Alfavita Newsroom Στον ίδιο χώρο όπου πριν από μισό αιώνα γράφτηκε μια από τις πιο φωτεινές σελίδες της νεότερης ελληνικής Ιστορίας, ξετυλίγεται σήμερα ένα εντελώς διαφορετικό σκηνικό: αυξημένη επιτήρηση, αστυνομικές επιχειρήσεις, προειδοποιήσεις πειθαρχικών ποινών, πιθανές διαγραφές φοιτητών, κάμερες ασφαλείας και προληπτικά κλεισίματα σχολών.
Στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο —το κατεξοχήν σύμβολο της αντιδικτατορικής εξέγερσης— αμφισβητείται πλέον επί πρακτέω τι σημαίνει «ακαδημαϊκή ελευθερία». Στο επίκεντρο βρίσκεται η πειθαρχική δίωξη 15 φοιτητών και φοιτητριών, για συμμετοχή σε συμβολική κατάληψη λίγες ώρες πριν από πανελλαδική απεργία, τα ξημερώματα της 15ης Οκτωβρίου 2025.
Από το «παραιτούμαι» στο «καλώ την αστυνομία»*
1973: Πρυτανικές παραιτήσεις απέναντι στην καταστολή
Φλεβάρης 1973: Ο πρύτανης Α. Λοΐζος και η Σύγκλητος του Πολυτεχνείου παραιτούνται σύσσωμοι, αρνούμενοι να νομιμοποιήσουν την αστυνομική εισβολή και τους ξυλοδαρμούς φοιτητών μπροστά στο κτίριο της Συγκλήτου.
Νοέμβρης 1973: Ο πρύτανης Κ. Κονοφάγος και η Σύγκλητος αρνούνται την είσοδο της αστυνομίας στο ίδρυμα παρά τις πιέσεις της χουντικής ηγεσίας της ΕΛ.ΑΣ. Πληρώνουν αυτή τη στάση με συλλήψεις, διώξεις, προσωπικό και επαγγελματικό κόστος.
2025: Η πρυτανική αρχή καλεί την αστυνομία
Πενήντα δύο χρόνια μετά, η εικόνα έχει αντιστραφεί. Η σημερινή πρυτανική αρχή:
καλεί την αστυνομία να εκκενώσει συμβολική φοιτητική κατάληψη,
ενεργοποιεί τις διατάξεις του Ν. 4957/2022,
αποστέλλει προσωπικές κλήσεις σε απολογία με πειθαρχικές απειλές:
αναστολή φοιτητικής ιδιότητας έως 24 μήνες
ή ακόμη και οριστική διαγραφή.
Δεν πρόκειται για ιστορική «λεπτομέρεια», αλλά για καθρέφτη μιας ευρύτερης μετατόπισης στο πώς αντιλαμβάνεται σήμερα η κοινωνία τον ρόλο του πανεπιστημίου.
«Ποινικοποιείται η ίδια η φοιτητική δράση»
Ο Αλεξάνδρος Δαφνομήλης, τελειόφοιτος Μηχανολόγος και μέλος της παράταξης «attack στα ΑΕΙ», συγκεντρώνει σε μια φράση την ουσία όσων συμβαίνουν: «έχουμε ιστορική τομή». Και εξηγεί:
αμφισβητείται δημοκρατικά ληφθείσα απόφαση Γενικής Συνέλευσης,
η συνδικαλιστική δράση —συνελεύσεις, καταλήψεις, περιφρουρήσεις— αντιμετωπίζεται ως παράβαση,
η φοιτητική πολιτική δραστηριότητα μετατοπίζεται από τη σφαίρα του πολιτικού στο πεδίο του ποινικού.
Κατά την άποψή του, το διακύβευμα αγγίζει πυρηνικά δικαιώματα, όπως την ελευθερία έκφρασης και συνέρχεσθαι.
«Κάμερες, κλειστές πόρτες και face control στο ιστορικό συγκρότημα»
Η Στέλλα, φοιτήτρια της Αρχιτεκτονικής, περιγράφει μια καθημερινότητα που θυμίζει περισσότερο ελεγχόμενο χώρο παρά πανεπιστημιακό campus:
σχολή κλειστή σε Σαββατοκύριακα και βράδια,
κάμερες σε λειτουργία,
σχέδια για τουρνικέ,
αιφνίδιες αστυνομικές εισβολές σε περίπτωση εκδηλώσεων ή συνελεύσεων.
