Νίκος Μακρής Τα τελευταία χρόνια, ένα νέο εκπαιδευτικό ρεύμα διαμορφώνεται στις ΗΠΑ, με πρωτεργάτες όχι εκπαιδευτικούς ή κρατικούς φορείς, αλλά δισεκατομμυριούχους της τεχνολογίας. Τα λεγόμενα μικροσχολεία (microschools) αναδύονται ως μια εναλλακτική πραγματικότητα.
Πρόκειται για μικρές εκπαιδευτικές κοινότητες, συχνά ιδιωτικού χαρακτήρα, που φιλοξενούν έως 150 μαθητές και λειτουργούν με ευέλικτα αναλυτικά προγράμματα και μεθόδους. Εκτός των αυστηρών ρυθμιστικών πλαισίων, παρέχουν έδαφος για πειραματισμούς, καινοτομία και προσωποποιημένη μάθηση. Σύμφωνα με έρευνα της RAND το 2024, μεταξύ 750.000 και 2,1 εκατομμυρίων μαθητών στις ΗΠΑ φοιτούν πλέον σε κάποια μορφή μικροσχολείου, ενώ η ζήτηση καθοδηγείται ξεκάθαρα από την τεχνολογική ελίτ.
Από το Ad Astra στο Alpha School: Ο Ίλον Μασκ δείχνει τον δρόμο
Ίσως ο πιο χαρακτηριστικός πρωτοπόρος αυτής της εκπαιδευτικής στροφής είναι ο Ίλον Μασκ. Το 2014, αποσύρει τα παιδιά του από ένα αναγνωρισμένο ιδιωτικό σχολείο και δημιουργεί το Ad Astra, ένα σχολείο εστιασμένο στις θετικές επιστήμες, την ηθική και τη μηχανική.
Η πρώην μαθήτρια Κίρα Γουάνγκ θυμάται: «Συμμετείχαμε σε hackathons πανεπιστημιακού επιπέδου ήδη από το γυμνάσιο», χάρη στην καινοτόμα και εντατική προσέγγιση της σχολής.
Ο Μασκ δεν έμεινε εκεί. Μέσω συνεργασίας με την Xplor Education, συνέβαλε στη δημιουργία ενός σχολείου τύπου Montessori στο Μπαστροπ του Τέξας και ενός νηπιαγωγείου στη Χαβάη, στο νησί Λαναΐ, όπου φοιτούν τα παιδιά του συνιδρυτή της Oracle, Λάρι Έλισον.
Το νέο εκπαιδευτικό τοπίο της τεχνολογικής ελίτ
Η τάση δεν περιορίζεται στον Μασκ. Το 2023, οι Μαρκ Άντρεσεν και Πίτερ Θιλ προώθησαν δημόσια την κατ’ οίκον εκπαίδευση στο συνέδριο Sun Valley. Παράλληλα, ο CEO της OpenAI, Σαμ Άλτμαν, και ο ιδρυτής του AngelList, Ναβάλ Ραβικάντ, έχουν επενδύσει σε εκπαιδευτικές startups, ενώ ακόμη και πιο μετριοπαθείς επιχειρηματίες, όπως ο Ριντ Χέιστινγκς (Netflix) και ο Μπιλ Γκέιτς, στηρίζουν το κίνημα της «σχολικής επιλογής».
Ο επιχειρηματίας και παιδαγωγός Μάικλ Στρονγκ, ιδρυτής του προγράμματος The Socratic Experience, εξηγεί τη λογική πίσω από την εκπαιδευτική αυτή στροφή: «Οι γονείς στη Σίλικον Βάλεϊ βλέπουν τα παραδοσιακά σχολεία και σκέφτονται ότι αυτό είναι παράλογο. Γιατί να συνεχίσουμε με τον παλιομοδίτικο τρόπο», ενώ προσθέτει: «Αν ένα παιδί μπορεί να μάθει κάτι σε δύο ώρες, γιατί να του το απαγορεύσουμε;»
Εκπαίδευση στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης
Η είσοδος της γενετικής τεχνητής νοημοσύνης στην εκπαίδευση επιταχύνει τις αλλαγές. Πολλά μικροσχολεία ήδη χρησιμοποιούν ψηφιακούς καθηγητές για την παροχή εξατομικευμένης μάθησης, με το φυσικό μάθημα να επικεντρώνεται σε κοινωνικές και βιωματικές δραστηριότητες.
