Alfavita Newsroom Εδώ και περίπου δύο δεκαετίες ο δυτικός κόσμος ζει σε κατάσταση permacrisis (διαρκούς κρίσης). Η εμμονή στην εφαρμογή ενός ιδεοληπτικού και φαύλου μίγματος πολιτικής βασισμένης στον νεοσυντηρητισμό και στον οικονομικό νεοκλασικισμό, έχει πληγώσει βαθύτατα τις κοινωνίες, καθώς η ανεξέλεγκτη «απελευθέρωση» των αγορών προκάλεσε συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, εμπορευματοποίηση των δημόσιων αγαθών, αποδυνάμωση των εργασιακών δικαιωμάτων, όξυνση των ανισοτήτων.
Το μεταπολεμικό κοινωνικό συμβόλαιο που έφερε ειρήνη, ευημερία και θεμελίωση της δημοκρατίας έχει καταρρεύσει με αποτέλεσμα την παλινόρθωση του τέρατος της ακροδεξιάς, του πολιτικού κυνισμού και του άκρατου ατομικισμού.
Στην Ελλάδα των ισχνών θεσμών και της ατελούς δημοκρατίας η κρίση έχει διαβρώσει ακόμη πιο βαθιά την κοινωνία. Δεν θα σταθώ σε γενικότερα ζητήματα που είναι γνωστά στους περισσότερους. Θα επικεντρωθώ στο χώρο της εκπαίδευσης που είναι ένα από τα βασικά θύματα της άγριας επίθεσης που δέχονται τα δημόσια αγαθά και ευρύτερα οι δημόσιες πολιτικές.
Η θεμελιώδης απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRC) του ΟΗΕ της 29ης Ιουνίου 2015, που καλεί επειγόντως τα κράτη-μέλη του να προβούν σε άμεσες νομοθετικές ενέργειες, ώστε να καταπολεμηθούν οι καταστροφικές συνέπειες της χωρίς όριο ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης του εκπαιδευτικού αγαθού, καταστρατηγήθηκε πλήρως από το 2019 έως σήμερα.
Τα αποτελέσματα της εν λόγω πολιτικής επιλογής γίνονται ολοένα και περισσότερο αισθητά. Την ώρα που η δημόσια εκπαίδευση καταρρέει λόγω της υποχρηματοδότησης, η ιδιωτική εκπαίδευση πριμοδοτείται από την πολιτική εξουσία με στόχο την παράδοση του κοινωνικού αγαθού της Παιδείας σε ιδιωτικά συμφέροντα και σε ανεξέλεγκτα επενδυτικά κεφάλαια.
Η καθιέρωση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, ο νόμος για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, η εισαγωγή του παράλληλου απολυτηρίου ως μεθόδου παράκαμψης των Πανελλαδικών Εξετάσεων αποτελούν μερικά μόνο από τα μέτρα που απειλούν να μετατρέψουν την εκπαίδευση σε εμπορικό προϊόν και σε προνόμιο για όσες και όσους έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν.
Πέρα όμως από την εμπορευματοποίηση, ο χώρος της εκπαίδευσης αντιμετωπίζει πλέον έναν διπλό υπαρξιακό κίνδυνο. Το δημογραφικό πρόβλημα (που είναι ίσως το υπ. αριθμόν ένα εθνικό πρόβλημα) απειλεί να βάλει λουκέτο στο ένα τρίτο της εκπαίδευσης. Οι εγγραφές στην Α’ Δημοτικού έχουν μειωθεί από τις 120.000 το 2010 (χρονιά έναρξης της οικονομικής κρίσης) στις 71.000 περίπου για το ερχόμενο σχολικό έτος 2025-26. Η μείωση των μαθητών είναι φανερή και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και έρευνες δείχνουν πως μέχρι το 2035 η χώρα θα έχει πέσει από τους 1.500.000 στους 1.050.000 μαθητές. Τα σχολεία, ιδίως στην ύπαιθρο, ερημώνουν και εκφράζονται φόβοι πως μέσα στην επόμενη δεκαετία θα εξαφανιστεί το 29% των σχολικών μονάδων.
Ταυτόχρονα με την ποσοτική καταγράφεται και η ποιοτική κατάρρευση του χώρου της Παιδείας. Οι νέοι μας στρέφουν την πλάτη τους στο εκπαιδευτικό επάγγελμα, όπως μαρτυρά η καταβαράθρωση των βάσεων σε παιδαγωγικές και «καθηγητικές» σχολές. Οι τραγικές εργασιακές συνθήκες και οι ανύπαρκτες προοπτικές σε δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση για τους μέλλοντες εκπαιδευτικούς, απομακρύνουν τα ταλαντούχα παιδιά από το επάγγελμα του εκπαιδευτικού. Είναι πλέον σχεδόν βέβαιο ότι οι επόμενες «φουρνιές» εκπαιδευτικών θα προέρχονται από ένα σώμα φοιτητών χαμηλών επιδόσεων και χαμηλού ενδιαφέροντος για τον εκπαιδευτικό επάγγελμα γεγονός που θα υποβαθμίζει διαρκώς την ποιότητα και τη δυναμική του πεδίου.
