Η γλώσσα του έρωτα δεν είναι στατική. Μεταβάλλεται, όπως κάθε μορφή κοινωνικής επικοινωνίας, ακολουθώντας την τεχνολογία, τις συνήθειες και τις ευαισθησίες κάθε εποχής. Σήμερα, η Γενιά Ζ ,οι νέοι που γεννήθηκαν από το 1997 έως το 2012, δημιουργεί τους δικούς της κώδικες, ανατρέποντας όσα γνωρίζαμε για την ερωτική εξομολόγηση.
Σε άρθρο της στο Psychologies.com, η Ava Skoupsky επικαλείται πρόσφατη μελέτη του Babbel, της ευρωπαϊκής πλατφόρμας εκμάθησης γλωσσών που διεξάγει και έρευνες για τη γλώσσα και τις επικοινωνιακές συνήθειες, η οποία δείχνει με εντυπωσιακό τρόπο πώς η Γενιά Ζ διαμορφώνει τους δικούς της κώδικες για να εκφράσει το «σ’ αγαπώ». Φαίνεται, η γενιά αυτή, να υιοθετεί έναν κώδικα επικοινωνίας που διαφοροποιείται αισθητά από τις παραδοσιακές μορφές ερωτικής εξομολόγησης, προσαρμοσμένο πλήρως στη γλώσσα και στη δυναμική των ψηφιακών μέσων.
Κάποτε, η αγάπη εκφραζόταν με χειρόγραφα γράμματα, σελίδες ποίησης, αφιερωμένα τραγούδια. Οι ερωτευμένοι περίμεναν εβδομάδες για μια απάντηση· ο βραδύς ρυθμός της επικοινωνίας φόρτιζε τις λέξεις με ιδιαίτερο βάρος και έκανε κάθε επιστολή να μοιάζει με γεγονός. Στον 20ό αιώνα, το τηλέφωνο και αργότερα το SMS έγιναν τα νέα κανάλια του ερωτικού λόγου: πιο σύντομα, πιο άμεσα, αλλά πάντοτε με λέξεις.
Το 2025, η εικόνα αυτή αλλάζει ριζικά. Στη θέση των παραδοσιακών εκφράσεων αγάπης, οι νέοι χρησιμοποιούν πλέον αριθμητικά μοτίβα: το «143» ισοδυναμεί με το «I love you», το «1543» με το «I still love you», ενώ το «1437» σημαίνει «I love you forever». Πρόκειται για μια αριθμητική αναπαράσταση της αγγλικής φράσης, όπου κάθε αριθμός αντιστοιχεί στον αριθμό γραμμάτων κάθε λέξης. Η λογική αυτή δείχνει την τάση της νέας γενιάς να μετατρέπει τη γλώσσα σε κώδικα, λειτουργικό και άμεσο, που εντάσσεται πλήρως στην κουλτούρα των κοινωνικών δικτύων, και ιδιαίτερα του TikTok. Η χρήση αυτών των αριθμών δεν είναι απλώς μια νεανική ευρηματικότητα· συνιστά χαρακτηριστική μορφή συμπύκνωσης και κωδικοποίησης του ερωτικού λόγου. Η αριθμητική λογική που στηρίζει τον κώδικα παραπέμπει σε μια γλώσσα που τείνει να ελαχιστοποιήσει το εκφραστικό φορτίο της, δίνοντας προτεραιότητα στην ταχύτητα και στην αναγνωρισιμότητα. Πρόκειται για μια διαδικασία σημειωτικής οικονομίας, χαρακτηριστική των ψηφιακών περιβαλλόντων, όπου η πληροφορία πρέπει να αποδοθεί άμεσα και με ελάχιστα μέσα.
