Μαρία Δούση Η ιδέα ότι η ευφυΐα φθίνει με την πάροδο του χρόνου φαίνεται πως ανήκει πλέον στο παρελθόν. Μια νέα γερμανική μελέτη, δημοσιευμένη στο έγκριτο περιοδικό Science Advances, έρχεται να ανατρέψει τον μύθο της «φθίνουσας νοητικής πορείας», προτείνοντας ένα πιο πολύπλοκο και δυναμικό μοντέλο για την εξέλιξη της ανθρώπινης νοημοσύνης.
Η νοημοσύνη δεν μειώνεται – αλλά μεταμορφώνεται
Ερευνητές παρακολούθησαν άτομα ηλικίας από 16 έως 65 ετών, τα οποία υποβλήθηκαν σε σειρά γνωστικών δοκιμασιών κατά τη διάρκεια διαφορετικών χρονικών περιόδων. Τα αποτελέσματα; Αντί για μια γενική πτώση των νοητικών ικανοτήτων με το πέρασμα της ηλικίας, η μελέτη κατέδειξε πολλαπλές "κορυφώσεις" της ευφυΐας, ανάλογα με το είδος της δεξιότητας.
Πότε φτάνει κανείς στο αποκορύφωμα;
Οι γλωσσικές δεξιότητες, όπως η ανάγνωση και η κατανόηση κειμένου, βελτιώνονται σημαντικά μεταξύ 20 και 30 ετών και φτάνουν στο αποκορύφωμά τους περίπου στα 46. Η μείωση μετά από αυτό το σημείο θεωρείται περιορισμένη.
Οι ικανότητες αριθμητικής επεξεργασίας κορυφώνονται γύρω στα 41, αρκετά αργότερα από ό,τι πίστευαν έως τώρα οι επιστήμονες.
Ρευστή και κρυσταλλωμένη νοημοσύνη: Δύο πρόσωπα της σκέψης
Ένα από τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης είναι ο διαχωρισμός ανάμεσα σε δύο βασικούς τύπους νοημοσύνης:
Η «ρευστή» νοημοσύνη αφορά την ταχύτητα επεξεργασίας, τη λογική σκέψη και την ικανότητα να λύνουμε νέου τύπου προβλήματα. Τείνει να κορυφώνεται στην πρώιμη ενήλικη ζωή και να μειώνεται με την ηλικία.
Η «κρυσταλλωμένη» νοημοσύνη, από την άλλη, σχετίζεται με την εμπειρία, τις πολιτισμικές γνώσεις, τις γλωσσικές δεξιότητες και τη σοφία. Αυτή η μορφή φαίνεται ότι βελτιώνεται ακόμη και μετά τα 60, δείχνοντας πως η συσσώρευση εμπειριών ενισχύει τον τρόπο που σκεφτόμαστε και αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο.
Νοητική ωρίμανση και συναισθηματική νοημοσύνη μετά τα 40
Πέρα από την κλασική κατανόηση της ευφυΐας, η μελέτη φωτίζει και την εξέλιξη της συναισθηματικής νοημοσύνης. Μετά τα 40, οι άνθρωποι αναπτύσσουν δεξιότητες όπως η κατανόηση κοινωνικών συμφραζομένων, η ενσυναίσθηση, η διπλωματική διαχείριση καταστάσεων και η ικανότητα διάκρισης αποχρώσεων στον λόγο και τις προθέσεις των άλλων — δεξιότητες εξαιρετικά χρήσιμες σε προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις.
Ταυτόχρονα, η ικανότητα για αφηρημένη σκέψη, η γενική καλλιέργεια και η εμπειρική σοφία ενισχύονται, καθιστώντας την τρίτη ηλικία μια περίοδο με ιδιαίτερα ισχυρό νοητικό και γνωστικό αποτύπωμα.
Εγκέφαλος χωρίς ηλικία: Η δύναμη της συνεχούς μάθησης
Τα συμπεράσματα της μελέτης στέλνουν ένα αισιόδοξο μήνυμα: Η νοημοσύνη δεν σταματά να εξελίσσεται, αρκεί να της δώσουμε το κατάλληλο περιβάλλον. Η πνευματική άσκηση είναι καθοριστική.
Δραστηριότητες όπως η ανάγνωση, η μουσική, οι συζητήσεις, τα παιχνίδια μνήμης, ακόμα και η συστηματική ενασχόληση με νέες δεξιότητες, έχουν αποδειχθεί ότι επιβραδύνουν τη γνωστική φθορά και προστατεύουν από νευροεκφυλιστικές ασθένειες, όπως η άνοια.
Όπως καταλήγουν οι επιστήμονες: η πνευματική δραστηριότητα είναι το καλύτερο «καύσιμο» για έναν εγκέφαλο που θέλει να μείνει ενεργός – σε κάθε ηλικία.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 14/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
