Στην αρχή της εκπαιδευτικής μου πορείας, κλήθηκα για πρώτη φορά να αξιολογήσω μαθητές προφορικά, κάτι που αποτέλεσε σημαντική εμπειρία μάθησης για μένα. Αυτή η εμπειρία μου έδειξε πόσο σημαντικό είναι για τους εκπαιδευτικούς, τόσο της γενικής όσο και της ειδικής αγωγής, να μελετούν τις γνωματεύσεις των μαθητών από την πρώτη στιγμή της σχολικής χρονιάς, καθώς η κατάλληλη αξιολόγηση μπορεί να επηρεάσει θετικά την πορεία της μάθησης και την αυτοπεποίθηση των παιδιών (Shaywitz, 2003; Florian, 2014).
Η αξιολόγηση αποτελεί βασικό εργαλείο στη σχολική ζωή, ιδιαίτερα για μαθητές που εξετάζονται προφορικά. Η προσεκτική προετοιμασία, η προσαρμογή των δοκιμίων και η δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος μπορεί να ενισχύσει τόσο την επίδοση όσο και την αυτοεκτίμηση των μαθητών (Fuchs&Fuchs, 2006).
Παρατηρείται συχνά το φαινόμενο αρκετοί εκπαιδευτικοί να παραλείπουν να μελετήσουν τη γνωμάτευση ενός μαθητή ή, ακόμη κι αν τη διαβάσουν, να μην της δίνουν την πρέπουσα σημασία. Η αιτιολόγηση που προβάλλεται συνήθως είναι ότι «η εμπειρία ετών μέσα στην τάξη αρκεί».
Ωστόσο, μια τέτοια στάση είναι λανθασμένη και μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα επιζήμια. Η εμπειρία είναι αναμφισβήτητα πολύτιμη, αλλά δεν μπορεί να αντικαταστήσει την εξειδικευμένη γνώση που προσφέρει μια επιστημονική γνωμάτευση. Κάθε μαθητής έχει τις δικές του ιδιαίτερες ανάγκες και δυνατότητες, και η γνωμάτευση αποτελεί βασικό εργαλείο για να κατανοήσει ο εκπαιδευτικός πώς θα τον υποστηρίξει ουσιαστικά.
Για παράδειγμα, ένας μαθητής με δυσγραφία δυσκολεύεται σημαντικά στη γραπτή έκφραση. Στην γραπτή εξέταση μπορεί να παρουσιάσει κείμενο με ελλείψεις, ασαφή δομή ή πολλά ορθογραφικά λάθη, που δεν αποτυπώνουν σε καμία περίπτωση το γνωστικό του επίπεδο. Ωστόσο, στην προφορική εξέταση –ιδιαίτερα όταν οι ερωτήσεις είναι κατάλληλα διατυπωμένες και προσαρμοσμένες στις ανάγκες του– μπορεί να αποδώσει στο 100%. Ο εκπαιδευτικός, έχοντας μελετήσει τη γνωμάτευση, αντιλαμβάνεται ότι η δυσκολία είναι μηχανική (η πράξη της γραφής) και όχι γνωστική (κατανόηση και γνώση της ύλης). Έτσι, η αξιολόγηση είναι πιο δίκαιη και αποτυπώνει την πραγματική επίδοση του παιδιού.
Η υποτίμηση ή η παράλειψη μελέτης της γνωμάτευσης στερεί από το παιδί το δικαίωμα στην ισότιμη εκπαίδευση και μειώνει την αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Είναι λοιπόν απαραίτητο οι εκπαιδευτικοί να αναγνωρίζουν τη σημασία της και να την αξιοποιούν με υπευθυνότητα.
Η μελέτη των γνωματεύσεων επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να σχεδιάσει αξιολογήσεις που εστιάζουν στις ικανότητες του μαθητή και στον τρόπο που μαθαίνει, αντί να επικεντρώνονται αποκλειστικά στις δυσκολίες του. Συγκεκριμένα, η γνώση της γνωμάτευσης βοηθά τους εκπαιδευτικούς να:
- Επιλέξουν τον κατάλληλο τύπο αξιολόγησης (π.χ. κλειστού τύπου, προσαρμογές στα δοκίμια).
- Διαμορφώσουν εξατομικευμένους μαθησιακούς στόχους.
- Αποφύγουν λανθασμένες εκτιμήσεις που θα μπορούσαν να αδικούν τον μαθητή.
Στην πρακτική της προφορικής αξιολόγησης, είναι συχνό να εμφανίζονται λάθη που δεν αντανακλούν τις πραγματικές δυνατότητες των μαθητών, όπως:
- Παράβλεψη ή ελλιπής κατανόηση της γνωμάτευσης.
- Ακατάλληλο περιβάλλον εξέτασης (θόρυβος, πολλοί παρόντες).
- Ερωτήσεις ή δοκίμια που δεν ανταποκρίνονται στο επίπεδο του μαθητή.
- Έλλειψη κλίματος ασφάλειας και ενθάρρυνσης.
Για να αποφευχθούν αυτά τα προβλήματα και να υποστηριχθεί κάθε μαθητής, είναι σημαντικό οι εκπαιδευτικοί να ακολουθούν πρακτικές κατευθύνσεις, όπως:
- Δημιουργία ήσυχου και κατάλληλα διαμορφωμένου χώρου για την εξέταση.
- Προσαρμογή της δυσκολίας των ερωτήσεων στο γνωστικό επίπεδο των μαθητών.
- Σαφής διατύπωση των μαθησιακών στόχων πριν από την αξιολόγηση.
- Ενημέρωση των μαθητών ότι η αξιολόγηση δεν είναι τιμωρία αλλά εργαλείο προόδου.
Συμπερασματικά, η μελέτη της γνωμάτευσης στην αρχή της σχολικής χρονιάς αποτελεί πράξη υπευθυνότητας και σεβασμού προς τους μαθητές. Η σωστά σχεδιασμένη και προσαρμοσμένη αξιολόγηση μετατρέπεται από πηγή άγχους σε ουσιαστική ευκαιρία μάθησης και ανάπτυξης για όλους τους μαθητές.
Βιβλιογραφία
- Florian, L. (2014). Inclusive Pedagogy: From Learning to Action. Routledge.
- Shaywitz, S. (2003). Overcoming Dyslexia. New York: Knopf.
- Παπαναστασίου, Θ. (2015). Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.
- Fuchs, L., & Fuchs, D. (2006). Introduction to Response to Intervention: What, Why, and How Valid Is It?Reading Research Quarterly, 41(1), 93–99.
*Η Κουζούλογλου Γαρυφαλιά είναι Μαθηματικός - Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/8
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
