Ανθρωποι με αλυσίδες στον 21ο αιώνα

Πάνω από 21 εκατομμύρια συνάνθρωποί μας ζουν σήμερα σε συνθήκες σκλαβιάς, με το 22% από αυτούς να δουλεύουν με το ζόρι στη βιομηχανία του σεξ

 

Του Γιώργου Τσιάρα

 

Πέρασε ενάμισης αιώνας από τότε που τα περισσότερα «πολιτισμένα» κράτη κατάργησαν διά νόμου τη δουλεία. Κι όμως, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας του ΟΗΕ (ILO), τουλάχιστον 21 εκατομμύρια συνάνθρωποί μας ζουν σήμερα σε συνθήκες σκλαβιάς, που σε τίποτε δεν διαφέρει από εκείνες του αμερικανικού Νότου πριν από τον εμφύλιο πόλεμο του 1861-65!

 

 

Εξ αυτών, όπως γράφει σε εκτενές αφιέρωμά του ο χθεσινός «Guardian», το 10% υποχρεώνονται να εργαστούν για λογαριασμό κρατών ή αντάρτικων ομάδων, αλλά και σε φυλακές και κάτεργα που «δεν πληρούν τις προδιαγραφές του ILO» (sic), ενώ το 90% είναι σκλάβοι ιδιωτών και επιχειρήσεων: όσο για τη σεξουαλική σκλαβιά, δηλαδή τους ανθρώπους –άντρες, γυναίκες και παιδιά- που εξαναγκάζονται να «εργαστούν» για τη βιομηχανία του σεξ, αφορά το 22% του συνόλου, δηλαδή σχεδόν πέντε εκατομμύρια ψυχές. Το «τράφικινγκ» θεωρείται, άλλωστε, η τρίτη μεγαλύτερη παράνομη βιομηχανία παγκοσμίως, πίσω από το λαθρεμπόριο όπλων και ναρκωτικών, με τζίρο τουλάχιστον 42 δισεκατομμυρίων δολαρίων τον χρόνο.

 

Από γεωγραφικής άποψης, στην Ασία -την πολυπληθέστερη ήπειρο του κόσμου- ζουν σήμερα περισσότεροι από τους μισούς μοντέρνους σκλάβους. Ομως σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό κάθε χώρας, τους περισσότερους δούλους τούς συναντάμε στα…χωράφια μας, δηλαδή την Κεντρική και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ενώ ακολουθούν κατά σειρά η Αφρική, η Μέση Ανατολή, οι χώρες του Ειρηνικού, η Λατινική Αμερική και τα νησιά της Καραϊβικής. Δεν χρειάζεται άλλωστε να πάμε μακριά: ακόμη και σήμερα, στην Ελλάδα της παρατεταμένης ύφεσης, μια βόλτα στα φραουλοχώραφα της Ηλείας ή τις πιάτσες της πρωτεύουσας πείθει εύκολα για τη μακροημέρευση του απάνθρωπου φαινομένου.

 

Δούλοι δίπλα στο σπίτι 

 

Μία σημαντική διαφορά, σε σχέση με τις ένδοξες εποχές του υπερπόντιου δουλεμπορίου των προηγούμενων αιώνων, είναι πως το 56% των σύγχρονων σκλάβων υποδουλώνονται και εξαναγκάζονται να εργαστούν κοντά στον τόπο γέννησής τους, ενώ το ILO υπολογίζει πως το 29% σκλαβώνονται αφού πρώτα διασχίσουν τα σύνορα με άλλες χώρες ή ηπείρους –για να καταλήξουν, στην πλειονότητά τους, στις «πιάτσες» του πληρωμένου σεξ. Αλλωστε το 55% των δούλων είναι γυναίκες και ανήλικα κορίτσια, ενώ πάνω από το 25% του συνόλου είναι ανήλικοι. Μια άλλη διαφορά είναι πως, στο «χρηματιστήριο» της σκλαβιάς, η τιμή ενός δούλου έχει πέσει στο ναδίρ: πριν από 200 χρόνια, τον καιρό που τα τρικάταρτα μετέφεραν καραβιές τους σκλάβους από το σημερινό Μάλι στις φυτείες των ΗΠΑ ή της Βραζιλίας, η μέση τιμή για την αγορά ενός υγιούς δούλου έφτανε ώς και τα 30.000 δολάρια σε σημερινά λεφτά, και μάλιστα σε χρυσό. Σήμερα η μέση τιμή δεν ξεπερνά τα 90 δολάρια, ενώ για τα θύματα του τράφικινγκ που καταλήγουν στη βιομηχανία του σεξ, αγγίζει τα 1.900 δολάρια…

