Μαρία Δούση Καλεσμένος στην ΕΡΤ βρέθηκε ο σκηνοθέτης και δημιουργός Σωτήρης Τσαφούλιας, μιλώντας για την πορεία του στον χώρο του θεάτρου και του κινηματογράφου, τη νέα παράσταση που ετοιμάζει, αλλά και για θέματα που απασχολούν έντονα τη δημόσια σφαίρα, όπως η πολιτική ορθότητα, η κουλτούρα της ακύρωσης και ο ρόλος του καλλιτέχνη στη σύγχρονη κοινωνία.
«Δεν μπορείς να απολαύσεις όταν γύρω σου συμβαίνουν αδικίες»
Αναφερόμενος στην επικαιρότητα και τον τρόπο με τον οποίο την αντιλαμβάνεται και τη διαχειρίζεται, ο Σωτήρης Τσαφούλιας μίλησε με έντονη ανησυχία για τη βία και την αδιαφορία που διακρίνει γύρω του:
«Απλά δεν μπορείς να απολαύσεις όταν δίπλα σου, συμβαίνει κάτι που αύριο το πρωί με την ίδια ευκολία, για τον άλφα ή το βήτα λόγο, μπορεί να συμβεί σε σένα, ειδικά σε μία εποχή που κυβερνούν παντού οι μέτριοι.
Βλέπω δηλαδή δηλώσεις, το 2025 να βγαίνει ο Πρόεδρος του Ισραήλ και να καμαρώνει για την τεράστια δύναμη που μπορούμε να εξαφανίσουμε ένα κράτος, το Ισραήλ, από όλα τα κράτη το Ισραήλ, ένας λαός που ξέρει στο πετσί του τι σημαίνει να μην έχεις γη, ένας λαός που έχει υποστεί γενοκτονία, ο κύκλος της βίας που λέγαμε. Είναι αυτός που τώρα την κάνει. (…)
Εμένα αυτό που δεν μου αρέσει είναι ότι δεν καταλαβαίνω ο άνθρωπος με όλη αυτή την πορεία, από την αρχή της ανθρωπότητας μέχρι το 2025, που έχει περάσει τα όσα έχει περάσει, έχουμε φτάσει σε μία εποχή που φοβόμαστε τις λέξεις, αντί να φοβόμαστε τις πράξεις. Δηλαδή δεν μας νοιάζει αυτό που γίνεται αλλά πως θα το πούνε».
Ο ίδιος τόνισε πως ακόμα και μέσα σε δύσκολες συνθήκες, υπάρχουν περιθώρια για εξέλιξη: «Εγώ νομίζω ότι οι άνθρωποι, σε κάθε σημείο της ζωής τους, σε κάθε ευκαιρία που τους δίνεται, είτε είναι άνθρωποι, είτε είναι εταιρείες, είτε είναι κράτη, πρέπει να βρίσκεις τις ευκαιρίες να αναπτυχθείς, να γίνεις καλύτερος και να δείξεις το μεγαλείο σου».
Ένας καλύτερος κόσμος – αλλά με ποιο κόστος;
Ο σκηνοθέτης εξέφρασε τον προβληματισμό του για την κατεύθυνση που έχει πάρει η κοινωνία, ειδικά σε σχέση με το πώς διαχειρίζεται την παιδεία και την τιμωρία:
«Φοβάμαι ότι θα γίνει πολύ πιο άσχημος μέχρι να γίνει καλύτερος και αυτό που με στενοχωρεί είναι το ενδεχόμενο να γίνει καλύτερος μέσω της βίας. Που είναι κάτι που δεν το θέλω και δεν μου αρέσει, δηλαδή εγώ κάθε φορά που ακούω ότι μεγαλώνουν τα πρόστιμα, μεγαλώνουν οι τιμωρίες, αυτό είναι παραδοχή ήττας σε επίπεδο παιδείας, άμα δεν έχεις παιδεία έχεις τιμωρία. (…)
Έχουμε σοβαρό έλλειμμα παιδείας και όσο οι οικογένειες ήταν έτσι φτιαγμένες που υπήρχε κάποιος πάντα στο σπίτι, είτε μπαμπάς είτε μαμά, το κενό αυτό σε μεγάλο βαθμό μπορούσαμε να το καλύψουμε. Τώρα που είναι αναγκασμένοι όλοι να είναι στο δρόμο από το πρωί μέχρι το βράδυ και το κομμάτι της παιδείας έχει πέσει εξ ολοκλήρου στο κομμάτι της εκπαίδευσης εκεί υπάρχει ένα μεγάλο κενό».
