Μαρία Δούση Μια φράση που χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα για να περιγράψει ανθρώπους με αμφιλεγόμενη ή ανήθικη συμπεριφορά, η «εξώλης και προώλης», έχει βαθιές ρίζες στην αρχαία ελληνική γραμματεία — αν και λίγοι γνωρίζουν την πραγματική της σημασία και προέλευση.
Η έκφραση εμφανίζεται ήδη σε κείμενα του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ., με τον ρήτορα Δημοσθένη να την χρησιμοποιεί χαρακτηριστικά ως «εξώλεις και προώλεις», για να χαρακτηρίσει την απόλυτη ηθική έκπτωση. Η λέξη «εξώλης» προέρχεται από το ρήμα ἐξόλλυμι που σημαίνει εξολοθρεύω, καταστρέφω, ενώ το «προώλης» από το προόλλυμι, δηλαδή καταστρέφω εκ των προτέρων, προκαταστρέφω.
Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια σύνθετη φράση που δηλώνει την ολοκληρωτική και οριστική ηθική ή πνευματική καταστροφή ενός ανθρώπου.
Η έκφραση χρησιμοποιείται και από τον Αριστοφάνη, στο σατιρικό έργο «Εἰρήνη», όπου εύχεται ειρωνικά: «εξώλης απόλοιο επί κατάρας», δηλαδή «να χαθείς εντελώς, σύμφωνα με την κατάρα».
Στη σύγχρονη χρήση, η φράση έχει αποκτήσει έναν πιο «λαϊκό» ή ακόμα και σκωπτικό χαρακτήρα, χωρίς να χάνει όμως το βαρύ της φορτίο — ειδικά όταν αποδίδεται σε πρόσωπα με προκλητική ή αντικοινωνική συμπεριφορά.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
