Μαρία Δούση Τι σημαίνει να μένεις άναυδος και πότε απαυδείς; Πίσω από δύο λέξεις που χρησιμοποιούνται συχνά σε περιπτώσεις έντονων συναισθημάτων κρύβονται αρχαίες ρίζες και ενδιαφέροντα γλωσσικά μονοπάτια.
Άναυδος: Όταν η φωνή σβήνει από το σοκ
Ο όρος άναυδος δηλώνει τον άνθρωπο που, μπροστά σε κάτι απροσδόκητο ή συγκλονιστικό, χάνει προσωρινά τη μιλιά του. Η λέξη προέρχεται από την αρχαία λέξη ἀναύδος (ἀν- + αὐδή = χωρίς φωνή). Συναντάται σε περιπτώσεις έντονου φόβου, λύπης ή αιφνιδιασμού, και σχετίζεται με λέξεις όπως:
Ενεός: άφωνος
Άλαλος, άφωνος: χωρίς φωνή
Κεχηνώς: με το στόμα ανοιχτό (κυριολεκτικά από το ρ. χάσκω)
Η απώλεια φωνής είναι μία από τις τρεις βασικές "αντιδράσεις" του ανθρώπου μπροστά σε ένα ισχυρό ψυχικό σοκ. Οι άλλες δύο είναι:
Το πλήγμα (εμβρόντητος, κεραυνοβολημένος, αποσβολωμένος)
Η ακινησία (στήλη άλατος, σαστισμένος, αμήχανος, χαμένος)
Απηύδησα: Όταν εξαντλείται η ψυχική αντοχή
Η φράση «έχω απαυδήσει» ή «απηύδησα» χρησιμοποιείται για να εκφράσει πλήρη ψυχική κόπωση, κόρο ή έλλειψη υπομονής. Το ρήμα απαυδώ έχει αρχαιοελληνική προέλευση και σήμαινε αρχικά «αρνούμαι» ή «σταματώ να μιλώ».
Στα ελληνιστικά χρόνια, η σημασία μετατοπίστηκε σε «κουράζομαι τόσο, που δεν έχω πια φωνή», από όπου και η σημερινή χρήση.
Αξιοσημείωτο είναι ότι, λόγω συχνής χρήσης του τύπου απηύδησα, δημιουργήθηκαν λανθασμένοι τύποι όπως απηυδώ, αντί του σωστού απαυδώ.
Η κοινή ρίζα: Η φωνή και το τραγούδι
Οι λέξεις άναυδος και απαυδώ έχουν κοινή ρίζα την αρχαία λέξη αὐδή (φωνή ανθρώπου), από την ινδοευρωπαϊκή ρίζα wed- που σήμαινε «μιλώ, τραγουδώ». Από την ίδια ρίζα προέρχονται και άλλες λέξεις της ελληνικής γλώσσας:
Αοιδός, ωδή, άσμα, μελωδία, ραψωδός, τραγωδία, αηδόνι κ.ά.
Έτσι, πίσω από τη φράση «μένω άναυδος» ή «έχω απαυδήσει» βρίσκεται μια βαθιά σχέση της γλώσσας με το σώμα και το συναίσθημα, που καταγράφεται όχι μόνο στην καθημερινή ομιλία αλλά και στις λέξεις που έρχονται από την αρχαιότητα.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
