα βάλει τέλος σε παραφιλολογίες και τεχνάσματα.
Η αναμόρφωση δεν είναι μόνο νομικό ζήτημα. Επηρεάζει τη ζωή των οικογενειών, τη διαχείριση περιουσίας και ακόμη και το δημογραφικό. Οι πολίτες μπορούν πλέον να προγραμματίσουν με ασφάλεια τη διανομή της περιουσίας, να προστατεύσουν τα παιδιά τους και να αποφύγουν οικονομικές απώλειες λόγω χρεών.
Το νέο πλαίσιο δημιουργεί δίκαιες ισορροπίες ανάμεσα σε επιζώντες συζύγους, παιδιά και άλλους κληρονόμους, ενώ η προστασία από τα χρέη περιορίζει δραστικά το φαινόμενο της απώλειας περιουσιών.
Συχνές ερωτήσεις-απαντήσεις για τις αλλαγές στο Κληρονομικό Δίκαιο
1. Τι αλλάζει στο Κληρονομικό Δίκαιο;
Οι αλλαγές περιλαμβάνουν την καθιέρωση κληρονομικών συμβάσεων, την αύξηση της νόμιμης μοίρας των συζύγων στο 33,3%, και τη δυνατότητα των κληρονόμων να μην επιβαρύνονται με τα χρέη του αποβιώσαντος, αποπληρώνοντας μόνο από την αξία της κληρονομούμενης περιουσίας.
2. Τι είναι οι κληρονομικές συμβάσεις;
Οι κληρονομικές συμβάσεις επιτρέπουν στον διαθέτη εν ζωή να συμφωνεί με τους κληρονόμους για την κατανομή της περιουσίας του εκτός νόμιμης μοίρας. Η σύμβαση προστατεύει τις συμφωνίες έναντι δικαστικών προσφυγών μετά τον θάνατο του διαθέτη.
3. Τι θα γίνει με τα χρέη του αποβιώσαντος;
Οι κληρονόμοι θα μπορούν να αποδέχονται την κληρονομιά χωρίς να επιβαρύνονται με χρέη πέρα από την αξία της κληρονομούμενης ακίνητης περιουσίας. Αν η περιουσία υπερβαίνει τα χρέη, η διαφορά ανήκει στους κληρονόμους.
4. Πώς προστατεύονται οι ιδιόχειρες διαθήκες;
Οι ιδιόχειρες διαθήκες παραμένουν έγκυρες, αλλά αν δεν κατατεθούν σε συμβολαιογράφο και εμφανιστούν από συγγενείς, θα επιβεβαιώνονται μόνο μετά από πραγματογνωμοσύνη γραφολόγου και εξέταση μαρτύρων για την αποφυγή πλαστογραφιών.
5. Πώς θα δημοσιεύονται οι διαθήκες στο μέλλον;
Η δημοσίευση θα γίνεται πλέον ηλεκτρονικά από συμβολαιογράφους και η χορήγηση κληρονομητηρίων θα γίνεται με πράξη δικηγόρου, αντί του ειρηνοδίκη.
6. Ποιοι δικαιούνται μεγαλύτερο ποσοστό νόμιμης μοίρας;
Ο επιζών σύζυγος πλέον έχει το 33,3% της κληρονομιάς αντί για 25%, ενώ τα υπόλοιπα 66,7% μοιράζονται στα παιδιά.
7. Τι γίνεται αν κάποιος συγγενής παραλειφθεί από τη διαθήκη;
Αν κάποιος συγγενής δεν λάβει μερίδιο από την περιουσία, δεν αποκτά δικαίωμα επί της ακίνητης περιουσίας, αλλά μπορεί να αξιώσει αποζημίωση σε χρήμα, ανάλογη με τη νόμιμη μοίρα που του αναλογεί.
8. Ποιες αλλαγές επηρεάζουν τις γονικές παροχές;
Οι γονικές παροχές συνεχίζουν να φορολογούνται, αλλά η ΑΑΔΕ παρακολουθεί μεταβιβάσεις έως 800.000 € για να αποφευχθούν αμφιλεγόμενες πρακτικές. Οι αλλαγές διευκολύνουν τη λογική κατανομή περιουσίας και την προστασία από φορολογικά προβλήματα.
9. Μπορούν οι γονείς να αφήσουν μεγαλύτερο μερίδιο σε κάποιον κληρονόμο υπό προϋποθέσεις;
Ναι. Ο διαθέτης μπορεί να αφήσει μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας σε κάποιον, υπό την προϋπόθεση ότι θα τον φροντίσει ή θα φροντίσει τη σύζυγό του, εξασφαλίζοντας παράλληλα δικαιώματα για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.
10. Πότε θα ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση;
Το έργο της επιτροπής υπό τον καθηγητή Απόστολο Γεωργιάδη θα ολοκληρωθεί έως τα τέλη Οκτωβρίου 2025, και οι αλλαγές αναμένεται να εφαρμοστούν αμέσως μετά.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 13/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
