Τους τελευταίους μήνες υπάρχει μεγάλη αναστάτωση στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για τον προταθέντα ηλεκτρονικό νέο τρόπο ελέγχου της παρουσίας του διοικητικού προσωπικού του Ιδρύματος. Η πρόταση αυτή του Πρύτανη δεν προβλέπεται στον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας του ΕΜΠ, δεν έχει εγκριθεί από το κορυφαίο αποφασιστικό όργανο , τη Σύγκλητο, και υποθέτω προκλήθηκε από τα γνωστά συντηρητικά αντανακλαστικά που παραδοσιακά συκοφαντούν τους δημόσιους υπαλλήλους και λειτουργούς, ότι δεν εργάζονται επαρκώς.
Θα δείξουμε ότι η ηλεκτρονική κάρτα είναι εκτός πραγματικότητας για τα ελληνικά πανεπιστήμια και χρησιμοποιείται περισσότερο ως μηχανισμός ελέγχου παρά εκσυγχρονισμού.
Γιατί δεν πρέπει να εφαρμοστεί η ηλεκτρονική κάρτα στο ΕΜΠ
Η ιδέα της «ηλεκτρονικής κάρτας» για το διοικητικό προσωπικό του Πολυτεχνείου πλασάρεται ως βήμα «εκσυγχρονισμού». Στην πραγματικότητα, είναι ένα μέτρο εκτός πραγματικότητας, ανεφάρμοστο και επικίνδυνο για το πνεύμα του δημόσιου πανεπιστημίου.
Το πανεπιστήμιο δεν είναι στρατόπεδο
Οι διοικητικοί υπάλληλοι του ΕΜΠ δεν είναι όλοι «γραφειοκράτες» πίσω από ένα γραφείο 9–17.00. Πολλοί ανήκουν σε ερευνητικά εργαστήρια, συνεργάζονται με καθηγητές και φοιτητές, υποστηρίζουν πειράματα και προγράμματα που συχνά απαιτούν παρουσία εκτός «τυπικού» ωραρίου. Είναι συνηθισμένο να χρειαστεί κάποιος να ξαναπεράσει από τον χώρο στις 7 ή 8 το βράδυ. Θα χτυπάνε, λοιπόν, κάρτα πέντε φορές την ημέρα; Και ποιος θα καταγράφει και θα εγκρίνει αυτά τα μπες-βγες; Η ακαδημαϊκή κοινότητα είναι χώρος ανοιχτός, όχι φρουραρχείο.
Η κάρτα τιμωρεί την ευελιξία, όχι τη μειωμένη απόδοση
Ένα σύστημα που μετράει μόνο «παρουσίες» αγνοεί την ποιότητα και το αποτέλεσμα. Κάποιος μπορεί να κάθεται 8 ώρες άπραγος. Κάποιος άλλος να μην κάθεται ποτέ αλλά να δουλεύει ασταμάτητα. Η κάρτα μετράει μόνο το πόσες φορές μπήκες.
Η καθημερινότητα και η ανθρώπινη διάσταση δεν χωρά σε ρολόι
Πάρτε ένα απλό παράδειγμα: μια μητέρα, διοικητική υπάλληλος, αφήνει το παιδί της στο σχολείο στις 8:30 το πρωί. Όσο κι αν τρέξει, φτάνει στο ΕΜΠ γύρω στις 9:10. Θα θεωρείται «αδικαιολόγητα αργοπορημένη»; Θα πρέπει να τιμωρηθεί γραφειοκρατικά, ακόμα κι αν μείνει μέχρι τις 17:10 το απόγευμα, καλύπτοντας πλήρως το οκτάωρό της; Και ποιός θα παραλάβει το παιδί στις 15.00 ή 16.00; Δυστυχώς η χώρα στερείται βρεφονηπειακών σταθμών, γηροκομείων, δομών για ΑΜΕΑ, που διαθέτουν οι ευρωπαικές χώρες. Ή μήπως οι συγκοινωνίες μας είναι πάντα στην ώρα τους και εξυπηρετούν τους πάντες;
Αντί λοιπόν να επιβραβεύεται η υπευθυνότητα και η ισορροπία οικογένειας-δουλειάς, θα καλλιεργείται ένα κλίμα καχυποψίας.
Η γραφειοκρατία πολλαπλασιάζεται
Η κάρτα δεν λύνει προβλήματα· τα δημιουργεί. Αν χαθεί, αν κολλήσει το σύστημα, αν δεν καταγραφεί σωστά το πέρασμα, ποιος θα φταίει; Θα χρειαστεί επιπλέον προσωπικό μόνο για να παρακολουθεί αν «χτυπήθηκαν» οι κάρτες, αντί να υποστηρίζει ουσιαστικά το πανεπιστήμιο. Μια τέτοια λογική θυμίζει περισσότερο γραφείο πολυεθνικής παρά δημόσιο ακαδημαϊκό ίδρυμα.
