Η κοινωνία αποτελεί από αρχαιοτάτων χρόνων την ανάγκη συνύπαρξης ανθρώπων με διαφορετικά στοιχεία (κοινωνικές καταβολές, συμπεριφορά, γνωστικό υπόβαθρο, παραδόσεις, ήθη και έθιμα) σε ένα συγκεκριμένο χωρικό πλαίσιο. Η συνύπαρξη όλων αυτών των ετερόκλητων στοιχείων έπρεπε να οριοθετηθεί με αμοιβαία αποδεκτούς κανόνες συμπεριφοράς. Την θέσπιση των κανόνων αυτών αναλάμβανε συνήθως μια άρχουσα νομοθετική και εκτελεστική εξουσία.
Η θέσπιση αυτών των κανόνων αποτέλεσε μια ιδιαίτερα σημαντική διαδικασία. Μέσα από αυτήν οριοθετήθηκαν αμοιβαίως αποδεκτά όρια κοινωνικής συμβίωσης,τα όποια συνέβαλαν δραστικά στην διαμόρφωση της κοινωνικής ευημερίας του συνόλου, αλλά παράλληλα εγγυήθηκαν και την ατομική ευμάρεια κάθε μέλους της ξεχωριστά.
Εκτός όμως από την μέγιστη σημασία της θέσπισης των κανόνων σε μια κοινωνία, εξίσου σημαντική είναι και η διαδικασία τήρησης αυτών. Μπορεί αυτή η διαδικασία να ακούγεται απλή, καθώς θα περίμενε κανείς τα μέλη που την απαρτίζουν να επιδιώκουν τα ίδια τη διασφάλιση της τήρησης των κανόνων αυτών, εντούτοις είναι τα ίδια που τους καταπατούν προκειμένου να αποκτήσουν πρόσκαιρα ατομικά οφέλη παραγκωνίζοντας το κοινό συμφέρον.
Όπως παρατέθηκε, ο κύριος λόγος καταπάτησης είναι η επικράτηση της ατομικής ιδιοτέλειας σε βάρος του κοινωνικού γίγνεθαι. Εκεί υπεισέρχεται ο ρόλος της παιδείας που πρέπει να αναλάβει να πείσει τα μέλη της κοινωνίας για την σημασία της κοινωνικής ευμάρειας και της κοινωνικής συνοχής. Να πείσει σε τέτοιο βαθμό, όπου η κοινωνική ευημερία αμφίδρομα συνιστά και ατομική.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρουμε ότι η παιδεία είναι ο καθρέφτης μιας κοινωνίας. Δεν θα ήταν άστοχη όμως, και η αντίστροφη υπόθεση, ότι όσο πιο εξελιγμένη είναι μια κοινωνία τόσο ανώτερης ποιότητας παιδεία παρέχει.
Η κοινωνία είναι αυτή η οποία θα θέσει τα κριτήρια για την διαμόρφωση του πολίτη,που η ίδια επιθυμεί και η Παιδεία πρέπει με τη σειρά της να τα υπηρετήσει με συνέπεια. Άρα, η αλλαγή της κοινωνίας αποτελεί σχεδόν πάντα και αλλαγή του εκπαιδευτικού πλαισίου, της παρεχόμενης παιδείας συμπερασματικά. Χωρίς μια τέτοια συνθήκη οποιαδήποτε κοινωνική αλλαγή είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας κοινωνικής αλλαγής μέσω της Παιδείας, είναι το παράδειγμα της Φιλανδίας. Ενώ λοιπόν η χώρα βρισκόταν σε οικονομική κρίση οι πολιτικοί άρχοντες αποφάσισαν να επενδύσουν στην παιδεία διαμορφώνοντας ένα καινοτόμο παιδαγωγικό πλαίσιο το οποίο απέδωσε καρπούς.
H κοινωνία λοιπόν οφείλει να επιλέξει αν θέλει να διαμορφώσει έναν πολίτη δημιουργικό, με οικολογικές ανησυχίες, με κριτική σκέψη και άποψη ή έναν πολίτη απλά φερέφωνο της εκάστοτε κυβερνητικής εξουσίας, αναμασώντας γνώσεις και αντιλήψεις μέσα από συγκεκριμένα πρότυπα που επιθυμεί να αναπαράγει.
Έτσι στην πρώτη περίπτωση η Παιδεία που θα παρασχεθεί θα είναι μια Παιδεία ολιστικής προσέγγισης, όπου η γνώση θα προσφέρεται σαν ένα ενιαίο και ανερμάτιστο σύνολο.Στόχος του κάθε μαθητή δεν θα είναι η αποστήθιση της γνώσης αλλά η ανακάλυψη αυτής μέσα από συζητήσεις, παρατηρήσεις και πειράματα. Στον αντίποδα(στην δεύτερη περίπτωση) η Παιδεία θα παραμείνει εγκλωβισμένη στην αποστήθιση, στον ανταγωνισμό, στην απουσία κριτικής σκέψης και ικανότητας. Σε ένα εκπαιδευτικό μοντέλο όπου ο άριστος θεωρείται αυτός που αναπαράγει το πρότυπο που το παρέχουν τα γνωστικά εγχειρίδια χωρίς να μπορεί να παραθέσει την άποψή του και τις γνώσεις που έχει.
Συμπερασματικά, η Παιδεία αποτελεί ένα ουσιώδες και σημαντικό κοινωνικό εργαλείο καθώς μέσω αυτής μεταλαμπαδεύονται στην νέα γενιά πρότυπα, αρχές και αξίες που θα ακολουθούν τα μέλη της στην μετέπειτα πορεία τους. Χαρακτηριστικό παραδείγματα αναμόρφωσης της κοινωνίας μέσω της γνώσης υπήρξε η αρχαία Ελλάδα, η οποία αποτέλεσε το λίκνο του μετέπειτα Ευρωπαϊκού και Παγκόσμιου γίγνεσθαι. Στη σύγχρονη εποχή, κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει την επιτυχημένη εφαρμογή του σκανδιναβικού εκπαιδευτικού συστήματος με τεράστια κοινωνικά, οικονομικά και αναπτυξιακά οφέλη. Κατά συνέπεια λοιπόν, οι έννοιες «Παιδεία» και «κοινωνία» αποτελούν δύο αλληλένδετες έννοιες που επηρεάζουν αμφίδρομα η μία την άλλη.
Βουγάς Φάνης
Αναπληρωτής Δάσκαλος ΠΕ70
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη