Μια λύση που, στην προκειμένη περίπτωση, αφορά πολλές - μη εύπορες – οικογένειες.
Οι ακυρωθείσες, από τις 25 Φεβρουαρίου 2020 εκπαιδευτικές εκδρομές και μετακινήσεις, αρχικά στην Ιταλία (με την Εγκύκλιο με αρ. πρωτ.: 26429/Δ2/23-2-2020) και στην συνέχεια όλες οι εκπαιδευτικές εκδρομές εκτός Ελλάδας (με την ΚΥΑ με αριθμ.: Δ1α/Γ. Π. οικ. 14243/ΦΕΚ 666 Β΄ /28-2-2020), καθώς και εντός Ελλάδας (με την ΚΥΑ με αριθμ.: Δ1α/Γ. Π. οικ. 115956/ΦΕΚ 727 08-3-2020) με – αυτονόητα ορθή – απόφαση του Υπουργείου Παιδείας, προκειμένου να προστατευτούν οι μαθητές/-τριες και οι συνοδοί εκπαιδευτικοί από την διάδοση του κορονοϊού, δεν έτυχαν της ουσιαστικής προσοχής της Πολιτείας, ούτε και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να αποζημιωθούν οι οικογένειες των μαθητών/-τριών.
Στις παραπάνω ΚΥΑ αναφέρεται ότι η απόφαση αναστολής (ματαίωσης ουσιαστικά) των εκπαιδευτικών εκδρομών πάρθηκε αφού, εκτός των άλλων, λήφθηκε υπόψη και η: «βεβαίωση της Δ/νσης Προϋπολογισμού και Δημοσιονομικών Αναφορών, σύμφωνα με την οποία η έκδοση της παρούσας απόφασης δεν προκαλεί δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού». Η λήψη μιας τέτοιας απόφασης, προφανώς αναγκαίας και απολύτως απαραίτητης για την διασφάλιση της υγείας των μαθητών/-τριών και των συνοδών εκπαιδευτικών, δεν θα πρέπει να αφήνει έκθετους τους παραπάνω εμπλεκομένους. Ούτε να επιτρέπει την μονομερή ανάληψη του κόστους μιας τέτοιας απόφασης. Σε κάθε περίπτωση, μια κρατική απόφαση, εναρμονιζόμενη μάλιστα με μια ευρύτερη, πανευρωπαϊκή, επιταγή της προστασίας των πολιτών, θα έπρεπε να εμπεριείχε και το κόστος της.
Η μη πραγματοποίηση εκπαιδευτικής εκδρομής όχι από υπαιτιότητα του τουριστικού γραφείου, αλλά από κυβερνητική απόφαση δεν ήταν προφανής προβλέψιμος λόγος για πολλά σχολεία, ώστε να συμπεριληφθεί στους όρους του συμβολαίου. Αυτός είναι και ο λόγος που έλαβε αυτήν την διάσταση η προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος της οικονομικής αποζημίωσης των ακυρωθεισών εκπαιδευτικών εκδρομών και οδήγησε στην Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) (ΦΕΚ 84 Α΄/13-4-2020) με την οποία η Πολιτεία δίνει την δυνατότητα σε κάθε τουριστική επιχείρηση: «να προσφέρει στον πελάτη αντί της επιστροφής χρημάτων ισόποσο πιστωτικό σημείωμα ισχύος δεκαοκτώ (18) μηνών από την ημερομηνία έκδοσης του» (Άρθρο 70, παρ. 3). Ενώ: «Εάν για οποιονδήποτε λόγο κατά τη λήξη ισχύος του πιστωτικού σημειώματος δεν έχει συναφθεί νέα σύμβαση για την παροχή οιασδήποτε τουριστικής υπηρεσίας μεταξύ της τουριστικής επιχείρησης και του πελάτη, η τουριστική επιχείρηση υποχρεούται να καταβάλει στον πελάτη χρηματικό ποσό ίσο με την αξία του πιστωτικού σημειώματος» (άρθρο 70, παρ. 7). Και μάλιστα, επισημαίνεται ότι: «Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται αναγκαστικά και σε συμβάσεις, στις οποίες έχει συνομολογηθεί μεταξύ των μερών, ως εφαρμοστέο όχι μόνο ελληνικό αλλά και αλλοδαπό δίκαιο, εφόσον τα σχετικά δικαιώματα προβλέπονται στην ενωσιακή νομοθεσία» (Άρθρο 70, παρ. 9).
Οι ρυθμίσεις αυτές είναι πιθανόν να αφήνουν κάποια ικανοποίηση στους πολίτες που είχαν προγραμματίσει ταξίδι, το οποίο ακυρώθηκε από «ανωτέρα βία». Η δυνατότητα να λάβουν πιστωτικό σημείωμα ίσης αξίας δεν είναι, κατ’ ανάγκη, κάτι αρνητικό, αφού θα έχουν την δυνατότητα να πραγματοποιήσουν την ακυρωθείσα, λόγω κορονοϊού, μετακίνησή τους σε κάποια άλλη χρονική περίοδο.
