Alfavita Newsroom Του Αλέκου Χατζηκώστα
«Σ’ ολόκληρη τη ζωή μου έκαναν αυτό για το οποίο ήμουν προορισμένος. Έπαιζα το δεύτερο βιολί και νομίζω πως πραγματοποίησα τα καθήκοντα μου αρκετά καλά. Ήμουν ευχαριστημένος γιατί είχα τόσο φωτεινό σαν πρώτο βιολιστή τέτοιον σαν τον Μαρξ. Όταν δε στον τομέα των θεωρητικών προβλημάτων ξαφνικά βρέθηκα στην ανάγκη να πάρω τη θέση του Μαρξ και να παίξω μόνος το πρώτο όργανο, δεν έγινε αυτό δίχως λάθη. Κανένας δεν το συναισθάνθηκε αυτό περισσότερο από εμένα» (Από γράμμα στον Μπεκερ 15/10/1884)
«Δεν μπορεί κανείς να κατανοήσει το μαρξισμό και να τον εκθέσει στην πληρότητά του, αν δεν πάρει υπόψη του όλα τα έργα του Ενγκελς» (ΛΕΝΙΝ)
Ο Ενγκελς όπως και ο Μάρξ ήταν οι δημιουργοί και θεμελιωτές της επιστημονικής ιδεολογίας της εργατικής τάξης , της υλιστικής αντίληψης της ιστορίας (ιστορικός υλισμός) , του διαλεκτικού υλισμού και του επιστημονικού κομμουνισμού. Ταυτόχρονα επιμένοντας στην ενότητα της επαναστατικής θεωρίας και πράξης, επεξεργάστηκαν το πρόγραμμα τη στρατηγική και τακτική του προλεταριάτου, συνέβαλλαν στη συγκρότηση επαναστατικών (κομμουνιστικών) κομμάτων καθώς και στην ίδρυση της «Κομμουνιστικής Διεθνούς».
Σύμφωνα δε με το Ι.Β. Λένιν ήταν οι πρώτοι που με τις επιστημονικές εργασίες τους εξήγησαν ότι ο σοσιαλισμός δεν είναι επινόηση ονειροπόλων, αλλά ο τελικός σκοπός και το αναγκαίο αποτέλεσμα της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων στη σύγχρονη κοινωνία»
Μετά το θάνατο του Κ. Μάρξ συνέχισε τη δημιουργική του θεωρητική εργασία, αναπτύσσοντας παραπέρα τις ιδέες του μαρξισμού και ταυτόχρονα καθοδηγούσε το διεθνές επαναστατικό κίνημα.
Στο άρθρο αυτό θα σταθούμε σε ορισμένες επιγραμματικά πλευρές του θεωρητικού έργου του Φ.Ενγκελς καθώς και της πρακτικής – επαναστατικής του δράσης το διάστημα μετά το θάνατο του Μαρξ (1883). Αυτό έχει να κάνει από την μια εξαιτίας του γεγονότος ότι τα θεωρητικά έργα του της περιόδου αυτής έγιναν συχνά αντικείμενο σφοδρής επίθεσης από μέρους διάφορων αντίπαλων του Μαρξισμού και μάλιστα στο όνομα της «υπεράσπισής του». Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι αναθεωρητικά ως προς τον μαρξισμό ρεύματα θεωρούν έργα(π.χ Διαλεκτική της Φύσης) και βασικές αντιλήψεις του (π.χ διαλεκτικός υλισμός) σαν ξένα προς τον μαρξισμό , που γι’ αυτούς απλά είναι οικονομική επιστήμη ή πολιτική θεωρία! Από την άλλη ήταν η περίοδος όπου δημιουργικά (δηλαδή μαρξιστικά) αναπτύχθηκε παραπέρα η επαναστατική κοσμοθεωρία, καθώς και η επαναστατική δραστηριότητα από τον Ενγκελς, χωρίς το «πρώτο βιολί της» (δηλαδή τον Μάρξ) .