Οι υποδομές θα έχουν κόστος συντήρησης
Αντί να επενδύσουμε σε προσωπικό, εξοπλισμό, βιβλιοθήκες, εργαστήρια, πετάμε λεφτά σε «γκατζετάκια» που δίνουν μόνο την ψευδαίσθηση νοικοκυρέματος.
Τα μηχανήματα χαλάνε. Τα συστήματα κολλάνε. Ποιος θα τρέχει το helpdesk; Ποιος θα διασφαλίζει ότι τα δεδομένα δεν χάνονται ή δεν διαρρέουν; Πόσα χρήματα θα φύγουν για κάτι που δεν λύνει το πρόβλημα;
Το ζήτημα είναι εμπιστοσύνη, όχι παρακολούθηση
Το πανεπιστήμιο δεν μπορεί να λειτουργεί με την κουλτούρα της καχυποψίας. Η διοικητική και ερευνητική εργασία απαιτεί ελευθερία κινήσεων, συνεργασία και δημιουργικότητα. Όταν επιβάλεις ένα σύστημα επιτήρησης, το μόνο που καλλιεργείς είναι φόβος, αγανάκτηση και αναξιοπρέπεια. Το αποτέλεσμα δεν είναι καλύτερη δουλειά, αλλά αποξένωση.
Τέλος, ας είμαστε ειλικρινείς: το μέτρο αυτό δεν είναι ούτε «αναγκαίο» ούτε «προοδευτικό». Είναι μια γραφειοκρατική εμμονή που εξυπηρετεί μόνο την εικόνα του δήθεν «νοικοκυρέματος».
Εναλλακτικές — ρεαλιστικές και δίκαιες
Αν πραγματικά το ΕΜΠ θέλει να εκσυγχρονιστεί και να βελτιώσει την διαχείριση του προσωπικού, υπάρχουν λύσεις που σέβονται το αυτοδιοίκητο και τον άνθρωπο, και είναι πολύ πιο αποτελεσματικές από την κάρτα. Μόνο άνθρωποι της στείρας αντιπαραγωγικής γραφειοκρατίας, χωρίς στοιχειώδη φαντασία μπορεί να μην το βλέπουν:
- Αξιολόγηση με βάση αποτελέσματα, όχι «ώρα εισόδου/εξόδου».
- Ευέλικτο ωράριο και δήλωση παρουσίας — ψηφιακά έντυπα όπου καταγράφονται εργασίες, όχι απλώς είσοδοι.
- Εξαιρέσεις για εργαστηριακή/ερευνητική εργασία και δυνατότητα εξωτερικής καταγραφής έργου.
- Σαφής νομική επεξεργασία και απόφαση της Συγκλήτου πριν από οποιαδήποτε εφαρμογή.
- Πιλοτικό πρόγραμμα με την έγκριση των εκπροσώπων των εργαζομένων ( όχι επιβολή.
- Διασφάλιση GDPR (General Data Protection Regulation) και ανεξάρτητος έλεγχος πρόσβασης στα προσωπικά δεδομένα.
- Επένδυση σε ανθρώπινο δυναμικό αντί σε κάρτες — περισσότερο προσωπικό, όχι μηχανισμοί ελέγχου.
Συμπέρασμα
Η ηλεκτρονική κάρτα δεν είναι εκσυγχρονισμός. Είναι μια γραφειοκρατική εμμονή που δεν λαμβάνει υπόψη ούτε τη φύση του πανεπιστημίου ούτε την καθημερινότητα των ανθρώπων που το στηρίζουν. Δεν προσφέρει λύσεις· απλώς μετατρέπει το ΕΜΠ από χώρο ακαδημαϊκής ελευθερίας σε κακέκτυπο εταιρείας με ρολόγια και «χτυπήματα».
Αν κάτι χρειάζεται το δημόσιο πανεπιστήμιο, είναι εμπιστοσύνη, στήριξη, προσωπικό και πόροι όχι κάρτες ελέγχου παρουσίας. Γιατί το Πολυτεχνείο είναι χώρος γνώσης, έρευνας και ελευθερίας, ούτε ΔΕΚΟ ούτε εργοστάσιο.
Η ηλεκτρονική κάρτα, λοιπόν, δεν φέρνει πρόοδο στο ΕΜΠ. Φέρνει έλεγχο, καχυποψία και μια γελοιογραφική απομίμηση «εκσυγχρονισμού». Και γι’ αυτό δεν πρέπει να εφαρμοστεί. Αν αυτή είναι η ψηφιακή μετάβαση της Παιδείας, τότε μάλλον μιλάμε για επιστροφή στο μεσαίωνα της επιτήρησης.
* Ομότ.Καθηγητή ΕΜΠ, π.Πρύτανη, Γ.Γ. Ευρωπαικής Ένωσης Ομότιμων Καθηγητών
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 1/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
