Νίκος Τσούλιας Οι βαθιές και έντονες μεταβολές στην οικονομία, στην κοινωνία και στον πολιτισμό τόσο στο εθνικό όσο και στο διεθνές επίπεδο επηρεάζουν σαφώς όλους τους θεσμούς ακόμα και αυτούς που έχουν «διαχρονικές περγαμηνές» σε παραδοσιακό σκηνικό. Η οικογένεια ως κεντρικός κόμβος όλων των κοινωνικών θεσμών και λειτουργιών δέχεται απανωτές επιδράσεις από το περιβάλλον της. Η εικόνα των γονέων έχει κι αυτή ένα μέλλον άγνωστων μεταβολών. Τα πρώτα βήματα έχουν ήδη ξεκινήσει.
Αφορμή για την προσέγγιση ήταν η είδηση από το Ηνωμένο Βασίλειο όπου επετράπη νομοθετικά για πρώτη φορά η δημιουργία παιδιών από τρεις γονείς! Πώς γίνεται αυτό; Είναι μάλλον σχετικά απλό. Η βιολογική δημιουργία των παιδιών προκύπτει από τη «σύμμειξη» του γενετικού υλικού (των χρωμοσωμάτων) του πατέρα και της μητέρας. Αυτό το γενετικό υλικό προέρχεται από δύο πηγές των γενετικών κυττάρων, από τους πυρήνες του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου αφενός και από το DNA των μιτοχονδρίων του ωαρίου αφετέρου. Όλοι μας έχουμε μιτοχονδριακό γενετικό υλικό μόνο από τη μητέρα μας, αφού το αντίστοιχο του σπερματοζωαρίου δεν συμμετέχει καθόλου στη διαδικασία γονιμοποίησης.
Τι έγινε λοιπόν στην περίπτωσή μας; Απλά, στο μιτοχονδριακό DNA της κανονικής μητέρας υπήρχαν γονίδια γενετικών κληρονομικών παθήσεων. Αντικαταστάθηκε ως εκ τούτου το συγκεκριμένης μορφής DNA από τα μιτοχόνδρια άλλης γυναίκας – δότριας, που δεν παρουσίαζε κανένα σχετικό πρόβλημα γενετικών παθήσεων. Έτσι το παιδί έχει πλέον γενετικές πληροφορίες από τους δύο θεσμικούς γονείς όσον αφορά το πυρηνικό DNA και γενετικές πληροφορίες από μια δεύτερη και ξένη γυναίκα όσον αφορά το μιτοχονδριακό DNA. Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι το πυρηνικό DNA εμπεριέχει περίπου 20.000 γονίδια, ενώ το αντίστοιχο μιτοχονδριακό λίγες εκατοντάδες.
Ανεξάρτητα από το όποιο ηθικό και αξιακό πεδίο έχει κάποιος ως αφετηρία για τη θεώρηση της συγκεκριμένης περίπτωσης, είναι βέβαιο ότι αφού έγινε το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, ο δρόμος μιας ριζοσπαστικής αλλαγής έχει ανοίξει. Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι η βιολογική όψη της γέννησής μας εμπεριέχει και άλλα ανατρεπτικά στην παραδοσιακή εκδοχή στοιχεία. Μπορεί λοιπόν να έχουμε και την εικόνα της «παρένθετης μητέρας» – με το δανεισμό μήτρας από μια δεύτερη γυναίκα – για την κύηση του παιδιού, αν και εδώ δεν υπάρχει καμιά γενετική συμμετοχή αυτής της γυναίκας.
Επίσης υπάρχει η χρησιμοποίηση «τράπεζας σπέρματος» είτε με τη συμμετοχή γενετικών κυττάρων ενός εκ των δύο του ζευγαριού γονέα και μόνο είτε ενός τρίτου αν υπάρχει δομικό πρόβλημα στην αναπαραγωγικότητα των σπερματοζωαρίων του πατέρα. Εδώ στην τελευταία εκδοχή, έχουμε δύο βιολογικούς γονείς – τη μητέρα κανονικά και τον δότη των σπερματοζωαρίων του δότη άντρα ως πατέρα – και δύο θεσμικούς γονείς όπου τώρα πατέρας θα είναι ο άντρας του ζευγαριού. Είναι προφανές ότι ο θεσμικός πατέρας θα έχει την ευθύνη του συναισθηματικού και του κοινωνικού ρόλου του γονέα – που είναι και η καθοριστικότερη όψη στη ανάπτυξη του παιδιού – αλλά δεν συμμετέχει στη βιολογική καταγωγή του. Σ’ αυτή την εκδοχή έχουμε και μια υποπερίπτωση, εκείνη της μονογονεϊκής οικογένειας όπου η μητέρα συνήθως ζει μόνη της με το παιδί έχοντας γονιμοποιηθεί με σπερματοζωάριο από σχετική τράπεζα.
Εδώ τίθενται συνολικά σημαντικά ζητήματα. Θα πρέπει το παιδί να γνωρίζει το βιολογικό πατέρα του; Πότε θα πρέπει να το μαθαίνει; Πώς θα αντιμετωπίζει τη συγκεκριμένη διαφορετικότητά του στον κοινωνικό του περίγυρο και πρωτίστως στο περιβάλλον της παιδικής και εφηβικής ηλικίας του; Είναι ηλίου φαεινότερον ότι η έννοια και το περιεχόμενο της βιολογικής αυτογνωσίας αλλάζει δραματικά και αυτή η ριζική μεταβολή θα επηρεάζει και την κοινωνική και των ανθρωπολογική πλευρά της αυτογνωσίας μας, για τον απλό λόγο ότι η αυτογνωσία του ανθρώπου θεωρείται πάντα ενιαία και αδιαίρετη στο συναισθηματικό και στον ψυχικό κόσμο μας.
Εξετάσαμε μόνο το βιολογικό μέρος των μετασχηματισμών που επέρχονται στο παραδοσιακό σχήμα της οικογένειας. Εξίσου σοβαρό είναι και το κοινωνικό / πολιτισμικό μέρος που θα προσεγγιστεί σ’ άλλο άρθρο. Είναι πρόδηλο ότι η οικογένεια αλλάζει και αλλάζει με έντονα δραματικό τρόπο. Οι εξελίξεις όταν αποκτούν την όποια πρόσφυση και μάλιστα θεσμική και νομοθετική αναφορά, δεν μπορούν να ανακοπούν.
Ως εκ τούτου είμαστε υποχρεωμένοι να δούμε τις αλλαγές ως δεδομένο και ως συστατικό στοιχείο της νέας κοινωνικής πραγματικότητας. Και πέραν της όποιας προσωπικής / αξιακής θεώρησής μας, βασικό εργαλείο για μια ορθολογική στάση μας είναι η αποδοχή της πρώτιστης αξίας της διαφορετικότητας και η αποστασιοποίησή μας από κάθε έννοια μονόδρομης σκέψης και από τις τόσες και τόσες προκαταλήψεις που παρακολουθούν την ιστορία του ανθρώπου όσο δεν επικρατεί ο ορθολογισμός και η ανοικτή / κριτική σκέψη!
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 17 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 17/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