Παράλληλα, η χρήση των emojis συνιστά μια νέα εξω-γλωσσική μορφή επικοινωνίας(Παρίσης Ν., 2015). Τα emojis αντιπροσωπεύουν μια μορφή εικονογλωσσικής επικοινωνίας. Τα σύμβολα αυτά δεν αποτελούν απλούς «διακοσμητικούς» δείκτες· λειτουργούν ως πλήρεις φορείς νοήματος, με σαφή κοινωνικά συμφραζόμενα. Το «λιωμένο πρόσωπο» σηματοδοτεί τρυφερότητα, τα «δαγκωμένα χείλη» ερωτική επιθυμία, ενώ η μελιτζάνα και το ροδάκινο παραπέμπουν σε υπαινικτική σεξουαλικότητα. Η μετάβαση από το λεκτικό στο εικονικό αποκαλύπτει μια γενικότερη τάση της σημειωτικής ψηφιοποίησης: τα συναισθήματα εκφράζονται όλο και περισσότερο μέσω οπτικών και συμβολικών κωδίκων παρά μέσω αφηγηματικών κειμένων.
Η επικοινωνία ως καθρέφτης της εποχής
Η μετάβαση στη χρήση αριθμών και emojis για την έκφραση του έρωτα δεν αποτελεί μια απλή μόδα· αποτελεί μια νέα μορφή πολιτισμικού κώδικα, που καθρεφτίζει τις θεμελιώδεις αλλαγές της εποχής μας. Δύο πολιτισμικές πραγματικότητες βρίσκονται στη βάση αυτής της μετατόπισης.
α. Η ταχύτητα της εποχής
Η Γενιά Ζ ζει σε έναν κόσμο όπου ο χρόνος αποκτά διαφορετική αξία. Η επικοινωνία δεν εκτυλίσσεται πλέον με ρυθμούς επιστολικής αλληλογραφίας, ούτε καν τηλεφωνικών συνομιλιών. Η δε παραδοσιακή γλωσσική έκφραση - με φράσεις, περιγραφές ή λογοτεχνικούς υπαινιγμούς - φαντάζει «χρονοβόρα». Σήμερα, το κυρίαρχο πρότυπο είναι η στιγμιαία ειδοποίηση: μηνύματα που εμφανίζονται, διαβάζονται και απαντώνται σε δευτερόλεπτα. Σε αυτό το περιβάλλον, η γλώσσα προσαρμόζεται. Το «σ’ αγαπώ» δεν χρειάζεται μακροσκελείς διατυπώσεις, αλλά συμπυκνώνεται σε «143». Το emoji γίνεται το όχημα ενός συναισθήματος που πρέπει να εκφραστεί γρήγορα και να γίνει άμεσα αναγνωρίσιμο. Είναι αντανάκλαση μιας κουλτούρας που αποδίδει αξία στην ταχύτητα, στην ευκολία και στη συμβολική οικονομία. Πρόκειται για μια νέα μορφή οικονομίας της γλώσσας, όπου το μήνυμα επιδιώκει να χωρέσει μέσα σε ελάχιστους χαρακτήρες χωρίς να χάνει την ισχύ του.
β. Η συγχώνευση του προσωπικού με το ψηφιακό
Η δεύτερη πραγματικότητα αφορά τη ριζική μεταβολή των ορίων ανάμεσα στον ιδιωτικό και τον δημόσιο χώρο. Εκεί όπου κάποτε η ερωτική επιστολή ανήκε αποκλειστικά στη σφαίρα του ιδιωτικού, σήμερα η προσωπική ερωτική εξομολόγηση μπορεί να λάβει χώρα σε πλατφόρμες όπως το TikTok, το Instagram ή το Snapchat. Οι πλατφόρμες αυτές λειτουργούν ως υβριδικοί χώροι: από τη μία πλευρά διευκολύνουν την προσωπική εξομολόγηση, ενώ από την άλλη εκθέτουν το συναίσθημα σε ένα ευρύτερο κοινό. Το «σ’ αγαπώ» μπορεί να είναι ταυτόχρονα ιδιωτικό μήνυμα και δημόσια επίδειξη, προσωπική στιγμή και στοιχείο ψηφιακής ταυτότητας. Η συγχώνευση του προσωπικού με το ψηφιακό δείχνει ότι η αγάπη στη σύγχρονη εποχή δεν βιώνεται αποκλειστικά ως διαπροσωπική εμπειρία, αλλά αποκτά και μια ευρύτερη κοινωνική διάσταση. Το ζευγάρι δεν είναι μόνο δύο άτομα· είναι και μια μικρή «σκηνή» που παρουσιάζεται, άλλοτε συνειδητά κι άλλοτε ασυνείδητα, στον ψηφιακό χώρο.