Πολιτική ορθότητα και cancel culture
Αναπόφευκτα, η συζήτηση έφτασε και στην πολιτική ορθότητα και την κουλτούρα ακύρωσης, με τον Σ.Τσαφούλια να αναφέρει προσωπικά παραδείγματα παρεξηγήσεων:
«Τώρα τελευταία είναι συχνό φαινόμενο το να παρεξηγείται μια ατάκα μου. Επειδή γίνεται γενικά μια προσπάθεια για cancel, δεξιά και αριστερά όπου μπορείς, γίνεται ναι.
Δηλαδή η τελευταία προσπάθεια ήταν όταν ένας δημοσιογράφος, του οποίου δεν θα πω το όνομα, με μετριότατα ελληνικά, που τα κάνει να φαίνονται πάρα πολύ ωραία, έγραψε ένα υπέροχο άρθρο για να με αποδομήσει, επειδή είχα πει πως θεωρώ ότι το πιο ρατσιστικό σύνθημα που ακούστηκε τα τελευταία χρόνια στο στόμα των αντιρατσιστών ήταν το “Black Like Matters”.
Όπως θεωρώ άκρως λάθος και να λένε συγκεκριμένες ομάδες συνανθρώπων μας τη λέξη “συμπερίληψη”. Και αυτό είναι ρατσιστικό και λάθος. Δηλαδή όταν σου λέω να με συμπεριλάβεις κάπου, αναγνωρίζω ότι εκεί που σου ζητάω να με συμπεριλάβεις είναι δικό σου οικόπεδο και ζητάω τη συμπερίληψη.
Εννοώ ότι ακόμα κι αν δεν ξέρουμε τη σημασία των λέξεων, αυτές δεν χάνουν τη δύναμη τους. Ούτε στη στρατηγική, ούτε στον προγραμματισμό του μυαλού μας. Είναι σαν αυτό με το βάρος, όπου αν πεις πως θέλεις να χάσεις πέντε κιλά θα τα ξαναπάρεις. Γιατί ο εγκέφαλος σου είναι προγραμματισμένος ό,τι χάνει να το βρίσκει».
Καλλιτέχνης ή απλώς δημιουργός;
Κλείνοντας, ο Σωτήρης Τσαφούλιας επανέλαβε μια άποψη του που έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις:
«Γι’ αυτό το κομμάτι, έχω δεχτεί μεγάλο αρνητισμό, όταν είπα ότι δεν μπορείς να είσαι καλλιτέχνης αν δεν είσαι σπουδαίος άνθρωπος. Σ’ αυτό εμμένω.
Αν ο Πικάσο ήταν κακοποιητής, για εμένα ήταν ένας σπουδαίος ζωγράφος, καλλιτέχνης δεν ήταν.
Για εμένα η καλλιτεχνία, είναι το πώς μεταβολίζεις τα σκοτάδια σου και τα δίνεις πίσω σαν φως. Όταν πετάω πάνω σου το σκοτάδι μου σαν βία, αυτό δεν έχει καμία καλλιτεχνία μέσα. Ούτε καλή – ούτε τέχνη, που η τέχνη είναι μόνο καλή. (…)
Αυτό είναι η άποψή μου, δεν σημαίνει ότι είναι σωστή. Το κάθε πράγμα πρέπει να το τοποθετείς και να το κρίνεις στο χρονικό πλαίσιο που συνέβη. Δεν μπορείς με τα δεδομένα του 2025, να κρίνεις τους καλλιτέχνες ή τους οικογενειάρχες τις δεκαετίες του ’20, ’30, ’40 ή του ’50. Ούτε και σε καμία περίπτωση να απαγορεύεις αυτά που είχαν βγει τότε. Που εμείς πλέον το κάνουμε σιγά, σιγά. (…)
Πρέπει να υπάρχουν αυτά που είχαν συμβεί για να ξέρουμε τι δεν πρέπει να επαναληφθεί. Λαός ή άνθρωπος που ξεχνάει το παρελθόν του, είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει».
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 19/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