Η ίδια συνελήφθη κατά την εκκένωση της κατάληψης. Αυτό που τη «καίει» περισσότερο είναι η αντίφαση: «Εδώ οργανώθηκε η εξέγερση του ’73 — κι όμως βλέπουμε να περιορίζονται δικαιώματα που κερδήθηκαν τότε».
Όταν οι δάσκαλοι ντρέπονται να κοιτάξουν τους φοιτητές στα μάτια
Ο επίκουρος καθηγητής Λεωνίδας Κουτσουμπός μεταφέρει το κλίμα από την πλευρά των διδασκόντων: μια διάχυτη αίσθηση φόβου, παρεμβάσεων χωρίς διάλογο και σταδιακής «κανονικοποίησης» του ελέγχου.
Αν και έχει επιφυλάξεις για ορισμένες μορφές κινητοποίησης, δηλώνει ξεκάθαρα την υποστήριξή του στους φοιτητές που απειλούνται:
«Είναι άριστοι, σοβαροί, ευαίσθητοι κοινωνικά»,
«δεν προκάλεσαν φθορές»,
«κινδυνεύουν με πειθαρχικές ποινές που αλλάζουν τη ζωή τους».
Και θέτει το πιο αναπάντεχα ανθρώπινο ερώτημα:
«Πώς να τους αντικρίσω χωρίς ντροπή;»
Η γενιά του ’73 επιστρέφει στο Πολυτεχνείο
Διδάσκοντες, φοιτητές από σχολές όλης της χώρας, αλλά και αγωνιστές του αντιδικτατορικού αγώνα παίρνουν δημόσια θέση υπέρ των διωκόμενων.
Ο αρχιτέκτονας Αντώνης Μαούνης θυμίζει:
την παραίτηση της Συγκλήτου το ’73,
τον πρύτανη Κονοφάγο που αρνήθηκε την είσοδο της αστυνομίας,
τον κοσμήτορα Κωνσταντινίδη να φωνάζει στους αστυνομικούς «με καταργήσατε».
Και σχολιάζει τη σημερινή κατάσταση με μια οδυνηρή σύγκριση:
«Η χούντα φυλάκιζε, βασάνιζε, έκοβε αναβολές. Δεν διέγραφε φοιτητές. Τώρα η διαγραφή είναι δυνατότητα του νόμου».
Η γενιά του ’73 δεν μένει σε επετειακά στερεότυπα. Βρίσκεται ξανά μέσα στο ΕΜΠ — όχι ως σύμβολο, αλλά ως ενεργός συνομιλητής.
Το Πολυτεχνείο ως καθρέφτης: τι κερδήθηκε τότε, τι κινδυνεύει τώρα
Κάθε Νοέμβρης δεν είναι αναπαράσταση. Είναι φακός:
το 1973 διεκδικήθηκε η πτώση μιας δικτατορίας,
σήμερα το διακύβευμα φαίνεται πιο γραφειοκρατικό: πειθαρχικά, διαδικασίες, όρια εξουσίας.
Και όμως, το ουσιαστικό ερώτημα είναι κοινό: πόσο ελεύθερο είναι το πανεπιστήμιο;
Το σκηνικό μοιάζει δυστοπικό:
ΜΑΤ που αποφασίζουν για το ποιες εκδηλώσεις «επιτρέπονται»,
φοιτητές αντιμέτωποι με διαγραφή,
διδάσκοντες αιφνιδιασμένοι από μέτρα επιτήρησης.
Κι όμως, μέσα στο σκοτάδι υπάρχει πάντα μια επίμονη φωτεινή ρωγμή:
φοιτητικοί σύλλογοι που συνεχίζουν να συνεδριάζουν μαζικά,
καθηγητές που υπερασπίζονται δημόσια την ηθική διάσταση του ρόλου τους,
αγωνιστές του ’73 που επιστρέφουν όχι για να μνημονεύσουν, αλλά για να στηρίξουν.
Αυτή η «γραμμή συνέχειας» —από το τότε στο τώρα— είναι ίσως η πραγματική δύναμη του Πολυτεχνείου: ότι παραμένει ζωντανό σύμβολο αντίστασης, ακόμη κι όταν δέχεται πιέσεις, ακόμη κι όταν η εποχή μοιάζει πιο γκρίζα.
Και σε αυτή τη συνεχή πάλη ανάμεσα στο φως και στη σκιά, η ιστορική μνήμη δεν είναι τυπική υποχρέωση· είναι πυξίδα.
*Το παραπάνω άρθρο είναι βασισμένο σε εκτενές δημοσίευμα του Κώστα Ζαφειρόπουλου στην efsyn.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 17/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
