taxi
Πώς μια λέξη που σήμαινε «ανάπαυση» κατέληξε να δηλώνει την οργανωμένη εκπαίδευση; Ίσως η ετυμολογία της λέξης σχολείο να μας προσφέρει και ένα παιδαγωγικό μάθημα: ότι η μάθηση ανθίζει όταν υπάρχει χρόνος, περιέργεια και εσωτερικό κίνητρο. Ότι η αληθινή εκπαίδευση δεν είναι καταναγκασμός, αλλά ελεύθερη αναζήτηση της γνώσης.

Η λέξη σχολείο αποτελεί ένα εντυπωσιακό παράδειγμα της γλωσσικής και πολιτισμικής μεταμόρφωσης: ξεκίνησε ως όρος για την ανάπαυση και την αργία και, με τα χρόνια, κατέληξε να σημαίνει την πιο συστηματική μορφή πνευματικής δραστηριότητας — τη μάθηση.

Η λέξη σχολείο προέρχεται από τη λέξη σχολή, η οποία στην αρχαιότητα δεν σήμαινε ίδρυμα μάθησης. Αντιθέτως, η βασική της σημασία ήταν:

  • σχολή = ελεύθερος χρόνος, αργία, ανάπαυση από την εργασία

Με την πάροδο του χρόνου, καθώς η σχολή χρησιμοποιούνταν για να δηλώσει τον ελεύθερο χρόνο που αφιερώνει κάποιος στη φιλοσοφία ή στη μελέτη, η σημασία της λέξης άλλαξε. Οι φιλοσοφικές σχολές (όπως η Πλατωνική ή η Αριστοτελική) ήταν χώροι όπου οι άνθρωποι αξιοποιούσαν τον χρόνο που δεν εργαζόντουσαν, για να στοχαστούν, να μάθουν και να συζητήσουν.

Η σχολή, λοιπόν, μετεξελίχθηκε σταδιακά από χρόνο, σε χώρο: από την ιδέα του «χρόνου για σκέψη» στον «χώρο όπου συντελείται η σκέψη».

Από τη «σχολή» στο «σχολείον»

Η λέξη σχολεῖον (ουδέτερο υποκοριστικό της «σχολής») εμφανίζεται στα ελληνιστικά χρόνια, και αρχικά σημαίνει τον χώρο όπου συγκεντρώνεται κάποιος για φιλοσοφικές ή παιδευτικές συζητήσεις.

Με τα χρόνια, το «σχολείο» προσδιορίζει τον χώρο συστηματικής εκπαίδευσης, πρώτα για τα αγόρια των εύπορων οικογενειών στην κλασική Αθήνα, και αργότερα —σε ρωμαϊκά και βυζαντινά χρόνια— πιο γενικευμένα.

Στα λατινικά γίνεται schola, στα ιταλικά scuola, στα γαλλικά école, στα ισπανικά escuela και στα αγγλικά school. Όλες αυτές οι λέξεις έχουν ελληνική καταγωγή, μεταφέροντας τον πυρήνα της λέξης «σχολείο» στις γλώσσες του κόσμου.

Η ειρωνεία της ετυμολογίας

Είναι ειρωνικό ότι η λέξη που σήμερα συχνά συσχετίζεται με:

  • αυστηρό πρόγραμμα

  • πίεση

  • εξετάσεις

  • έλλειψη ελεύθερου χρόνου

...προέρχεται από μια λέξη που αρχικά δήλωνε την απόλαυση του να έχεις χρόνο για τον εαυτό σου.

Ίσως η ετυμολογία της λέξης σχολείο να μας προσφέρει και ένα παιδαγωγικό μάθημα: ότι η μάθηση ανθίζει όταν υπάρχει χρόνος, περιέργεια και εσωτερικό κίνητρο. Ότι η αληθινή εκπαίδευση δεν είναι καταναγκασμός, αλλά ελεύθερη αναζήτηση της γνώσης.

Στη σύγχρονη εποχή, που το σχολείο συχνά μετατρέπεται σε «μηχανή παραγωγής βαθμών», ίσως πρέπει να θυμηθούμε τις ρίζες του: ότι ο χρόνος που αφιερώνεται στη σκέψη και στη δημιουργικότητα δεν είναι απώλεια, αλλά η πιο παραγωγική μορφή ελευθερίας.

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα

ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ για Εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ μόρια 2ης ξένης γλώσσας

Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς

Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 3/9

Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ 

Google news logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Viber logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber

σχετικά άρθρα

fakelaki
Νέα καταγγελία για τον διευθυντή καρδιοχειρουργικής του Ιπποκράτειου: Ζήτησε από ασθενή 3.500 ευρώ
Μία ασθενής κατήγγειλε ότι ήδη από το 2019 ο συγκεκριμένος γιατρός της είχε ζητήσει το ποσό των 3.500 ευρώ για να πραγματοποιήσει χειρουργική επέμβαση
Νέα καταγγελία για τον διευθυντή καρδιοχειρουργικής του Ιπποκράτειου: Ζήτησε από ασθενή 3.500 ευρώ
ζαχαρακη χανια
Σοφία Ζαχαράκη: Στα γραφεία των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης Χανίων η υπουργός Παιδείας
Η Σοφία Ζαχαράκη εκπροσώπησε την κυβέρνηση στην κηδεία του αείμνηστου Νίκου Παπαδάκη, γενικού διευθυντή του ιδρύματος Ελευθέριος Βενιζέλος
Σοφία Ζαχαράκη: Στα γραφεία των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης Χανίων η υπουργός Παιδείας
εσπερ
Καταγγελίες για αυθαίρετη έξωση σχολείου στην Άμφισσα - Κίνδυνος να μη χτυπήσει το "κουδούνι" του Εσπερινού Γυμνασίου
Η ενέργεια αυτή, που αποδίδεται σε αυθαίρετες και άδικες πρακτικές του δήμου, αναμένεται να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία του...
Καταγγελίες για αυθαίρετη έξωση σχολείου στην Άμφισσα - Κίνδυνος να μη χτυπήσει το "κουδούνι" του Εσπερινού Γυμνασίου
αγιος
Πραγματοποιήθηκε ο αγιασμός για τη νέα σχολική χρονιά του Κοινωνικού Φροντιστηρίου Αγίου Δημητρίου
Με ευχές για «δημιουργική και παραγωγική χρονιά», η δημοτική αρχή δεσμεύτηκε να συνεχίσει τη στήριξη στο έργο του Φροντιστηρίου
Πραγματοποιήθηκε ο αγιασμός για τη νέα σχολική χρονιά του Κοινωνικού Φροντιστηρίου Αγίου Δημητρίου