Το Ασφαλιστικό στο επίκεντρο νέων ανατροπών

Σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα της εφημερίδας Ριζοσπάστης οι διαρροές κάνουν λόγο για τη δημιουργία 3 ταμείων, ένα για κάθε ομάδα ασφαλισμένων (μισθωτοί, ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες). Η ενοποίηση θα αρχίσει από τη συγχώνευση δεκάδων αυτοτελών κλάδων, που ήδη υφίστανται στα πλαίσια του ΙΚΑ και άλλων ταμείων. Η «ενοποίηση» δεν αφορά μόνο το οργανωτικό μέρος και τη μορφή, αλλά κυρίως το επίπεδο των παροχών, αφού κάθε ενοποίηση στο παρελθόν οδηγούσε σε χειρότερους όρους συνταξιοδότησης, με τελευταία στη σειρά τη συγχώνευση όλων των επικουρικών ταμείων στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ).

 

Νέο σύστημα συντάξεων

 

Στο δημοσίευμα του Ριζοσπάστη επισημαίνεται ότι στο υπουργείο Εργασίας εξετάζουν πιθανές λύσεις και για την ουσιαστική ενιαιοποίηση των όρων ασφάλισης και συνταξιοδότησης των περίπου 7 εκατομμυρίων ασφαλισμένων που θα ενταχθούν στο νέο αυτό σύστημα. Ηδη, στη βάση παλιότερων νόμων, από την 1/1/2015, θα μπει σε εφαρμογή το νέο σύστημα υπολογισμού των συντάξεων, με τη λεγόμενη «βασική σύνταξη», που αφαιρεί από τις αποδιδόμενες συντάξεις περίπου το 50%, όταν το νέο σύστημα ολοκληρωθεί.

 

Θυμίζουμε ότι ο νόμος 3863/2010, γνωστός και ως «νόμος Λοβέρδου - Κουτρουμάνη», που θα τεθεί σε εφαρμογή από το 2015, προβλέπει μεταξύ άλλων τα εξής:

 

    Τη «βασική σύνταξη» των 360 ευρώ, που θα δίνεται όμως μετά από τουλάχιστον 35 χρόνια εργασίας και παραμονής στην Ελλάδα.

    Το «αναλογικό» τμήμα της σύνταξης, που θα προέρχεται από τις εισφορές των εργαζομένων, αλλά θα είναι μειωμένο μέχρι και 50% σε σχέση με τον υπολογισμό της σύνταξης με τα ισχύοντα μέχρι το 2010. Σημειώνεται εδώ ότι η μείωση αυτή γίνεται με δύο τρόπους: Με τον υπολογισμό της σύνταξης στη βάση των εισφορών ολόκληρου του εργάσιμου βίου και όχι της τελευταίας καλύτερης πενταετίας, αλλά και του ποσοστού αναπλήρωσης του συντάξιμου μισθού, που από το 70% για 35 χρόνια εργασίας, μειώνεται στο 48% για 40 χρόνια εργασίας, με μέσο συντελεστή 1,2% για κάθε έτος, αντί του 2% για κάθε έτος ασφάλισης που ίσχυε πριν.

    Την αύξηση των γενικών ορίων ηλικίας στα 67 χρόνια και στα 62 μόνο στην περίπτωση που κάποιος εργάζεται και ασφαλίζεται ανελλιπώς για 40 ολόκληρα χρόνια (12.000 ημέρες ασφάλισης).

 

Το παραπάνω «μοντέλο» οδηγεί σε συρρικνωμένες συντάξεις, όσον αφορά το «αναλογικό τμήμα», και σε απώλειες για τους ασφαλισμένους, που σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να αναπληρωθούν από τη «βασική σύνταξη». Σημειώνεται επίσης πως το κράτος αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση μόνο της βασικής σύνταξης και αυτό θα γίνεται πάντα υπό την προϋπόθεση της «δημοσιονομικής σταθερότητας».

 

Στην πραγματικότητα, δηλαδή, το κράτος δεν εγγυάται για το ύψος των συντάξεων, πέραν του προνοιακού τμήματος των 360 ευρώ και ουσιαστικά αποσύρεται από τη στήριξη της Δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης. Πολιτική που άλλωστε ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη, με τη μείωση κάθε χρόνο της κρατικής χρηματοδότησης προς τα Ταμεία, μέχρι το ελάχιστο επίπεδο.

 

Εχουν προαναγγείλει τις ανατροπές

 

Αυτόν το νόμο, σύμφωνα με το δημοσίευμα του Ριζοσπάστη, έρχονται να συμπληρώσουν τα σχέδια της κυβέρνησης για τη δημιουργία τριών Ταμείων, που όπως και στην περίπτωση της ενοποίησης των επικουρικών, θα οδηγήσουν σε μικρότερες συντάξεις. Δεν αποκλείεται μάλιστα να μπει σε εφαρμογή μια παλιότερη πρόταση για συγχώνευση κύριας και επικουρικής ασφάλισης.

 

Σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, η διαδικασία της ενοποίησης προβλέπεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2014, ενώ στην αμέσως επόμενη φάση, τα τρία Ταμεία και το ΝΑΤ θα μπουν στην «ομπρέλα» του Εθνικού Φορέα Απονομής Συντάξεων. Παράλληλα, προωθείται ενιαίος μηχανισμός ελέγχου, για να αυξηθούν τα έσοδα του ασφαλιστικού συστήματος, ενώ προβλέπεται να ακολουθήσει η καθιέρωση ενιαίων εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία που πρόκειται να ενοποιηθούν.

