Νίκος Τσούλιας Από την εποχή κατά την οποία ο Χέκελ ορίζει την οικολογία ως μία επιστήμη «μελέτης των σχέσεων που αναπτύσσονται ανάμεσα στους οργανισμούς και στο περιβάλλον τους» μέχρι τις ημέρες μας, όπου οικολογική αντίληψη επιδιώκει την αυξημένη συμμετοχή της στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, έτρεξε πολύ νερό στο αυλάκι της οικολογίας.
Θα μπορούσε μάλιστα κάποιος να μιλήσει για τρεις επικαλυπτόμενες περιόδους (επιστημονική, οικολογική ευαισθησία, οικολογική συνειδητοποίηση). Στην πρώτη, η οικολογία επιδιώκει την επιστημονική της οριοθέτηση. Μάλιστα δεν αρκείται απλά στη διαμόρφωση ενός πεδίου παρέμβασης, αλλά τουναντίον φιλοδοξεί να ανατρέψει την κρατούσα επιστημονική μεθοδολογία, η οποία βασιζόταν σε μεγάλο μέρος στην εξειδίκευση των επιστημών. Αυτή η εξειδίκευση λειτουργούσε αρνητικά στην ορθή γνώση της πραγματικότητας, αφού κάθε επιστημονικός χώρος «κατέθετε» τις δικές του πληροφορίες χωρίς να πολύ-ενδιαφέρεται περαιτέρω για την τύχη τους.
Οι ιδεολογικές κοσμοθεωρίες μάλιστα από τον Καρτέσιο μέχρι το Μαρξ κολακεύαν τον άνθρωπο ότι οι επιστημονικές κατακτήσεις θα βοηθήσουν για την υποταγή της φύσης και αυτό το εμφάνιζαν ως της πεμπτουσία της ανθρώπινης πορείας και στον παράδεισο των εξελιγμένων κοινωνιών!
Η οικολογία επιχειρεί και μια καινοτομία στην επιστημονική σκέψη. Τολμά μια διεπιστημονική προσέγγιση της πραγματικότητας, για να έχει έτσι ολόκληρο ολόκληρη την εικόνα του οπτικού πεδίου κάτω από το «μικροσκόπιό» της. Αναλύει το φαινόμενο της ζωής ως μία ολότητα. Το «επαναφέρει» από τις in vitro εργαστηριακές μεθοδεύσεις στο φυσικό του χώρο και στην χρονική του εξέλιξη. Συνθέτει τις γνώσεις και τις αξίες των επιμέρους επιστημών (βιολογίας, βιοχημείας, γενετικής, στατιστικής, μαθηματικών μοντέλων, μικροβιολογίας, παλαιοντολογίας κλπ) σε ένα ενιαίο επιστημονικό και κοινωνικό εποικοδόμημα με νέες αξίες και νέες αντιλήψεις.
Αυτό μπορεί να το δει κανένας στη «γλώσσα» και στον «κώδικα» της οικολογίας. Αρνήθηκε, όπως προαναφέρθηκε, να βρει το δικό τους δρόμο αγνοώντας τις άλλες επιστήμες. Αντίθετα, σε κάθε δομικό της στοιχείο ένταση όλα τα δεδομένα, σε μία ολιστική θεώρηση, για να κατανοήσει πληρέστερα τις εκφράσεις της ζωής. Η βασική τους μονάδα, το οικοσύστημα (αποτελείται από τον βιότοπο με όλα τα αβιοτικά στοιχεία του χώρου και την βιοκοινότητα όλων των έμβιων οργανισμών) και προσεγγίζεται με μια ζηλευτή αρμονία των επιμέρους επιστημών.
Η αυτοοργάνωση και αυτορρύθμισή του θα αναλυθεί με τη βιολογική σκοπιά, αφού αυτή η υπερδομή παρουσιάζει χαρακτηριστικά της έμβιας ύλης με «αναπαραγωγικές» και εξελικτικές ιδιότητες. Η ροή της ενέργειας προσφέρεται για μια φυσικοχημική θεώρηση. Η ελάττωση της εντροπίας και η αύξηση της πολυπλοκότητας του οικοσυστήματος αναδεικνύει τη δυναμική του στο χώρο και στο χρόνο. Εδώ βλέπουμε ότι η αυτονομία του κάθε οργανισμού είναι είναι συναρτημένη με την αλληλεξάρτησή του από τους άλλους οργανισμούς.
Οι τροφικές αλυσίδες και τα τροφικά πλέγματα αναδεικνύουν τις σχέσεις όλων των οργανισμών, από τα βακτήρια μέχρι τον άνθρωπο. Το οικοσύστημα, που δεν έχει υπονομευτεί, συμπεριφέρεται σαν ένας «ζωντανός οργανισμός» με ανοιχτές και ευοίωνες τις προοπτικές.
Το λεκανοπέδιο της Αττικής δεν μπορεί να έχει μέλλον, ακριβώς γιατί εδώ και πολύ καιρό έχει πάψει να λειτουργεί ως οικοσύστημα. Απλώς είναι ένας χώρος «θριάμβου» του πρόσθετου κέρδους και της εμπορευματοποίησης των πάντων. Και το τίμημα αυτό των αξιών μόλις τώρα αρχίζει να πληρώνεται.
Να λοιπόν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπου ο πρωτόγονος φόβος του ανθρώπου από τα στοιχεία της φύσης μεταλλάχτηκε σε άγχος για επικράτηση πάνω στη φύση! Και τώρα τι; Ζούμε την αγωνία μας για την ύπαρξή μας.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
«Κανόνι» σε μεγάλη ασφαλιστική στην Ελλάδα - Χιλιάδες οδηγοί χωρίς κάλυψη από 1η Ιουλίου!
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 16/6
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