Η ταχύτητα και η συγχώνευση του προσωπικού με το ψηφιακό δεν αποτελούν απλώς χαρακτηριστικά της εποχής, αλλά συγκροτούν νέους πολιτισμικούς κανόνες που μετασχηματίζουν τον τρόπο με τον οποίο η Γενιά Ζ αντιλαμβάνεται, ζει και εκφράζει την αγάπη. Αν οι παλαιότερες γενιές «έγραφαν» την αγάπη, η Γενιά Ζ την «κωδικοποιεί».
Η μετατόπιση αυτή δεν είναι ουδέτερη ως προς τις συνέπειες. Από τη μια πλευρά, η χρήση αριθμών και εικονιδίων καθιστά την ερωτική επικοινωνία πιο προσβάσιμη, παιχνιδιάρικη και ανεπιτήδευτη, μειώνοντας το άγχος της παραδοσιακής εξομολόγησης. Ένα emoji ή ένας αριθμητικός κώδικας μπορεί να λειτουργήσει ως «γέφυρα» εκεί όπου τα λόγια δυσκολεύουν.
Από την άλλη πλευρά, όμως, η υπερβολική συμπύκνωση του συναισθηματικού λόγου ενέχει τον κίνδυνο της ρηχότητας. Όταν το συναίσθημα εκφράζεται μέσα σε ένα ψηφίο ή μια εικόνα, υπάρχει ο κίνδυνος να αποδυναμωθεί το βάθος και η σημασία του ή να παρερμηνευτεί. Εξάλλου, η εξάρτηση από σύμβολα μπορεί να οδηγήσει σε μια συλλογική ομοιομορφία: οι δηλώσεις αγάπης γίνονται ίδιες, τυποποιημένες, στερούμενες της προσωπικής φωνής που χαρακτήριζε τις προηγούμενες γενιές.
Σε ψυχολογικό επίπεδο, αυτό μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους μέσα στη σχέση. Το ερώτημα «μ’ αγαπάει;» μετατρέπεται στο ερώτημα «μου έστειλε το σωστό emoji;». Έτσι, η ίδια η συναισθηματική εμπειρία αρχίζει να φιλτράρεται μέσα από κώδικες ψηφιακής αναγνώρισης.
Συμπέρασμα
Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι ο έρωτας φτωχαίνει. Σημαίνει ότι υιοθετεί τα εργαλεία και τα σύμβολα της εποχής του. Συνεπώς, η εξέλιξη αυτή δεν πρέπει να ιδωθεί ως υποβάθμιση του ερωτικού λόγου, αλλά ως πολιτισμική προσαρμογή. Ο άνθρωπος εξακολουθεί να αναζητά τρόπους να εκφράσει το υπαρξιακό του συναίσθημα - την αγάπη - χρησιμοποιώντας τα σημειωτικά εργαλεία που διαθέτει. Οι αριθμοί και τα emojis, όσο απλά κι αν φαίνονται, εντάσσονται σε ένα πλαίσιο νέας σημειωτικής γραμματικής, που ανταποκρίνεται στην επιτάχυνση και την ψηφιοποίηση της κοινωνικής ζωής. Η πρόκληση για τους κοινωνιολόγους, αλλά και για τις παλαιότερες γενιές, είναι να αναγνωρίσουν ότι η μορφή αλλάζει, αλλά το περιεχόμενο μένει ίδιο: η ακατάλυτη ανάγκη του ανθρώπου να εκφράσει το βαθύτερο συναίσθημα, να πει και να ακούσει με κάθε δυνατό τρόπο το «σ’ αγαπώ». Κι έτσι, η αγάπη αποδεικνύεται διαχρονική· δεν ανήκει στη γλώσσα ή στο μέσο, αλλά στον ίδιο τον άνθρωπο.
Πηγή: Ava Skoupsky ,Voici la nouvelle façon pour dire “Je t’aime” selon la Gen Z, Psychologies.com, 5 février 2025.
* Δρ Πολύβιος Ν. Πρόδρομος, MA, PhD, Καθηγητής Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 22/8
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
