Ο σχολικός εκφοβισμός είναι παράγωγο της ευρύτερης κοινωνίας και αντανακλά κοινωνικές ιεραρχήσεις: ταξικές, έμφυλες, εθνοτικές, σεξουαλικές, διαφοροποιήσεις σωματοδομής, σχολικής επίδοσης. Στο δημόσιο λόγο τείνουμε να τον εκλαμβάνουμε ως ένα αφηρημένο φαινόμενο βίας, το οποίο χρήζει ψυχολογικής και μόνο διαχείρισης.
Έτσι, όμως, συσκοτίζονται οι ευρύτερες διεργασίες που τον συγκροτούν, με τις οποίες πρέπει να αναμετρηθούμε. Η κοινωνική και οικονομική ανισότητα, τα στερεότυπα, οι προκαταλήψεις και ο φόβος.
Όταν σκέφτομαι τον σχολικό εκφοβισμό, το μυαλό μου πηγαίνει στο κολατσιό του Αλβανού συμμαθητή μου από το δημοτικό, το οποίο πετάχτηκε στο πάτωμα από τα χέρια άλλων συμμαθητών, αφήνοντάς τον –υποθέτω- νηστικό εκείνη τη μέρα. Το σάντουιτς αυτό, βαρύ στα υλικά του, μάρτυρας οικονομικής δυσκολίας, (σε μια εποχή που όλοι κάναμε ουρές στο κυλικείο της κυρίας Αθηνάς) για κάποιο λόγο έμεινε στη μνήμη μου. Σκέφτομαι πως θραύσματα των δικών μου τραυμάτων μεταφέρθηκαν στο πεταμένο αυτό κολατσιό και διασώθηκαν μνημονικά. Το πιο πιθανό, βέβαια, είναι ο συμμαθητής μου να μη το θυμάται καν.
Θυμάμαι, ακόμα, τα πέδιλα έτερου συμμαθητή μου από το δημοτικό, τα οποία έγιναν αντικείμενο έντονης χλεύης και στιγματίστηκαν ως ακατάλληλα για το μάθημα της γυμναστικής, ένα τέλειο άλλοθι για να μη συμμετέχει το παιδί στις ομάδες.
Θυμάμαι πως βαφτίζαμε ψείρες την ξηροδερμία άλλης συμμαθήτριας από την κοινότητα των Ρομά και πως χαράσσαμε έναν νοητό κύκλο για να μας προστατεύσει από τη συμβολική «μιαρότητά» της.
Θυμάμαι και τη δική μου ταξική μειονεξία βέβαια. Την αγωνία μου για το αν θα καταφέρουμε να βρούμε παντελόνι για την παρέλαση, τα χρήματα για τον φωτογράφο στο τέλος της χρονιάς, αλλά και κάποια άλλα για το φιλανθρωπικό μπαζάρ βιβλίων. Κυρίως, όμως, θυμάμαι τις πιο πάνω στιγμές, αφού οι δικές μου σοφά απωθήθηκαν στα βάθη του ασυνειδήτου…
Δε θα μπορούσα, βέβαια, να ξεχάσω τους σιδερένιους έμφυλους μηχανισμούς που με πίεζαν, αλλά είχα αναπτύξει αξιοθαύμαστη επιδεξιότητα, ώστε να τους παρακάμπτω. Αδέξιος στο ποδόσφαιρο, μεγάλη «κότα» στους τσακωμούς, χοντρός, αλλά στερεοτυπικά «καλός μαθητής» και αστείος.
Θυμάμαι τα μαζικά πειράγματα, στα οποία συμμετείχα και εγώ, σε βάρος της λεπτοκαμωμένης, ήρεμης και μαθήτριας.
Θυμάμαι στο γυμνάσιο την διευθύντρια να αφαιρεί ένα κολιέ από το λαιμό ενός αγοριού της τρίτης, δηλώνοντας με σθεναρή φωνή πως στο σχολείο της δε χωράνε αυτά (διάβαζε: τα αδελφίστικα).
Θυμάμαι στο λύκειο μια φιλόλογο να εγκαλεί μια μαθήτρια με δυσλεξία για το διάβασμά της και να της προτείνει να γυρίσει στο δημοτικό, για να μάθει καλύτερα. Θυμάμαι να την υπερασπίζομαι με θέρμη, την ώρα που εκείνη δεχόταν με την απάθεια της συνήθειας τη παιδαγωγική «νουθεσία».
Ο σχολικός εκφοβισμός δεν είναι μια τυχαία βία. Είναι η ενσάρκωση σε συγκεκριμένο σχολικό χρονοτόπο των κοινωνικών διαφοροποιήσεων. Είναι ένας μηχανισμός αναπαραγωγής όλων όσων μας διαιρούν, μας ταξινομούν και μας ασκούν συστημική βία.
Όταν μιλάμε για σχολικό εκφοβισμό πρέπει πάντα να μιλάμε για φτώχεια, ομοφοβία, σεξισμό, ελιτισμό, ρατσισμό. Αν δε το πράξουμε, θα δοθεί η θολή εντύπωση ότι ο σχολικός εκφοβισμός είναι μια παιδική ιδιαιτερότητα που θα θεραπευτεί ανεξάρτητα από την ευρύτερη κοινωνία. Και δεν υπάρχει μεγαλύτερη αυταπάτη από αυτή.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
750 ευρώ σε 170.000 πολίτες - Πάρτε τα με μια μόνο αίτηση και όλα εξα αποστάσεως μέσω golearn
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 30/6
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