Στην περίπτωση όμως των μαθητών/-τριών τα πράγματα είναι διαφορετικά. Οι ακυρωθείσες εκπαιδευτικές εκδρομές αφορούν σε μεγάλο μέρος μαθητών/-τριών της Γ΄ Λυκείου, γεγονός που σημαίνει πως το ισόποσο πιστωτικό σημείωμα ισχύος δεκαοκτώ (18) μηνών που προβλέπεται ως αποζημίωσή τους είναι, στην ουσία, κενό περιεχομένου, αφού η ομάδα αυτή των μαθητών/-τριών δεν θα υφίσταται πλέον με την μορφή που είχε όταν προγραμματίστηκε και, στην συνέχεια, ακυρώθηκε, η μετακίνησή τους. Μα και για τις άλλες ακόμη εκπαιδευτικές εκδρομές που αφορούν σε μαθητές/-τριες κατώτερων σχολικών τάξεων δεν είναι λειτουργική η λύση της χορήγησης ισόποσου πιστωτικού σημειώματος, αφού η σύσταση αυτών των μαθητικών ομάδων είναι σε δυναμική μεταβολή, ενώ και οι λόγοι υλοποίησης της εκάστοτε εκπαιδευτικής εκδρομής ή επίσκεψης διαφοροποιούνται σε κάθε σχολικό έτος.
Η καινοφανής αυτή κατάσταση αναδύει συναισθήματα αγανάκτησης και απογοήτευσης σε γονείς – μαθητές – εκπαιδευτικούς, ενώ «προσδίδει» νέους ρόλους: οι Διευθυντές των σχολείων αναγορεύονται πλέον – και –δικηγορικοί εκπρόσωποι, με την ευθύνη – υποχρέωση της απαρέγκλιτης διεκδίκησης του συνολικού ποσού της ακυρωθείσας εκπαιδευτικής εκδρομής. Έτσι, σύμφωνα με την ανωτέρω ΠΝΠ, ως «πελάτης» σχολικών εκδρομών, νοείται το «σχολείο», το οποίο εκπροσωπείται από τον διευθυντή/ρια και είναι ο υπογράφων/ουσα τη σύμβαση.
Επιπλέον, σύμφωνα με το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου του Υπουργείου Τουρισμού:
«Η ΠΝΠ ρυθμίζει μόνο τις σχέσεις μεταξύ τουριστικού γραφείου και σχολείου/πελάτη και επομένως δεν υπεισέρχεται στις σχέσεις του σχολείου με τους μαθητές, με αποτέλεσμα η διεύθυνση του σχολείου να αποφασίζει για τον τρόπο με τον οποίο το σχολείο προτίθεται να χρησιμοποιήσει το πιστωτικό σημείωμα, έχοντας τις εξής επιλογές:
- διοργάνωση νέας σχολικής εκδρομής εντός του 18μηνου ή/και
- επιστροφή των καταβληθέντων ποσών πίσω στους μαθητές, ειδικά εκείνους που εκ των πραγμάτων δεν θα συμμετάσχουν σε μελλοντικές εκδρομές, πχ λόγω αλλαγής βαθμίδας».
Όπως και ότι:
«Τα σχολεία/πελάτες δεν επιτρέπεται να παραιτηθούν από τα δικαιώματα που τους αναγνωρίζει η τουριστική νομοθεσία (π.δ.7/2018)».
Και ακόμη:
« Σε περίπτωση που το τουριστικό γραφείο:
- δεν έχει επιστρέψει στο σχολείο το σύνολο του ποσού,
- είτε δεν έχει εκδώσει πιστωτικό σημείωμα,
- είτε έχει εκδώσει πιστωτικό σημείωμα μικρότερης αξίας από την καταβληθείσα,
- είτε έχει εκδώσει πιστωτικό σημείωμα το οποίο δε πληροί τις προϋποθέσεις που ορίζει η από 13.04.2020 Π.Ν.Π., (π.χ. δεν αναφέρεται ο όρος επιστροφής χρημάτων μετά το 18μηνο)
το σχολείο ενημερώνει το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου του Υπουργείου Τουρισμού προκειμένου να ακολουθηθεί η προβλεπόμενη διοικητική διαδικασία καταγγελίας, ήτοι, να διαβιβαστεί η καταγγελία στο τουριστικό γραφείο, να κληθεί η επιχείρηση σε παροχή εγγράφων εξηγήσεων εντός 15 ημερών από την παραλαβή του εγγράφου, καθώς και στην περίπτωση στοιχειοθέτησης παραβάσεων της τουριστικής νομοθεσίας, να επιβληθούν οι διοικητικές κυρώσεις εν ισχύ στο τουριστικό γραφείο».
