Νίκος Τσούλιας Πολλά πράγματα άλλαξαν. Εργασίες αποδομήθηκαν. Εργαζόμενοι βρίσκονται από τη μια ημέρα στην άλλη μέσα στο σκοτάδι της ανεργίας. Οι νέοι και οι νέες βλέπουν τείχος απελπισίας μπροστά τους. Αύριο ίσως τίποτα δεν θα θυμίζει το χθες.
Η επόμενη ημέρα δεν θα παιχτεί κυρίως στο πως θα είναι η σχέση μας με τους ιούς και με κάθε λογής νοσογόνο παράγοντα. Η μεγάλη μάχη θα γίνει στην κοινωνία, στην πολιτική και θα αφορά όλη την ατζέντα της ιστορίας: θεσμούς, λειτουργίες, καθημερινότητα, προοπτικές. Πολιτικοί συσχετισμοί, κομματικές ισορροπίες, οργάνωση της δημόσιας ζωής, κοινωνικές ανακατατάξεις θα λάβουν χώρα σε ένα περίεργο μείγμα ιστορικής δράσης. Και μόνο το γεγονός ότι υπάρχει κάτι που απασχολεί και αναδιατάσσει όλη την ανθρωπότητα αποτελεί ικανό παράγοντα για ρηξικέλευθες αλλαγές, για ανατροπές που θα διαδέχονται η μια την άλλη μέχρι να ισορροπήσουν σε ένα εντελώς νέο σκηνικό.
Άλλωστε, κάποιες αποκρυσταλλώσεις της επόμενης φάσης είναι ήδη παρούσες και κραταιές. Η τηλεργασία θα είναι συμπλήρωμα της φυσικής εργασίας και παράλληλα θα αντικαταστήσει ένα μέρος των παραδοσιακών επαγγελματικών απασχολήσεων – με ό,τι αυτό σημαίνει για την κοινωνία και για τους εργαζόμενους. Οι τηλεϋπηρεσίες επίσης θα μετασχηματιστούν σε σημαντικό βαθμό. Το δέλεαρ θα είναι ελκυστικό: καλύτερη και γρηγορότερη εξυπηρέτηση των πελατών, των πολιτών. Αλλά οι χαμένες θέσεις εργασίας δεν θα δώσουν τη συνέχειά τους σε κάποιες άλλες μορφές εργασίας στους ίδιους εργαζόμενους.
Στον τομέα της υγείας τα πράγματα είναι ακόμα πιο εμφανή. Εν πρώτοις, η υγειονομική κρίση κατέδειξε ότι χωρίς το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) τα πράγματα θα ήταν εφιαλτικά. Οι ιδιωτικές δομές υγείας ή δεν είχαν και δεν έχουν τις υποδομές για να αντιμετωπιστεί μια τέτοιας κλίμακας πρόβλημα υγείας ή δεν ήθελαν και δεν θέλουν να εμπλακούν σε ένα πρόβλημα αστάθμητο, που θα ανέτρεπε την παραδοσιακή καθαρά εμπορική λειτουργία τους. Φέρθηκαν και φέρονται σαν να είναι θεσμοί μιας άλλης χώρας… Το πρόβλημα υγείας θα συνεχιστεί για αρκετά χρόνια μετά το πέρας της πανδημίας, αφού έχουν στομώσει ήδη πάρα πολλές περιπτώσεις ασθενειών.
Στην εκπαίδευση έχουμε ήδη ένα μεγάλο μαθησιακό, μορφωτικό και παιδαγωγικό κενό για όλα νήπια, τα παιδιά, τους εφήβους και τους νέους. Από τα νηπιαγωγεία μέχρι τις μεταπτυχιακές σπουδές έχουμε ενάμιση χρόνο χαμένο. Έχουμε εν τοις πράγμασι μια θεσμική υποεκπαίδευση. Αυτό το κενό, πώς θα συμπληρωθεί; Δεν θα είναι κενό που προφανώς θα πολλαπλασιάζεται τα επόμενα χρόνια; Γιατί κανένας δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η τηλεκπαίδευση αντικατέστησε τη φυσική εκπαίδευση – απλά κράτησε ένα λεπτό νήμα επαφής μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών, καθηγητών και φοιτητών.
Ναι, θα υπάρξουν χαμένοι και κερδισμένοι σε αυτή την σύγχρονη περιπέτεια. Και προφανώς, οι κρατούντες ως προς το χρήμα και ως προς την εξουσία θα βρεθούν σε πλεονεκτικότερη θέση, ενώ οι εργαζόμενοι θα βρεθούν μπροστά σε έναν εργασιακό μεσαίωνα – άλλωστε αυτός είναι ήδη παρών. Οι ανισότητες θα ενταθούν και θα επεκταθούν. Η κοινωνική συνοχή θα διαρραγεί σε πολλά σημεία και ο ρόλος της πολιτικής και της πολιτείας δεν θα είναι καθόλου αθώος ούτε και ουδέτερος – όσο και αν επιδιωχθεί να εμφανιστεί ως τέτοιος.
Το ερώτημα έχει ήδη τεθεί. Πώς θα σχεδιαστεί η επόμενη ημέρα, για να προχωρήσει μπροστά η χώρα μας; Δυστυχώς η κυβέρνηση όχι μόνο δεν σκέπτεται την επόμενη φάση, αλλά ήδη έχει χάσει τη δυνατότητα ενός στοιχειώδους ελέγχου της σημερινής έκρυθμης κατάστασης.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ChatGpt για όλους: Παρέχεται σε 100.000 υποψήφιους πανελλαδικά ως 20/11
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 20/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
