Χρήστος Κάτσικας Στη συλλογική φαντασία, το ιδιωτικό σχολείο προβάλλεται συχνά ως ένας τόπος «αριστείας», ένα εκπαιδευτικό καταφύγιο όπου οι μαθητές «ανθίζουν» και οι επιτυχίες στις πανελλαδικές εξετάσεις ρέουν άφθονες. Η εικόνα αυτή, συστηματικά καλλιεργημένη από συγκεκριμένα ΜΜΕ και διαφημιστικές καμπάνιες, στηρίζεται σε έναν ισχυρό μύθο: ότι η επιτυχία είναι αυτονόητο αποτέλεσμα της ιδιωτικής φοίτησης. Όμως, όταν απομακρυνθούμε από τη βιτρίνα και εξετάσουμε τον πυρήνα της εκπαιδευτικής πραγματικότητας, η εικόνα αυτή ραγίζει.
Οι «επιτυχίες» των ιδιωτικών: το κοινωνικό υπόστρωμα πίσω από τους αριθμούς
Επιδέξια και αθόρυβα, με τη βοήθεια του τακτοποιημένου λόγου μιας νέας (;) μεταρρυθμιστικής σταυροφορίας, όπου σκόπιμα έχει υποκατασταθεί η αναζήτηση των αιτιών από τη διαπίστωση των αποτελεσμάτων, όλος ο προβληματισμός μοιάζει με τη θεωρία του πεπρωμένου στη θρησκευτική σκέψη, όπου οι άνθρωποι αναφωνούν «είναι θέλημα θεού», προκειμένου να εξηγήσουν ή να δικαιολογήσουν μια ορισμένη εξέλιξη των πραγμάτων: η ιδιωτική εκπαίδευση είναι η λύση!
Εδώ βρίσκεται το μεγάλο ψέμα: η επιτυχία των ιδιωτικών σχολείων δεν είναι προϊόν μιας εγγενούς ποιοτικής ανωτερότητας, αλλά αποτέλεσμα κοινωνικής επιλογής. Οι μαθητές που φοιτούν σε ακριβοπληρωμένα ιδιωτικά σχολεία προέρχονται, ως επί το πλείστον, από οικογένειες με υψηλό κοινωνικοοικονομικό και μορφωτικό κεφάλαιο. Το εκπαιδευτικό τους πλεονέκτημα δεν καλλιεργείται εκ του μηδενός στο σχολείο· αντιθέτως, προϋπάρχει και αναπαράγεται μέσω ενός σχολείου που λειτουργεί ως μηχανισμός κοινωνικής κληρονομικότητας και αποκλεισμού.
Αυτό εξηγεί γιατί υπάρχουν ιδιωτικά σχολεία με ποσοστά επιτυχίας που αγγίζουν ή και ξεπερνούν το 90% και άλλα με επιδόσεις χαμηλότερες από το μέσο όρο των δημόσιων. Το κριτήριο δεν είναι η διδασκαλία, αλλά το προφίλ των μαθητών. Τα σχολεία που προσελκύουν οικονομικά ευνοημένους μαθητές «ευλογούν» απλώς μια ήδη προδιαγεγραμμένη επιτυχία.
Αριστεία ή απόρριψη; Η επιλεκτική αφήγηση των αποτελεσμάτων
Οι λίστες επιτυχίας των ιδιωτικών σχολείων δεν δημοσιεύουν τους αριθμούς αποτυχίας, δεν αποτυπώνουν τις μαθησιακές διαδρομές μαθητών με δυσκολίες, ούτε βεβαίως ανοίγουν διάλογο για το αν δόθηκαν ίδιες ευκαιρίες σε όλα τα παιδιά. Το αφήγημα χτίζεται με τρόπο μονομερή, αγνοώντας την εκπαιδευτική πολυπλοκότητα και ενισχύοντας τον μύθο της ιδιωτικής ανωτερότητας.
Αντιθέτως, στα δημόσια σχολεία, ο πληθυσμός είναι ποικιλόμορφος, μη φιλτραρισμένος. Συμμετέχουν όλοι: από μαθητές με σοβαρές δυσκολίες μέχρι υποψήφιοι που διακρίνονται διεθνώς. Τα αποτελέσματά τους δεν είναι προϊόν επιλογής αλλά αντανάκλαση της κοινωνικής πραγματικότητας και του παιδαγωγικού έργου υπό συνθήκες συχνά άνισες.
Προς μια πιο δίκαιη και ειλικρινή ανάγνωση της εκπαιδευτικής επιτυχίας
Η πραγματικότητα για την επίδοση στα ιδιωτικά σχολεία δεν είναι απλή ούτε μονοσήμαντη. Δεν μπορούμε να συνεχίζουμε να συγχέουμε την κοινωνική προνομιούχα καταγωγή με το σχολικό αποτέλεσμα.
Οφείλουμε να επαναφέρουμε την παιδεία στο επίκεντρο ως δημόσιο αγαθό, ως πεδίο χειραφέτησης και όχι διαχωρισμού. Να αποκαλύπτουμε τους μύθους που συνοδεύουν την υποτιθέμενη υπεροχή της ιδιωτικής εκπαίδευσης και να αναδεικνύουμε την πολύμορφη, ανθεκτική και συχνά αφανή δουλειά των δημόσιων σχολείων.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Η ύλη για 70.000 υποψήφιους ως 14/5 με τις λύσεις
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 15/05
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