Σύμφωνα με την Precedence Research, η παγκόσμια αγορά της AI στην εκπαίδευση αναμένεται να εκτοξευτεί από 7 δισ. δολάρια το 2025 σε πάνω από 112 δισ. το 2034.
Ιδιωτικές λύσεις για δημόσια προβλήματα;
Πίσω από την εκπαιδευτική αυτή αναδιάταξη, πολλοί βλέπουν την υλοποίηση της τεχνο-φιλελεύθερης ιδέας της «εξόδου»: η αποχώρηση από δυσλειτουργικά κρατικά συστήματα και η δημιουργία ιδιωτικών εναλλακτικών.
Ο καθηγητής πολιτικής εκπαίδευσης Τζος Κόουεν του Πανεπιστημίου Μίσιγκαν, παρομοιάζει τις πολιτικές σχολικών κουπονιών με την αποκεντρωμένη λογική του ψηφιακού χρήματος:
«Είναι το Bitcoin της παιδείας», λέει, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για «έναν τρόπο μεταφοράς δημόσιων πόρων σε ιδιωτικά σχολεία». Προειδοποιεί:
«Όταν αποσύρεσαι από συστήματα όπως η υγεία, η εκπαίδευση ή οι τράπεζες και λες στους ανθρώπους “μπορείτε να τα καταφέρετε μόνοι σας”, αυτό μπορεί να λειτουργεί για λίγους, αλλά όχι για τους πολλούς».
Πολιτική επιτάχυνση και ρυθμιστικές αλλαγές
Το νομοθετικό περιβάλλον στις ΗΠΑ ευνοεί πλέον ανοιχτά αυτές τις τάσεις. Το καλοκαίρι του 2025, ο Ντόναλντ Τραμπ πέρασε το νομοσχέδιο “One Big Beautiful Bill”, που προσφέρει φορολογικά κίνητρα σε δωρεές για εκπαιδευτικούς σκοπούς και ενισχύει τη χρηματοδότηση της κατ’ οίκον εκπαίδευσης.
Λίγες ημέρες μετά, το Ανώτατο Δικαστήριο άνοιξε τον δρόμο για τη διάλυση του Υπουργείου Παιδείας, βασικό στόχο της νέας υπουργού Λίντα ΜακΜαχόν, πρώην CEO της WWE.
Ήδη, 33 πολιτείες προσφέρουν κάποια μορφή σχολικής επιλογής, ενώ νέα νομοσχέδια κατατίθενται διαρκώς.
Το μέλλον της εκπαίδευσης ή μια νέα μορφή ανισότητας;
Οι τεχνολογικοί κολοσσοί δεν περιορίζονται μόνο σε δομές. Η Andreessen Horowitz έχει επενδύσει σε πλατφόρμες όπως Wonderschool, Altitude και Odyssey, που αξιοποιούν κρατική χρηματοδότηση για την παροχή εναλλακτικής εκπαίδευσης. Παράλληλα, το μοντέλο του Ad Astra επεκτείνεται, με σχολεία όπως τα Astra Nova, Synthesis και το Alpha School, το οποίο βασίζεται σε διδασκαλία μέσω τεχνητής νοημοσύνης και ήδη λειτουργεί σε Όστιν, Μαϊάμι και άλλες πόλεις.
Σύμφωνα με το Wired, οι περισσότεροι απόφοιτοι αυτών των δομών κατευθύνονται προς σπουδές στην πληροφορική και την επιχειρηματικότητα.
Ωστόσο, παραμένει το ερώτημα: θα αποτελέσουν τα μικροσχολεία το θεμέλιο μιας νέας εκπαιδευτικής πραγματικότητας για όλους ή απλώς ένα προνόμιο της εύπορης ελίτ;
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 22/8
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
