Πανεπιστήμια αλλά και όσοι ενδιαφέρονται να ακολουθήσουν πανεπιστημιακές σπουδές εκλαμβάνουν τις διεθνείς λίστες κατάταξης ως βαρόμετρα φήμης και κύρους των πανεπιστημίων.
Σε ένα διεθνοποιημένο περιβάλλον όπου η ανώτατη εκπαίδευση εκλαμβάνεται ως (εμπορική) προσφορά υπηρεσίας, τα πανεπιστήμια αξιοποιούν τη θέση τους στις λίστες κατάταξης ως εργαλεία του μάρκετινγκ αλλά και ως διαπιστευτήρια της ακαδημαϊκής ποιότητας που παρέχουν. Με αυτό τον τρόπο προβάλλουν τα επιτεύγματα τους στα προγράμματα σπουδών τους, στην έρευνα και στη διασύνδεση με την αγορά εργασίας με απώτερο στόχο προφανώς να προσελκύσουν την «αφρόκρεμα των ενδιαφερομένων». Από τη δική του πλευρά, οι ενδιαφερόμενοι συμβουλεύονται τις διεθνείς κατατάξεις για να αποτιμήσουν σε ποια πανεπιστήμια θα εναποθέσουν τις ελπίδες τους, τα χρήματα και τον χρόνο τους για την μελλοντική τους προσωπική και επαγγελματική εξέλιξη.
Οι διεθνείς λίστες κατάταξης των πανεπιστημίων χρησιμοποιούνται τόσο από πανεπιστήμια όσο και από τους ενδιαφερόμενους να φοιτήσουν σε αυτά ως βαρόμετρα της φήμης και του κύρους των πανεπιστημίων. Η φήμη και το κύρος αποτελούν άϋλους πόρους ενός πανεπιστημίου ή οποιουδήποτε οργανισμού/επιχείρησης και απαιτούν χρονικό διάστημα αρκετών ετών για να οικοδομηθούν και να διατηρηθούν σε αξιόλογα επίπεδα. Ένα πανεπιστήμιο, μια επιχείρηση, ένας οργανισμός που μόλις ξεκινάει τη δραστηριότητα του δεν μπορεί να περιβάλλεται από φήμη και κύρος γιατί απλούστατα δεν έχει «δώσει δείγματα γραφής» και θα χρειαστεί αρκετός χρόνος μέχρι να αποτιμηθεί από τα ενδιαφερόμενα μέρη η αξία του.
Μια πλοήγηση στις ιστοσελίδες των 4 νεο-ιδρυθέντων παραρτημάτων των ξένων πανεπιστημίων που έλαβαν αδειοδότηση αναδεικνύει ότι, με εξαίρεση το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Ανατόλια της Θεσσαλονίκης που απλώς αναφέρει ότι τα προγράμματα του έχουν πιστοποιηθεί από το The Open University του Ηνωμένου Βασιλείου, τα άλλα 3 NΠΠΕ προβάλλουν τη θέση που καταλαμβάνουν τα μητρικά τους πανεπιστημιακά ιδρύματα στις διεθνείς καταστάσεις με αναφορά κυρίως στη κατάταξη Times Higher Education World University Rankings 2025. Πιο συγκεκριμένα:
- Το Παράρτημα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας στην Αθήνα (UNIC-Athens) προβάλλει ότι το μητρικό Πανεπιστήμιο Λευκωσίας συγκαταλέγεται ανάμεσα στα κορυφαία πανεπιστήμια παγκοσμίως καταλαμβάνοντας θέση στο εύρος 501-600.
- Το Παράρτημα του Πανεπιστημίου Keele στην Ελλάδα προβάλλει ότι η Νομική Σχολή του μητρικού Πανεπιστημίου στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν με βάση την κατάταξη του 2023 ανάμεσα στις πρώτες 100 για διεθνή προοπτική καθώς και ότι η Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών και Κοινωνικών Επιστημών συμπεριλήφθηκε στην κατάταξη του 2022 ανάμεσα στις πρώτες 300 θέσεις παγκοσμίως.
- Το Ευρωπαϊκό Παράρτημα του Πανεπιστημίου York με έδρα την Θεσσαλονίκη προβάλλει ότι το μητρικό Πανεπιστήμιο στο Ηνωμένο Βασίλειο καταλαμβάνει τη θέση 146 στη παγκόσμια κατάταξη για το 2025.
Τίθεται λοιπόν εύλογα το εξής ερώτημα: Είναι θεμιτό τα παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων που έλαβαν την έγκριση αδειοδότησης πριν περίπου ενάμισι μήνα να προβάλλουν τη θέση των μητρικών τους ιδρυμάτων στις διεθνείς λίστες κατάταξης για να προσελκύσουν ενδιαφερόμενους εισακτέους στην Ελλάδα;
Η απάντηση δεν μπορεί να είναι ούτε απλή ούτε κατηγορηματική.
