Βασίλης Γκουζέλος Η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο της διεθνούς ανησυχίας όσον αφορά την ελευθερία του Τύπου, καθώς, σύμφωνα με έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW), παρατηρείται συστηματική επιδείνωση της ελευθερίας των ΜΜΕ. Το 101 σελίδων έγγραφο σκιαγραφεί ένα περιβάλλον καταστολής, επιτήρησης και παρεμβάσεων στον δημοσιογραφικό χώρο.
Ένα τοπίο ελέγχου και εκφοβισμού
Η έκθεση με τίτλο «Από το κακό στο χειρότερο» περιγράφει πως, από το 2019 και έπειτα, η κριτική δημοσιογραφία υφίσταται πολυεπίπεδη πίεση: παρακολουθήσεις, απειλές, καταχρηστικές αγωγές (SLAPPs) και στοχευμένες χρηματοδοτήσεις οδηγούν σε αυτολογοκρισία και περιορισμό της ενημέρωσης.
Ιδιώτες με πολιτικές διασυνδέσεις φέρεται να ελέγχουν την πλειονότητα των μέσων ενημέρωσης, με τη χρήση δημόσιων πόρων να κατευθύνεται προς ΜΜΕ που ευνοούν την κυβερνητική αφήγηση.
Αποκαλυπτικές μαρτυρίες και φόβος αντιποίνων
Η έρευνα βασίστηκε σε μαρτυρίες 26 επαγγελματιών του Τύπου, τόσο από Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. Πολλοί εξ αυτών αρνήθηκαν να δώσουν πλήρη στοιχεία τους, καθώς επικρατεί κλίμα φόβου και καχυποψίας. Δημοσιογράφοι περιγράφουν εχθρικές συνθήκες εργασίας, κυβερνητικές παρεμβάσεις και λογοκρισία ακόμα και σε μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα. «Το τι θα πεις και πώς θα το πεις είναι προκαθορισμένο από τα “πάνω”», δήλωσε δημοσιογράφος με πολυετή εμπειρία.
Το Predator και οι σκιές της παρακολούθησης
Στο επίκεντρο της καταγγελίας βρίσκεται και η υπόθεση χρήσης του λογισμικού κατασκοπείας Predator, το οποίο φέρεται να χρησιμοποιήθηκε για την παρακολούθηση δημοσιογράφων και άλλων πολιτών. Δημοσιογράφοι αναφέρουν σαφείς ενδείξεις κρατικής επιτήρησης, γεγονός που έχει οδηγήσει σε δραματική μείωση της εμπιστοσύνης στις πηγές και σε παύση κρίσιμων ερευνών.
Η περίπτωση του Σταύρου Μαλιχούδη είναι χαρακτηριστική: για μήνες, απέφευγε να συναντήσει τις πηγές του, υπό τον φόβο ότι μπορεί να τις θέσει σε κίνδυνο.
SLAPPs και Νομική Πίεση
Πέρα από την επιτήρηση, οι καταχρηστικές μηνύσεις (SLAPPs) έχουν γίνει εργαλείο φίμωσης. Ο Γρηγόρης Δημητριάδης, συγγενής του πρωθυπουργού και πρώην κυβερνητικό στέλεχος, κατέθεσε αγωγές κατά δημοσιογράφων, γεγονός που εντείνει το αίσθημα καταστολής και προσθέτει νομική ανασφάλεια στους λειτουργούς του Τύπου.
Αν και υπήρξαν νομοθετικές τροποποιήσεις, όπως η αποποινικοποίηση της απλής δυσφήμισης, παραμένουν αυστηροί νόμοι για συκοφαντία, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εργαλεία φίμωσης.
Κρατικός Έλεγχος στα Δημόσια Μέσα
Το HRW κατηγορεί επίσης την κυβέρνηση ότι άσκησε αθέμιτη επιρροή σε δημόσια ΜΜΕ, όπως η ΕΡΤ και το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Η κατευθυνόμενη διανομή κρατικής διαφήμισης σε μέσα που υποστηρίζουν την κυβέρνηση εντείνει την ανισότητα στην ενημέρωση και ακυρώνει τον ρόλο του Τύπου ως τέταρτη εξουσία.
Η διεθνής κοινότητα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου
Η Ελλάδα βρίσκεται στις χαμηλότερες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ στον Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα. Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε ψήφισμα που καταγγέλλει σοβαρή επιδείνωση της ελευθερίας των μέσων στην Ελλάδα. «Αν δεν ληφθούν ουσιαστικά μέτρα, τίθεται σε αμφισβήτηση η ίδια η δημοκρατική λειτουργία του κράτους», επισημαίνει ο Hugh Williamson, διευθυντής του HRW.
Αντίδραση της Κυβέρνησης: Υποβάθμιση των κατηγοριών
Η ελληνική κυβέρνηση απέρριψε τις καταγγελίες, χαρακτηρίζοντάς τες ως συκοφαντικές και επανέλαβε ότι «το κράτος δικαίου είναι ισχυρότερο από ποτέ». Ωστόσο, οι απαντήσεις κρίνονται ανεπαρκείς από την πλευρά των διεθνών οργανισμών, καθώς δεν συνοδεύονται από συγκεκριμένα μέτρα αποκατάστασης.
Η Ευθύνη της ΕΕ και οι προκλήσεις που έρχονται
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να διασφαλίσει την τήρηση των θεμελιωδών αξιών από όλα τα κράτη-μέλη. Το HRW ζητά ενεργό παρακολούθηση και πίεση προς την Αθήνα, ώστε να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος στον σεβασμό της ελευθερίας του Τύπου και να επανέλθει η λογοδοσία στο προσκήνιο.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/8
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