 

Στην κατεύθυνση νέων ανατροπών και στα ηλικιακά όρια προϊδεάζουν και οι μειώσεις στο ύψος των εργοδοτικών εισφορών στα ταμεία των πρώην ΔΕΚΟ και των τραπεζών, που σταδιακά εξομοιώνονται με αυτές του ΙΚΑ. Αλλωστε, η αυλαία για τις νέες ανατροπές στην Κοινωνική Ασφάλιση άρχισε να σηκώνεται από το περασμένο φθινόπωρο, με παρεμβάσεις τόσο του υπουργού Οικονομικών όσο και του υπουργού Εργασίας.

 

Ο Γ. Στουρνάρας, σε συνέδριο του ΣΕΤΕ, επανέφερε τότε το ζήτημα νέων «διαρθρωτικών παρεμβάσεων» στο Ασφαλιστικό, λέγοντας ότι «υπάρχουν περιθώρια στοχευμένων περικοπών σε δαπάνες, καταργώντας π.χ. κοστοβόρες εξαιρέσεις στο ασφαλιστικό σύστημα από τους γενικούς κανόνες, εξαιρέσεις που δεν είναι κοινωνικά δίκαιες και χωρίζουν τους πολίτες σε πατρίκιους και πληβείους».

 

Με τον τρόπο αυτό, γινόταν μια επαρκής «φωτογράφιση» για τα σχέδια και τις νέες περικοπές που δρομολογούνταν στις συντάξεις, αλλά και αυξήσεις στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης σε ορισμένες κατηγορίες ασφαλισμένων στα Ταμεία των πρώην ΔΕΚΟ και των τραπεζών, τις οποίες τα κυβερνητικά στελέχη σκόπιμα χαρακτηρίζουν «πρόωρες συντάξεις».

 

Παράλληλα, ο Γ. Βρούτσης, σε Επιτροπή της Βουλής, δήλωνε χαρακτηριστικά: «Αναφέρομαι στις ειδικές περιπτώσεις συνταξιοδοτήσεων ή στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, που είναι άλλη μια μεγάλη ανισότητα και στρέβλωση, μια από τις βαθιές πληγές του συστήματος. Ολο αυτό, δυστυχώς, είναι μια πραγματικότητα, την οποία δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς. Αυτό δε σημαίνει κάτι για τις περικοπές συντάξεων ή οτιδήποτε. Δείχνει τις αδυναμίες του συστήματος...».

 

Επίθεση διαρκείας στα εργασιακά

 

Τα νέα αντιασφαλιστικά μέτρα έρχονται να συμπληρώσουν τις ανατροπές στα εργασιακά που έχουν ήδη συμφωνήσει συγκυβέρνηση και τρόικα. Συγκεκριμένα:

 

    Από την 1/7/2014, προωθείται η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 2,9 μονάδες και κατά μια μονάδα ακόμα μέχρι τις 1/1/2016.

    Η κυβέρνηση θα φέρει νομοσχέδιο που θα προβλέπει την πλήρη απελευθέρωση της λειτουργίας των Εταιρειών Προσωρινής Απασχόλησης, τα γνωστά δουλεμπορικά. Στο τραπέζι (αν όχι στο χαρτί της συμφωνίας) παραμένει η δυνατότητα των επιχειρήσεων να προσλαμβάνουν με συμβόλαια διάρκειας μέχρι 36 μηνών εργαζόμενους, τους οποίους στη συνέχεια θα απολύουν χωρίς καμιά αποζημίωση. Οι «προσλήψεις» τέτοιου είδους θα γίνονται μέσα από δουλεμπορικά, τις γνωστές Εταιρείες Προσωρινής Απασχόλησης (ΕΠΑ), χωρίς καν να ισχύουν οι μέχρι τώρα τυπικοί περιορισμοί (π.χ. «έκτακτες» ανάγκες, πρόσκαιρες ή εποχικές).

    Θεσμοθετείται η μείωση των τριετιών κατά 50% για τους μακροχρόνια άνεργους, η πρόσληψη των οποίων θα γίνεται με «ειδικό μισθολογικό καθεστώς». Αυτό σημαίνει ότι ένας μακροχρόνια άνεργος με 10 χρόνια προϋπηρεσίας που θα προσληφθεί με τον κατώτερο μισθό των 490 ευρώ καθαρά, θα χάνει κάθε μήνα περίπου 70 ευρώ. Για μεγαλύτερους κλαδικούς μισθούς, οι απώλειες θα είναι ακόμα μεγαλύτερες. Δημοσιεύματα στον Τύπο («Εφημερίδα των Συντακτών») κάνουν λόγο για συμφωνία οριστικής κατάργησης των τριετιών για τους μακροχρόνια ανέργους μέχρι την 31/1/2017.

    Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, συμφωνήθηκε τα όρια των απολύσεων να αυξηθούν στις 10 (από 6) κάθε μήνα, χωρίς να θεωρούνται ομαδικές για επιχειρήσεις που απασχολούν από 20-100 εργαζόμενους (σήμερα είναι από 20-150). Αντίστοιχα, να αυξηθούν σε πάνω από 10% (από 5% που είναι σήμερα) οι ομαδικές απολύσεις σε επιχειρήσεις που απασχολούν από 100-300 εργαζόμενους (σήμερα είναι πάνω από 150 εργαζόμενους και μέχρι 30 κάθε μήνα). Τέλος, συμφωνήθηκε ότι επιχείρηση με 300 εργαζόμενους και πάνω μπορεί να κάνει μέχρι και 30 απολύσεις, χωρίς να θεωρούνται ομαδικές.

    Εισάγεται η δυνατότητα της επιχείρησης να κάνει ανταπεργία («lockout»), σε περίπτωση απεργίας των εργαζόμενων.