Κοινωνία 25.08.2017 - 17:41

Η μαγεία του θερινού σινεμά

Όχι οι θερινοί κινηματογράφοι δεν είναι όπως οι χειμερινοί κινηματογράφοι.

Αν η ζωή μας ζυγίζεται όλο και πιο πολύ στους τόπους της νοσταλγίας όσο η ηλικία μας τραβάει την ανηφόρα της, αν η νοσταλγία γλυκαίνει τη σχέση μας με την «παλιννόστηση», υπάρχουν «σημεία» και «σημεία» που γεφυρώνουν χρόνους και γεγονότα και που γίνονται μόνιμο φτερούγισμα στην ονειροπόλησή μας. Και τα θερινά σινεμά είναι τέτοια αρχιμήδεια σημεία, είναι από τα πιο σταθερά διαχρονικά νήματα της ψυχαγωγίας των Ελλήνων.

Αποτελούσαν για αρκετές δεκαετίες – και ιδιαίτερα στις δεκαετίες του 1950, του 1960 και του 1970 – ένα χαρακτηριστικό δείγμα των πολιτισμικών επιλογών μας και της συλλογικής μας αφήγησης και φαντασίωσης. Σχεδόν σε όλους τους δήμους της χώρας υπήρχαν πολλοί θερινοί κινηματογράφοι που αποτελούσαν το κύριο και το πιο οικονομικό πεδίο «εξόδου» οικογενειών, ζευγαριών, μοναχικών ανθρώπων.

Λίγο – πολύ τα σινεμά είχαν και μια συγκεκριμένη ταυτότητα. Παλιότερα πλεόναζαν οι ταινίες του ασπρόμαυρου ελληνικού κινηματογράφου της «χρυσής εποχής» των μεγάλων ηθοποιών, του Λογοθετίδη, του Μακρή, του Χατζηχρήστου, του Βουτσά, της Καρέζη, της Λιβυκού, της Βασιλειάδου, του Αυλωνίτη, του Βέγγου, του Ξανθόπουλου, του Αλεξανδράκη, του Παπαμιχαήλ, της Βουγιουκλάκη, του Κούρκουλου, του Χορν, του Παπαγιαννόπουλου, του Φωτόπουλου, του Ρίζου…, των ξεχωριστών ταλέντων, της έξυπνης σκηνοθεσίας, της αυθεντικής και επιτυχημένης ατάκας, των κορυφαίων κωμικών.

Ήταν ένα σκηνικό πραγματικής ψυχαγωγίας για τους Έλληνες που δοκιμάζονταν στη σκληρή δουλειά, στη φτώχεια και στην ολιγάρκεια, αλλά και που έβλεπαν τις ελπίδες τους για ένα καλύτερο μέλλον να αχνοφαίνονται όλο και πιο ζωηρά στο μέλλον των σχεδίων και των ονείρων τους. Στο θερινό σινεμά η ονειροπόληση είτε μέσω της ταύτισης με τους πρωταγωνιστές είτε με την ανέφελη ευτυχία του έρωτα είτε με τα σκαρφίσματα των αστείων ήταν κομμάτι της ζωής που βαστούσε και τις επόμενες ημέρες και αποτελούσε την κρυφή ελπίδα για ένα όμορφο μέλλον.

Σήμερα έχουν λιγοστέψει οι οάσεις των θερινών κινηματογράφων. Μερικοί δήμοι δίνουν μάχη με το χρόνο για να κρατήσουν ζωντανό το νήμα μιας σημαντικής ποιότητας τέχνης στο λαό και στους πολίτες. Τώρα πλεονάζουν οι ξένες ταινίες, και αυτές της χρυσής εποχής της δεκαετίας του 1950, του 1960 αλλά και του 1930 του αμερικάνικου κινηματογράφου με τα ιερά τέρατα της έβδομης τέχνης. Ξαναζούμε τις φοβερές στιγμές μεγάλων σκηνοθετών και ηθοποιών. Δεν υπάρχει Έλληνας, λάτρης του θερινού σινεμά, που να μην έχει κάνει ευαγγέλιό του μια ξεχωριστή ταινία, ή να μην έχει είδωλο μια ή έναν ηθοποιό και να μην τους λατρεύει όπως την αγαπημένη του ποδοσφαιρική ομάδα ή τον τραγουδιστή και την τραγουδίστρια που τους έχει στην κορυφή της «προσωπικής καλλιτεχνικής του ατζέντας» και να περιμένει κάθε καλοκαίρι να ξανασμίξει με τις νεανικές του φαντασιώσεις και με τα εφηβικά του όνειρα από την άλλη πλευρά του λόφου…

Όχι οι θερινοί κινηματογράφοι δεν είναι όπως οι χειμερινοί κινηματογράφοι. Εδώ η στέγη του ουρανού αφήνει ελεύθερα το ξεπέταγμα των φαντασιώσεων, η εικόνα είναι ξεχωριστή. Οι μάντρες ντυμένες με το αναρριχώμενο αγιόκλημα και το γιασεμί δεν σε περιορίζουν, το χαλικάκι στο έδαφος, οι καρέκλες με το πλαστικό πλέξιμο ή οι καρέκλες του σκηνοθέτη αργότερα και με τα παρεμβόλιμα τραπεζάκια με τα ποτά και τα κομπολόγια πάνω τους συνθέτουν τη μοναδικότητα του «κινηματογραφόφιλου τοπίου».

Ποιοι και ποιες κινηματογραφόφιλοι δεν έχουν μαγευτεί από τη μοναδικότητα του «Θησείου» – του καλύτερου θερινού σινεμά στον κόσμο κατά το CNN – με την οθόνη του να έχει ως προεκτεινόμενη οθόνη την ιερή Ακρόπολη και το ανατέλλον φεγγάρι, πόσοι και πόσες δεν έχουν βιώσει την καλοκαιρινή ιεροτελεστία με την παρακολούθηση της «Τζίλντα» ή του «Πολίτη Καίην», πόσοι και πόσες δεν έχουν γοητευτεί από τη φωτεινότητα του τοπίου στο κέντρο της Αθήνας με την «Αίγλη» που με μαγικό ραβδί αποδιώχνει κάθε εικόνα πολυκατοικιών και κτισμάτων ή από το καταπράσινο περιβάλλον της όμορφης «Αιολίας» στην Καισαριανή που σου αφαιρεί τόσο εύκολα την αίσθηση ότι είσαι κάπου μέσα στην τσιμεντούπολη της Αθήνας και ψυχανεμίζεσαι με κάθε σκηνή της οθόνης ή …

Τα θερινά σινεμά θα εξακολουθούν να μάς ταξιδεύουν στις χώρες της νοσταλγίας και του ονείρου, να μάς δωρίζουν απλόχερα τις πρώτες στιγμές κάθε καλοκαιριού και ίσως και τις μοναδικές βραδιές που στρέφουμε το βλέμμα μας στα αστέρια, να μάς αναγγέλλουν το πρώτο συννέφιασμα και τη γλυκιά ψύχρα του φθινοπώρου περιμένοντας τον κύκλο των εποχών να μάς ξαναφέρει στην ίδια ομορφιά της τέχνης και της ψυχής…