Κάποιος μπορεί να υποστηρίξει ότι με την αναφορά στις διεθνείς κατατάξεις τα παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα διαβεβαιώνουν τους ενδιαφερόμενους ότι η ακαδημημαϊκή ευθύνη για τη διασφάλιση της ποιότητας των προγραμμάτων σπουδών τελεί υπό την εποπτεία έγκριτων και διεθνώς αναγνωρισμένων μητρικών πανεπιστημίων. Υπό αυτό το πρίσμα η αναφορά στις διεθνείς κατατάξεις είναι ένα τεκμήριο ποιότητας για το μητρικό ίδρυμα. Δεν συνεπάγεται όμως ότι αυτό το ποιοτικό χαρακτηριστικό μπορεί να μεταβιβαστεί και να γίνει κτήμα και του Παραρτήματος στην Ελλάδα ή οπουδήποτε αλλού στον κόσμο. Αυτό γίνεται κατανοητό όταν αντιληφθούμε ότι τα προγράμματα σπουδών των Παραρτημάτων μπορεί να είναι ίδια ή συναφή με τα αντίστοιχα των μητρικών πανεπιστημίων αλλά με την σημαντική διαφορά ότι τόσο το πλήθος (ο συνολικός αριθμός) όσο και οι ερευνητικές επιδόσεις των καθηγητών που υπηρετούν ή θα προσληφθούν στα παραρτήματα υσστερούν αισθητά σε σχέση με το πλήθος και τα επιτεύγματα των καθηγητών που υπηρετούν στα μητρικά πανεπιστήμια. Η παράμετρος αυτή είναι πολύ σημαντική γιατί παίζει καθοριστικό ρόλο στη φήμη των πανεπιστημίων όπως καταγράφεται στις διεθνείς κατατάξεις. Η αναφορά επομένως της θέσης των μητρικών πανεπιστημίων στις διεθνείς κατατάξεις εκ μέρους των παραρτημάτων τους μπορεί να εκληφθεί ως διάδοση λανθασμένης πληροφόρησης. Η φήμη των μητρικών πανεπιστημίων δεν μπορεί να κληρονομηθεί ή να μεταβιβαστεί στα Παραρτήματα αλλά θα πρέπει να κατακτηθεί από τα ίδια. Τα Παραρτήματα έχουν την δυνατότητα να συμπεριληφθούν σε διεθνείς κατατάξεις αλλά πάντα θα καταλαμβάνουν πολύ υποδεέστερες θέσεις στις διεθνείς κατατάξεις από τις αντίστοιχες των μητρικών πανεπιστημίων.
Ενδεικτικά αναφέρω τρία παραδείγματα Παραρτημάτων που έχουν ενταχθεί στη διεθνή λίστα κατάταξης του οίκου SCImago (www.scimagoir.com). H κατάταξη αυτή επικεντρώνεται στο ερευνητικό έργο όπως προκύπτει από την επίδοση στην έρευνα, την παραγόμενη καινοτομία από το ερευνητικό έργο και τον κοινωνικό αντίκτυπο του ερευνητικού έργου.
- Το Texas A &M University που ιδρύθηκε το 1863 λειτουργεί από το 2003 Παράρτημα στο Κατάρ με την ονομασία Texas A &M University at Qatar. Στη γενική παγκόσμια κατάταξη για το 2025, το μητρικό πανεπιστήμιο στις ΗΠΑ καταλαμβάνει τη θέση 260 ενώ το Παράρτημα στο Κατάρ τη θέση 2122.
- H Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κορνέλ στις ΗΠΑ, Weill Cornell Medicine ιδρύθηκε το 1898 και λειτουργεί από το 2001 Παράρτημα στο Κατάρ υπό την ονομασία Weill Cornell Medicine, Qatar. Στη γενική παγκόσμια κατάταξη για το 2025, η μητρική Σχολή στις ΗΠΑ καταλαμβάνει τη θέση 197 ενώ το Παράρτημα στο Κατάρ τη θέση 1249.
- Το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, New York University, που ιδρύθηκε το 1831 λειτουργεί από το 2010 Παράρτημα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με την ονομασία New York University Abu Dhabi. Στη γενική παγκόσμια κατάταξη για το 2025, το μητρικό πανεπιστήμιο στις ΗΠΑ καταλαμβάνει τη θέση 112 ενώ το Παράρτημα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα τη θέση 1540.
Οι περιπτώσεις των τριών αυτών παραρτημάτων των αμερικανικών πανεπιστημίων καταδεικνύει ότι η κατάταξη των παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στις διεθνείς λίστες είναι εφικτή αλλά απαιτεί χρόνο μέχρι να εδραιωθεί η παρουσία του Παραρτήματος στην ακαδημαϊκή και επιχειρηματική κοινότητα καθώς και την παραγωγή αξιόλογου ερευνητικού έργου δημοσιευμένου σε έγκριτα ακαδημαϊκά περιοδικά με σημαντική απήχηση. Ωστόσο, όπως κατέδειξε η περίπτωση των τριών αμερικανικών παραρτημάτων, οι ερευνητικές τους επιδόσεις υπολείπονται αισθητά των αντίστοιχων στα μητρικά πανεπιστήμια. Τέλος, η προβολή της θέσης που καταλαμβάνουν τα μητρικά πανεπιστήμια στις διεθνείς κατατάξεις από τις ιστοσελίδες των παραρτημάτων πολύ εύκολα μπορεί να εκληφθεί ως λανθασμένη πληροφόρηση γιατί οικειοποιούνται πόρους των μητρικών πανεπιστημίων σαν να ήταν δικοί τους.
Του Πρόδρομου Γιαννά*
*Ο Πρόδρομος Γιαννάς είναι αφυπηρετήσας Καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής
και μέλος του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών (ΕΝΑ)
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 13/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