 

Οσο για τα 21 εκατομμύρια δούλους, ένα νούμερο που τρομάζει, να σημειωθεί πως ακόμη και αυτή η εκτίμηση είναι άκρως συντηρητική, αφού δεν περιλαμβάνει το τράφικινγκ ανθρώπων για λόγους που δεν περιλαμβάνουν υποχρεωτική εργασία –όπως είναι οι υποχρεωτικοί γάμοι και υιοθεσίες, αλλά και το εμπόριο οργάνων. Αλλωστε από μια άλλη μελέτη, που βασίζεται σε τετραετή έρευνα του Τμήματος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και δημοσιεύτηκε προ διμήνου, προκύπτει πως σήμερα υπάρχουν ανά τον κόσμο περισσότεροι από 27 εκατομμύρια σκλάβοι –δηλαδή περισσότεροι από κάθε άλλη χρονική στιγμή στην Ιστορία, και διπλάσιοι σχεδόν από εκείνους που απήχθησαν από την Αφρική στο αποκορύφωμα της βιομηχανίας του υπερατλαντικού δουλεμπορίου για να δουλέψουν στις φυτείες του Νέου Κόσμου! Και αυτό δεν είναι ένα αυθαίρετο συμπέρασμα, αλλά αποδεικνύεται επιστημονικά, με βάση τα ημερολόγια των δουλεμπορικών πλοίων, όπου κάθε σκλάβος καταγράφονταν ευλαβικά…

 

Από την ίδια μελέτη προκύπτει πως στις μέρες μας ένας άνθρωπος παραμένει σκλάβος κατά μέσο όρο για περίπου έξι χρόνια: μετά το διάστημα αυτό είτε ξεχρεώνει τον ιδιοκτήτη του, είτε δραπετεύει, είτε πεθαίνει. Εμβαθύνοντας λίγο παραπάνω στην «ανθρωπογεωγραφία» της δουλείας, βλέπουμε πως στην πραγματικότητα οι μοντέρνοι σκλάβοι δεν είναι και τόσο μοντέρνοι, αφού συχνά προέρχονται από κοινωνικές ή εθνοθρησκευτικές μειονότητες που παραδοσιακά πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης σε κάθε περιοχή του πλανήτη.

 

Αυτό που ισχύει στην Ευρώπη συγκυριακά για συγκεκριμένες κατηγορίες μεταναστών –τις τελευταίες δεκαετίες κυρίως νεαρά κορίτσια από τις χώρες του πρώην Παραπετάσματος-, στην Ινδία πλήττει κυρίως τους «ανέγγιχτους» της χαμηλότερης κάστας («νταλίτ»), όπου το status του δούλου, και ιδιαίτερα του αγρότη-δουλοπάροικου, «κληροδοτείται» ακόμη από γενιά σε γενιά, μαζί συνήθως με τα οικογενειακά χρέη προς τον πιστωτή-δουλοκτήτη… Σε μια τέτοια περίπτωση, στην οποία εστίασε ο Μάικλ Σκίνερ του Χάρβαρντ, το αρχικό χρέος του παππού του σημερινού σκλάβου ήταν μόλις 63 σεντς του δολαρίου, ενώ κατά μέσο όρο δεν ξεπερνά τα 60 δολάρια!

 

Εφημερίδα των Συντακτών