Χρήστος Κάτσικας Στην αμερικανική εκπαιδευτική σκηνή, ονόματα όπως Harvard, Yale, Princeton, MIT και Stanford δεν είναι απλώς πανεπιστήμια· είναι σύμβολα κύρους, διαβατήρια για την ελίτ του αύριο. Για τους βαθύπλουτους, η εισαγωγή των παιδιών τους σε αυτά δεν είναι απλώς στόχος – είναι οικογενειακή παράδοση, ένα αόρατο νήμα που συνδέει γενιές.
Όμως, πίσω από τα πανέμορφα κτίρια με τις κληματαριές και τις αίθουσες που αναδίδουν άρωμα ιστορίας, κρύβεται μια άλλη ιστορία – αυτή που σπάνια λέγεται δυνατά: η επαναλαμβανόμενη, συστηματική αναπαραγωγή προνομίων.
Σκάνδαλα που άφησαν το αποτύπωμά τους
Το 2019, οι ΗΠΑ συγκλονίστηκαν από το σκάνδαλο Operation Varsity Blues. Τριάντα τρεις εύποροι γονείς κατηγορήθηκαν ότι πλήρωσαν εκατομμύρια για να εξασφαλίσουν θέση στα πιο διάσημα πανεπιστήμια για τα παιδιά τους. Οι μέθοδοι; Από πλαστά αθλητικά βιογραφικά μέχρι «αγορασμένες» θέσεις σε ομάδες και στήριξη από διεφθαρμένους επόπτες εξετάσεων.
Αλλά αυτά δεν ήταν μεμονωμένα περιστατικά. Παλιότερα είχαν αποκαλυφθεί διαρροές θεμάτων των εξετάσεων SAT, ακόμη και «χάκινγκ» σε τράπεζες θεμάτων. Σκάνδαλα που έδειχναν πως, για κάποιους, η ακαδημαϊκή κορυφή είναι πιο κοντά όχι λόγω ευφυΐας, αλλά λόγω… λογαριασμού τραπέζης.
Τα “νόμιμα” μονοπάτια των προνομιούχων
Η αλήθεια είναι ότι η διαφθορά είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ελίτ δεν χρειάζεται να παρανομήσει. Έχει στη διάθεσή της «νόμιμα» εργαλεία για να γείρει την πλάστιγγα υπέρ της:
Τεράστιες δωρεές στα πανεπιστήμια που… «συμπτωματικά» ακολουθούνται από αποδοχή των παιδιών.
Πρόσληψη εξειδικευμένων συμβούλων που χρεώνουν δεκάδες χιλιάδες δολάρια για να «χτίσουν» το τέλειο φοιτητικό προφίλ.
Ακριβές προετοιμασίες: ιδιωτικοί καθηγητές, εξειδικευμένα summer camps, σπάνια αθλήματα που εντυπωσιάζουν τις επιτροπές.
Επίσημες επισκέψεις στις πανεπιστημιουπόλεις, που θεωρούνται ένδειξη «ενδιαφέροντος» — μια πρακτική δύσκολη για οικογένειες με χαμηλότερα εισοδήματα.
Όπως λέει η ερευνήτρια Σύλβια Βαρνάβα: «Οι πλουσιότεροι γονείς δεν χρειάζεται να δωροδοκήσουν· μπορούν απλά να δωρίσουν».
Οι “κληρονόμοι” της γνώσης
Δεν είναι όλοι οι γόνοι πλουσίων «ανεπαρκείς». Αντίθετα, πολλοί αριστεύουν, αλλά σε πεδία που οι οικογένειές τους υπηρετούν για γενιές. Από μικροί, μεγαλώνουν σε σπίτια γεμάτα βιβλία, με γονείς που ξέρουν πώς λειτουργεί το εκπαιδευτικό σύστημα, που έχουν φίλους και δίκτυα στον χώρο της ακαδημαϊκής ελίτ.
Η επιτυχία τους είναι συχνά το φυσικό αποτέλεσμα αυτού που ο κοινωνιολόγος Πιερ Μπουρντιέ αποκαλούσε «μορφωτικό κεφάλαιο» — ένα σύνολο γνώσεων, αξιών, στάσεων και πόρων που κληρονομείται, όχι αγοράζεται από το μηδέν.
Η ψευδαίσθηση της ισότητας
Η πραγματική τραγωδία δεν βρίσκεται μόνο στα σκάνδαλα, αλλά στο γεγονός ότι η κοινωνία συχνά παραμυθιάζεται ότι όλα κρίνονται σε ένα «δίκαιο» παιχνίδι. Παιδιά από οικογένειες χωρίς προνόμια πιστεύουν ότι απέτυχαν επειδή δεν ήταν αρκετά ικανά, αγνοώντας ότι ο αγώνας τους ξεκίνησε σε διαφορετικό στίβο.
Στις ΗΠΑ, η πανεπιστημιακή ανισότητα δεν είναι εξαίρεση· είναι ο κανόνας. Και όσο η κοινωνία συνεχίζει να μπερδεύει το προνόμιο με την αξία, η περίφημη «meritocracy» θα παραμένει μύθος.
Εκπαίδευση: Δημόσιο αγαθό ή πολυτελές εμπόρευμα;
Η λύση δεν είναι απλή. Χρειάζεται διαφάνεια στις διαδικασίες, περιορισμός της επιρροής των δωρεών στις εισαγωγές, και ενίσχυση της πρόσβασης για τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα. Γιατί η παιδεία, αν θέλουμε να είναι πραγματικά για όλους, πρέπει να πάψει να είναι ένα «προϊόν πολυτελείας» και να ξαναγίνει δημόσιο αγαθό.
Οι αριθμοί μιλούν:
16 από τα 20 πανεπιστήμια με τους περισσότερους βαθύπλουτους φοιτητές βρίσκονται στις ΗΠΑ.
Το κόστος σπουδών στα ιδιωτικά πανεπιστήμια μπορεί να ξεπεράσει τις 80.000 δολάρια τον χρόνο.
Υπάρχουν 8,7 εκατομμύρια Αμερικανοί άνω των 50 ετών που ακόμη αποπληρώνουν φοιτητικά δάνεια.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Οριστικά σε εφαρμογή η απαγόρευση στη χρήση τζελ νυχιών από την 1η Σεπτεμβρίου
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 13/8
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
