Προς νέο μνημόνιο το καλοκαίρι του 2014

Η εξέλιξη αυτή συνιστά μια ακόμη αποτυχία του εγχειρήματος ένταξης της Ελλάδας στο μηχανισμό Ε.Ε. - ΔΝΤ, το Μάιο του 2010, καθώς ο αρχικός στόχος ήταν η έξοδος της χώρας στις αγορές, το πρώτο τρίμηνο του… 2012.

Παράλληλα, το νέο μνημόνιο, όποτε και εάν υπογραφεί στο προσεχές δωδεκάμηνο, θα προκαλέσει και ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, δεδομένου ότι θα συνοδεύεται με νέα μέτρα, σε μια περίοδο που η οικονομία θα βρίσκεται ακόμη σε ύφεση, χωρίς να υπάρχουν ακόμη σημάδια ανάκαμψης και ελπίδας. Στο πλαίσιο αυτό, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει αποδεκτό ένα νέο βαρύ πακέτο μέτρων.

Ελεγχος

Το φθινόπωρο, είναι προγραμματισμένος ο μεγάλος έλεγχος από την τρόικα, προκειμένου να διαπιστωθούν τα δημοσιονομικά κενά στους προϋπολογισμούς των ετών 2013 - 2016, αλλά και να γίνει μια ανασκόπηση της εφαρμογής των προαπαιτούμενων δράσεων.
Πολύ πιθανόν, ο έλεγχος να καταλήξει σε ένα νέο μνημόνιο, που θα καλύψει το κενό χρηματοδότησης μέχρι και το 2016, με αντάλλαγμα σκληρά μέτρα.

Ο έλεγχος θα πραγματοποιηθεί μετά τις γερμανικές εκλογές, οπότε θα είναι απελευθερωμένη η νέα γερμανική κυβέρνηση να δρομολογήσει τις νέες παρεμβάσεις για τη μείωση του ελληνικού χρέους, αλλά και να «περάσει» από το γερμανικό κοινοβούλιο ένα νέο πακέτο βοήθειας.
Οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας προσδιορίζονται από το έλλειμμα του προϋπολογισμού (συνολικό και όχι το πρωτογενές) και από το ποσό που πρέπει να καταβάλει για πληρωμές χρεολυσίων.

Το επόμενο έτος, το ποσό που θα λάβει η Ελλάδα από το μηχανισμό είναι 16,1 δισ. ευρώ, ήτοι 7,2 δισ. ευρώ από τον EFSF και 8,9 δισ. ευρώ από το ΔΝΤ. Οι δανειακές ανάγκες φτάνουν στο ποσό των 33,6 δισ. ευρώ, καθώς λήγουν ομόλογα αξίας 24,9 δισ. ευρώ και 8,7 δισ. ευρώ που θα είναι το έλλειμμα του προϋπολογισμού. Εκτός των δανείων από το μηχανισμό, οι δανειακές ανάγκες μειώνονται από τις επιστροφές κερδών από την ΕΚΤ κατά 2,4 δισ. ευρώ, από τα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων κατά 3,5 δισ. ευρώ, από το πρωτογενές πλεόνασμα κατά 2,8 δισ. ευρώ και απομένει το κενό των 4,6 δισ. ευρώ.Επίσης, στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται και ομόλογα της ΕΚΤ και άλλων κεντρικών τραπεζών, που λήγουν, και το σενάριο που κερδίζει έδαφος είναι η επιμήκυνση της διάρκειάς τους, μετά το 2020, στο πλαίσιο των περαιτέρω μέτρων μείωσης του ελληνικού χρέους.

Για το 2015, οι υποχρεώσεις για πληρωμές χρεολυσίων υπολογίζονται στο ποσό των 16,1 δισ. ευρώ και το έλλειμμα κεντρικής κυβέρνησης θα ανέλθει σε 9,5 δισ. ευρώ. Τα δανειακά κεφάλαια είναι 7,2 δισ. ευρώ και προέρχονται εξ ολοκλήρου από το ΔΝΤ, καθώς η χρηματοδότηση από την Ευρωζώνη θα έχει σταματήσει (με βάση των τωρινά δεδομένα) και οι πρόσθετες ανάγκες που διαβλέπει το ΔΝΤ είναι 6,5 δισ. ευρώ.

Το 2016, τα χρεολύσια ανέρχονται σε 6,8 δισ. ευρώ, αλλά με την προσθήκη του ελλείμματος του προϋπολογισμού, που υπολογίζεται σε 7,7 δισ. ευρώ, οι συνολικές υποχρεώσεις δανεισμού διαμορφώνονται στο ποσό των 14,5 δισ. ευρώ. Απομειώνονται κατά 2 δισ. ευρώ, με τα εκτιμώμενα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων, ενώ άγνωστη είναι η επίδραση από τις επιστροφές κερδών από την ΕΚΤ. Με τα τωρινά δεδομένα, η μόνη βέβαιη πηγή χρηματοδότησης είναι η τελευταία δόση από συμμετοχή του ΔΝΤ, ύψους 1,8 δισ. ευρώ.

Και μέτρα

Η κυβέρνηση αγωνιά για την πορεία εφαρμογής του προϋπολογισμού του 2013, δεδομένου ότι στο πρώτο εξάμηνο παρουσιάζει υστέρηση εσόδων ύψους 1,62 δισ. ευρώ, που, εάν δεν καλυφθεί στο β’ εξάμηνο του έτους, τότε η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να λάβει νέα μέτρα.

Ηδη, το προσχέδιο της έκθεσης της Κομισιόν προϊδεάζει για τη λήψη νέων μέτρων, ακόμη και εντός του 2013, κάτι που δεν αποκλείει εντελώς και ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας. Για το 2013, είπε πως «επί του παρόντος δεν τίθεται θέμα δημοσιονομικού κενού και λήψης μέτρων», για το 2014 είπε πως «είναι πολύ πιθανό να μη χρειαστούν μέτρα», ενώ άφησε ορθάνοιχτο το ενδεχόμενο για μέτρα στη διετία 2015-2016.  Υπέρ των μέτρων εντός και του 2013 συνηγορεί η τεράστια υστέρηση των εσόδων στο πρώτο εξάμηνο, που φτάνει στο ποσό του 1,62 δισ. ευρώ, η οποία απειλεί και το στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος.

Τα «κενά»

Το προσχέδιο της έκθεσης της Κομισιόν αναφέρει όμως ότι μπορεί να υπάρξουν «κενά» στον προϋπολογισμό, τα οποία μπορεί να διαμορφωθούν:
* Σε 0,5% του ΑΕΠ ή 1 δισ. ευρώ το 2013.
* Σε 0,5% του ΑΕΠ ή 1 δισ. ευρώ το 2014.
* Σε 1,75% του ΑΕΠ ή 3,5 δισ. ευρώ το 2015.
* Σε πάνω από 2% του ΑΕΠ (4 δισ. ευρώ) το 2016.

Για τη διετία 2015 - 2016, το κενό είχε προσδιοριστεί από την έκθεση του περασμένου Ιανουαρίου, υπολογιζόμενο σε περίπου 4,2 δισ. ευρώ, δεν είναι δηλαδή κάτι καινούργιο, αλλά το ακριβές του μέγεθος θα προσδιοριστεί στον επικείμενο έλεγχο.