Ο συνδυασμός του δημογραφικού προβλήματος με την οικονομική και στελεχιακή υποβάθμιση του χώρου της εκπαίδευσης συγκροτούν μια εικόνα ζοφερή που προκαλεί φόβο. Οδεύουμε προς μια δυστοπική πραγματικότητα όπου ο συρρικνωμένος μαθητικός πληθυσμός θα διδάσκεται από ένα αδιάφορο, χαμηλής ποιότητας σώμα εκπαιδευτικών σε μια ιστορική περίοδο όπου οι ραγδαίες επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις απαιτούν υψηλής εξειδίκευσης διδακτικό προσωπικό. Οι επιπτώσεις, βέβαια, για τη χώρα, την οικονομία και την κοινωνία θα είναι ανυπολόγιστες.
Δεν είμαι ειδικός για το δημογραφικό πρόβλημα, αν και οι οργανωμένες επιστημονικές δομές του εργατικού κινήματος (ΙΝΕ και ΚΑΝΕΠ ΓΣΕΕ) έχουν καταθέσει προτάσεις στο δημόσιο διάλογο. Είναι βέβαιο όμως ότι μια πολιτική πενιχρών βοηθημάτων σε νέους γονείς οι οποίοι έχουν να αντιμετωπίσουν το τέρας της ακρίβειας και την αδιανόητη στεγαστική κρίση δεν αρκεί. Χρειάζεται καταρχήν ένα νέο πολιτικό και κοινωνικό συμβόλαιο που θα επαναφέρει την ηρεμία, την αισιοδοξία, την ασφάλεια και την ευημερία. Χρειάζονται και νέα εργαλεία στη μάχη για την αντιμετώπιση του δημογραφικού, όπως η ενίσχυση της γέννησης και της ανατροφής τέκνων μέσω πολύπλευρων κινήτρων, η ριζική αλλαγή στο απαρχαιωμένο νομοθετικό πλαίσιο για τις υιοθεσίες καθώς και η γενναία επιδότηση των μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Όσο για το χώρο της Παιδείας, η βλάβη που έχουν προκαλέσει οι πολιτικές της εμπορευματοποίησης και της υποβάθμισης της δημόσιας εκπαίδευσης θα είναι μη αναστρέψιμη σε λίγα χρόνια.
Η ενίσχυση του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος μέσω μιας εκ βάθρων αναμόρφωσης της αρχιτεκτονικής του, η παιδαγωγική και επιστημονική υποστήριξη του ανθρώπινου δυναμικού, η ριζική βελτίωση των εργασιακών σχέσεων και των σε δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση, ο ισχυρός έλεγχος της ιδιωτικής εκπαίδευσης από το κράτος (όπως προέβλεπε η απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRC) του ΟΗΕ) αποτελούν μερικές μόνο βασικές και αδιαπραγμάτευτες προϋποθέσεις για την αναστήλωση του δημόσιου αγαθού της Παιδεία και την ενδυνάμωση της ελκυστικότητας του εκπαιδευτικού επαγγέλματος.
Δεν θεωρώ ότι η παρούσα κυβέρνηση που παρακολουθεί την κατάρρευση του δημόσιου σχολείου και χειροκροτεί τη γιγάντωση του ιδιωτικού χώρου στην εκπαίδευση έχει οποιαδήποτε διάθεση εφαρμογής των παραπάνω. Επειδή σε αυτή την ιστορική στιγμή πολιτική αλλαγή με ένα προοδευτικό πρόγραμμα αναστήλωσης των δημόσιων αγαθών δεν φαίνεται στον ορίζοντα, είναι υποχρέωση κάθε πολίτη, κάθε μάχιμου εκπαιδευτικού να δώσει τη μάχη να μην χαθούν και οι τελευταίες ελπίδες μας για ένα ποιοτικό σχολείο, για αξιοπρεπείς εκπαιδευτικούς, για ουσιωδώς ίσες ευκαιρίες στη μόρφωση και στην εργασία για τις επόμενες γενιές.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Οριστικά σε εφαρμογή η απαγόρευση στη χρήση τζελ νυχιών από την 1η Σεπτεμβρίου
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 13/8
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