Το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου του Υπουργείου Τουρισμού διευκρινίζει ότι είναι αρμόδιο για την επιβολή διοικητικών κυρώσεων-προστίμων στα τουριστικά γραφεία λόγω παραβάσεων των διατάξεων της τουριστικής νομοθεσίας (Π.Δ. 7/2018), ενώ για την ικανοποίηση τυχόν οικονομικών απαιτήσεων και αποζημιώσεων για ηθική και οικονομική βλάβη καταναλωτών από τουριστικά γραφεία αρμόδια είναι η Ελληνική Δικαιοσύνη προς επίλυση των σχετικών διαφορών, γεγονός που σημαίνει ότι ο Διευθυντής – δικηγόρος θα πρέπει να ενεργήσει στην κατεύθυνση της ανάληψης όλων των προβλεπόμενων για την διεκδίκηση μέσω της δικαστικής οδού του συνολικού ποσού της ακυρωθείσας εκπαιδευτικής εκδρομής, εφόσον το τουριστικό γραφείο δεν ανταποκρίνεται στο αίτημα επιστροφής του στο σύνολό του.
Ευτυχώς (!), ως κερασάκι στην τούρτα, επισημαίνεται – παρηγορητικά – ότι: «Σε περίπτωση επιλογής προσφυγής στην Ελληνική Δικαιοσύνη, θα πρέπει να κοινοποιείται και στην ανωτέρω Υπηρεσία (βλ.: Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου του Υπουργείου Τουρισμού) η αγωγή με την οποία το σχολείο (με τίνος έξοδα άραγε;) στρέφεται κατά της τουριστικής επιχείρησης. Όταν εκδοθεί η τελεσίδικη δικαστική απόφαση της εν λόγω αγωγής, τότε, σε περίπτωση δικαίωσης (υφίσταται, επομένως, και η περίπτωση της μη δικαίωσης), η εν λόγω Υπηρεσία προβαίνει σε σύμμετρη απόδοση προϊόντος (αποζημίωσης) στον δικαιούχο από την εγγυητική επιστολή του τουριστικού γραφείου συνολικού ύψους 5.000,00 €» (Δεν αναφέρεται σχετική αμοιβή για τον Διευθυντή – δικηγόρο που ανέλαβε την υπόθεση!).
Η Πολιτεία, στην προσπάθειά της να ανακουφίσει όσους επλήγησαν από την πανδημία έλαβε δραστικά οικονομικά μέτρα. Το ίδιο έπραξε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία, για να συμβάλει στην αποκατάσταση των οικονομικών και κοινωνικών ζημιών που προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού, στην εκκίνηση της ευρωπαϊκής ανάκαμψης και στην προστασία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, πρότεινε στις 26 Μαΐου ένα εκτεταμένο σχέδιο ανάκαμψης για την Ευρώπη, το οποίο βασίζεται στην αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που παρέχει ο προϋπολογισμός της ΕΕ και το οποίο έγινε δεκτό στις 21 Ιουλίου 2020 από τους ηγέτες της ΕΕ. Για την περίοδο 2021 – 2024 προτάθηκε η διάθεση ποσού 750 δις. Ευρώ με το πρόγραμμα «Next Generation EU». Από τα χρήματα αυτά, με βάση την κατανομή που έχει προταθεί, αναλογούν στην χώρα μας 34 δισ. ευρώ (τα 22,5 δισ. ευρώ θα είναι επιδοτήσεις και τα υπόλοιπα 9,5 δισ. είναι δάνεια).
Στα μέτρα που έχουν ληφθεί και πρόκειται να ληφθούν για την ανακούφιση των πληγέντων πολιτών από την πανδημία, θα (έπρεπε ήδη) πρέπει να συμπεριληφθούν (να «χωρέσουν») και αυτά που αναφέρονται στις οικογένειες που έχασαν τα χρήματά τους εξαιτίας των ακυρωθεισών εκπαιδευτικών εκδρομών. Οι μαθητές και οι μαθήτριες, των οποίων οι εκπαιδευτικές εκδρομές και επισκέψεις έχουν ακυρωθεί λόγω της πανδημίας, προέρχονται στην συντριπτική τους πλειοψηφία από Δημόσια σχολεία. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει ότι η κοινωνική προέλευση αυτών των μαθητών/-τριών προσδιορίζεται στα μεσαία και χαμηλότερα (αλήθεια, υφίσταται πλέον αυτός ο διαχωρισμός;) οικονομικά στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, γεγονός που, αν συνδυαστεί με την οικονομική ασφυξία που έχει επιφέρει η πανδημία στην πλειονότητα των οικογενειών που ζουν στην ελληνική επικράτεια, αναδεικνύει ξεκάθαρα την αναγκαιότητα της λήψης ξεκάθαρων και άμεσων μέτρων στην κατεύθυνση της πλήρους οικονομικής τους αποζημίωσης λόγω της ακύρωσης των εκπαιδευτικών εκδρομών από «ανωτέρα βία». Ως Έλληνες πολίτες, έχουν κάθε δικαίωμα να τύχουν και αυτοί της μέριμνας της Πολιτείας. Ίσως και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως Ευρωπαίοι πολίτες. Μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης που, στην περίπτωση αυτή, φαίνεται να τηρεί – με ιδιαίτερη επιτυχία και αυτή – «σιγήν ιχθύος».
* Παντελής Γαλίτης, εκπαιδευτικός
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