– «Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους». Στην πρώτη έκδοση στα 1884 σημειώνει στον πρόλογο χαρακτηριστικά: «Τα παρακάτω κεφάλαια αποτελούν ως ένα βαθμό εκτέλεση διαθήκης. Ο ίδιος ο Καρλ Μαρξ είχε σκοπό να εκθέσει τα συμπεράσματα των ερευνών του Μόργκαν σε σχέση με τα αποτελέσματα της δικής του – μέσα σε ορισμένα όρια μπορώ να πω της δικής μας – υλιστικής έρευνας της ιστορίας κι έτσι πια να εξηγήσει όλη του τη σημασία. Γιατί ο Μόργκαν ανακάλυψε ξανά την Αμερική με δικό του τρόπο, την υλιστική αντίληψη της ιστορίας, που την είχε ανακαλύψει πριν 40 χρόνια ο Μαρξ και όταν έκανε τη σύγκριση της βαρβαρότητας και του πολιτισμού η αντίληψη αυτή τον οδήγησε στα κύριά της σημεία στα ίδια συμπεράσματα του Μαρξ… Η δική μου εργασία μονάχα ελάχιστα μπορεί ν’ αντικαταστήσει εκείνο που δεν αξιώθηκε να κάνει ο αείμνηστος φίλος μου…» Στο βιβλίο αυτό ο Ενγκελς μας διδάσκει πως οι αρχές του ιστορικού υλισμού και της διαλεκτικής εφαρμόζονται στην ερμηνεία της ανάπτυξης της πρωτόγονης κοινωνίας. Με παραστατικό τρόπο μας δίνει την εικόνα της εμφάνισης του κράτους και των μηχανισμών της βίας που είναι συνδεδεμένοι μ’ αυτό, τον ιστορικό του χαρακτήρα. Ξεσκεπάζει τον ταξικό χαρακτήρα της ατομικής ιδιοκτησίας, του κράτους και της σύγχρονης οικογένειας και ταυτόχρονα αναλύει τις αλλαγές και την εξέλιξη κατά τη διάρκεια της ιστορίας του οικονομικού τους περιεχομένου. Δικαιολογημένα ο Β. ΛΕΝΙΝ τόνιζε τη σημασία του έργου αυτού ως ένα από τα βασικά έργα του σύγχρονου σοσιαλισμού. Ξεχωριστή σημασία έχει το κεφάλαιο για τον ρόλο της εργασίας στην εξανθρώπιση του πιθήκου. Βιβλίο που όσον αφορά τη μεθοδολογία και τις βασικές διαπιστώσεις του διατηρεί την επικαιρότητα του σήμερα, στην εποχή όπου με βάση τις νέες επιστημονικές ανακαλύψεις επιχειρείται η φιλοσοφική ανατροπή της μαρξιστικής-λενινιστικής κοσμοθεωρίας.
–«Η διαλεκτική της φύσης»: Πρόκειται για ένα μη τελειωμένο οριστικά έργο. Σκοπός του έργου είναι να δείξει ότι οι ανακαλύψεις των φυσικών επιστημών επιβεβαιώνουν την αντίληψη ότι οι ίδιοι οι διαλεκτικοί νόμοι που διέπουν την ανθρώπινη κοινωνία διέπουν και τη φύση και ότι η διαλεκτική αποτελεί ένα σοβαρό θεωρητικό όπλο των φυσικών επιστημών. Ο Ενγκελς μας δείχνει τις βασικές μορφές της κίνησης, το μέτρο της κίνησης, τη θερμότητα που περιέχει πλούσιο υλικό για τη διαλεκτική αντίληψη των μορφών της κίνησης της ύλης. Επίσης δίνεται μια εικόνα της ιστορίας των επιστημών ,της επιστημονικής μεθόδου, της φιλοσοφίας, της επιστήμης κλπ.
–«Ο Λουδοβίκος Φοϋερμπαχ και το τέλος της κλασσικής γερμανικής Φιλοσοφίας» (1886). Στο έργο αυτό ο Ενγκελς μας περνά από την ιδεαλιστική διαλεκτική του Χέγκελ στην υλιστική διαλεκτική και από το μηχανιστικό υλισμό στο διαλεκτικό. Μα δείχνει με παραστατικό τρόπο τη διαφορά μεταξύ υλισμού και ιδεαλισμού, πως οι ιδέες δεν είναι τίποτε άλλα παρά αντανάκλαση της εξωτερικής υλικής πραγματικότητας. Μας; Δίνει βασικές ιδέες του ιστορικού υλισμού που είναι η εφαρμογή του διαλεκτικού υλισμού στον τομέα της ανθρώπινης κοινωνίας Πώς κινητήρια δύναμη της ιστορίας είναι η πάλη των τάξεων και ότι η πάλι των τάξεων έχει τις ρίζες της μέσα στις οικονομικές συνθήκες. Αναλύει την ανάπτυξη του κράτους και του δικαίου, των πολιτικών και κοινωνικών ιδεολογιών, της φιλοσοφίας , της θρησκείας κλπ. Ταυτόχρονα διατυπώνεται με σαφήνεια και ο επιστημονικός – αντιδογματικός χαρακτήρας του διαλεκτικού υλισμού , με την προτροπή- διαπίστωση ότι «με κάθε ανακάλυψη που αφήνει εποχή, έστω και μόνο στον τομέα των φυσικών επιστημών, πρέπει να αλλάξει (ο υλισμός) τη μορφή του» .Σαν συμπλήρωμα του βιβλίου προστίθενται οι 11 θέσεις για τον Φοϋερμπαχ του Μαρξ.
–Πάνω στην έκδοση του 2ου και 3ου τόμου του κεφαλαίου: Ο Ενγκελς θεώρησε καθήκον πρώτης γραμμής την έκδοση του 2ου και 3ου τόμου του κεφαλαίου. Γράφει χαρακτηριστικά στον πρόλογο του 2ου τόμου: «..Περιορίστηκα μόνο σ’αυτό, άρχισα με τα χειρόγραφα του Μαρξ όσο το δυνατόν κατά λέξη, αλλάζοντας στο στυλ μόνο αυτό, που θα άλλαζε ο ίδιος ο συγγραφέας και τοποθετώντας εξηγήσεις είτε ενωτικές προτάσεις μόνο εκεί, όπου ήταν αυτό τελείως αναγκαίο και όπου το περιεχόμενο δεν γεννούσε καμία αμφιβολία..» Η μεγάλη του συμβολή συνιστάται στο ότι η εργασία του Μαρξ εκδόθηκε τελειωμένη και στο πνεύμα του Μαρξ. Και αυτό γιατί ο δικός του τρόπος σκέψης ήταν στην ουσία του ο ίδιος με εκείνο του Μαρξ. Το επιστημονικό περιεχόμενο των προσθέσεων, συμπληρώσεων και παρατηρήσεων σε όλους τους τόμους του Κεφαλαίου δεν τελειώνει μόνο σ’αυτό. Ο Ενγκελς ζώντας 12 χρόνια μετά το Μαρξ μπόρεσε να παρακολουθήσει το πέρασμα του καπιταλισμού στον ιμπεριαλισμό γεγονός που φαίνεται σε άλλες εργασίες του. Για παράδειγμα μετά τη νέα έκδοση του 3ου τόμου σχεδίαζε να γράψει άρθρο με τίτλο το «Χρηματιστήριο» και παρατηρήσεις συμπληρωματικές στο τόμο αυτό. Έγραψε προηγούμενα την περίληψη στην οποία μιλά για την αλλαγή του ρόλου του χρηματιστηρίου, τονίζοντας ότι η αγορά αυτή (τω τραπεζογραμματίων) άλλαξε ποιοτικά και ποσοτικά πλάτυνε και άλλαξε και η σημασία της. Μιλά επίσης για την αλλαγή του χαρακτήρα της αποικιοκρατίας ,ενώ σε πρόσθεση στον 3ο τόμο μιλά για μονοπωλιακές ενώσεις και εξηγεί την εμφάνισή τους. Αναφερόμενος στην παραπέρα συγκέντρωση της παραγωγής και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου συμπεράνει: «…Με δύο λόγια η δοξασμένη από αιώνες ελευθερία του συναγωνισμού τελείωσε και πρέπει να αναγνωρίσει την καθαρή σκανδαλώδη πτώχευσή της…»
Στα 1894 ο Ενγκελς έγραψε ακόμα το «Αγροτικό Ζήτημα στη Γαλλία και Γερμανία» στο οποίο αναφέρεται και στον τρόπο περάσματος από τη μικρή γεωργική εκμετάλλευση στη συλλογική παραγωγή.
Ο Ενγκελς δεν ήταν μόνο μεγάλος θεωρητικός αλλά ταυτόχρονα ήταν και άνθρωπος της πράξης, επαναστάτης και διεθνιστής. Μετά το θάνατο του Μαρξ «συνέχισε να είναι ο μόνος σύμβουλος και ο καθοδηγητής των ευρωπαίων σοσιαλιστών… Όλοι αυτοί αντλούσαν από το πλούσιο θησαυροφυλάκιο γνώσεων και πείρας του γέρο – Ενγκελς» (Λένιν).Έτσι συνέβαλε στο διάστημα αυτό στο σωστό πρόγραμμα του γερμανικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, συνέχισε το αντιπάλεμα του οπορτουνισμού σε όλες του τις μορφές στα διάφορα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα.. Ακόμη βαθιά διεθνιστής , όταν ωρίμασαν οι συνθήκες για τη δημιουργία νέους διεθνούς ένωσης των (τότε) σοσιαλιστικών κομμάτων αναλαμβάνει την προετοιμασία της δημιουργίας της Β’ Διεθνούς, με τη σύγκλιση του διεθνούς συνεδρίου στο Παρίσι το 1989. Παρά το προχωρημένο της ηλικίας του είχε στενή σύνδεση με τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα όλου του κόσμου και αυτό φαίνεται από το πλήθος επιστολών του με υποδείξεις προς τα κόμματα Γαλλίας, Γερμανίας, Πολωνίας, Ισπανίας .Ρωσία, ΕΠΑ , Ρουμανία κ.α
Στις 5 Αυγούστου 1895 ο Φρ.Ενγκελς πεθαίνει και σύμφωνα με τη θέλησή του το σώμα του κάηκε και η υδρία με την τέφρα του ρίχθηκε στη θάλασσα του Ηστμπουρν στην αγαπημένη περιοχή των τελευταίων του περιπάτων. ην συνεισφορά του τόνισε ο Β. Λιμπκνεχτ στον επικήδειο του που είπε “Παρόντες εδώ είναι μόνο λίγοι αυτοί όμως οι λίγοι αντιπροσωπεύουν εκατομμύρια, ολόκληρο τον κόσμο … θα ετοιμάσουν το τέλος του καπιταλισμού. Ο Ένγκελς έδειξε σε όλους μας το δρόμο και ήταν οδηγός σε όλο αυτό το δρόμο, ήταν ηγέτης, αγωνιστής, σε αυτόν ενώθηκαν η θεωρία με την πράξη”.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
