Alfavita Newsroom Μία από τις κύριες εμμονές του σημερινού πολιτισμού, αυτή του όλο και μεγαλύτερου ελέγχου των πάντων γύρω μας -σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο-, προέρχεται από τα κατάλοιπα του οπτιμισμού της ορθολογικότητας και ενός επιστημονισμού που έβλεπε ακόμα και τον άνθρωπο ως ένα υλικό προς επεξεργασία.
Η προσέγγιση αυτή οδήγησε σε εκτροχιασμό τις αρχές του Διαφωτισμού και, στις ακραίες και στρεβλές της εκφάνσεις, στους θαλάμους αερίων, στους φούρνους και στα κρεματόρια, τα οποία, σύμφωνα με τον καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης Ζαν-Ζακ Σάλομον, «είναι η εμπειρία του ανθρώπου που τον μεταχειρίζονται ως φυσικό υλικό, αντικείμενο, υλικό από το οποίο ό,τι δεν γίνει καπνός μπορεί πάντα να ξαναϋπηρετήσει το βιομηχανικό σύστημα – τα χρυσά δόντια, τα μαλλιά, τα γυαλιά, τεχνητά όργανα και στοιχεία που δεν ανήκουν στο ζώο».
Τα περισσότερα από τα σημερινά προβλήματα προέρχονται από τη μονομανία και τον εθισμό μας στο δυτικό όνειρο του απόλυτου ελέγχου του κόσμου γύρω μας. Ο Ντάνιελ Κουίν στο μυθιστόρημά του «Ισμαήλ: μια συναρπαστική περιπέτεια για τη σωτηρία του πλανήτη μας» (Διόπτρα, 1999), αναφέρει πως «όλη αυτή η περιβαλλοντική καταστροφή έχει προέλθει από την κατάκτηση του κόσμου από μέρους μας, ωστόσο πιστεύουμε ότι πρέπει να εξακολουθήσουμε την κατάκτηση, ώσπου ο έλεγχός μας να γίνει πλήρης». Και, φυσικά, όσο πιο πολύ «ελέγχουμε» τόσο πιο πολύ καταστρέφουμε.
Εννοείται ότι ο «έλεγχος» δεν αποτελεί παρά τη χειρότερη ψευδαίσθηση του homo sapiens, η οποία αναπαράγει διαρκώς μια νεύρωση και οδηγεί στο φαινόμενο του σκύλου που κυνηγάει την ουρά του. Οι άνθρωποι προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε μέσω αυτής της ψευδαίσθησης την αβεβαιότητα και το μη προβλέψιμο. Επιχειρούμε -μάταια- να βάλουμε τάξη και πολύ περισσότερο να ελέγξουμε ένα μη προβλέψιμο χάος, αλλά ξεχνάμε ότι το χάος είναι η δημιουργικότητα της φύσης.
Συνήθως κοιτάμε τον κόσμο -φυσικό και κοινωνικό- μέσα από τις υπάρχουσες αντιλήψεις, τις απόψεις που έχουμε ήδη διαμορφώσει και τα στερεότυπα που μας μεταδίδει η εκπαίδευση και η πολιτιστική βιομηχανία. Αρνούμαστε ή δεν μπορούμε να ζήσουμε με δημιουργική αμφιβολία και ταυτόχρονα θωρακιζόμαστε απέναντι στην αβεβαιότητα. Μετατρεπόμαστε άθελά μας σε σκύλους του Παβλόφ και αφήνουμε την εξουσία να χτυπά όποτε θέλει τα κουδουνάκια.
Οπως δείχνει η εμπειρία, όμως, δημιουργικοί άνθρωποι είναι εκείνοι που έχουν υψηλή ανοχή στην ασάφεια και στην αμφιθυμία και διαθέτουν μια τάση να σκέφτονται με αντίθετες έννοιες.
Αντίστροφα, αυτά που μπορούν να σκοτώσουν τη δημιουργικότητα είναι «η προσκόλλησή μας στον έλεγχο και στην εξουσία, η σφιχτή μέγκενη του εγώ μας, η τυφλή αφοσίωση στη διατήρηση της καλοπέρασής μας, ο περιορισμός της ζωής μας στα ασφυκτικά όρια του κοινωνικού περίγυρου, η προσκόλλησή μας στην υποτιθέμενη ασφάλεια των κλειστών δομών και η βαθιά ριζωμένη πίστη μας ότι ο άνθρωπος υπάρχει σε μια μόνιμη αντίθεση με τους άλλους και τον κόσμο που βρίσκεται “έξω” από τον εαυτό του». (F. David Peat – John Briggs: «Μια αιρετική άποψη για το ΧΑΟΣ στην καθημερινή μας ζωή» (Εκδόσεις Τραυλός, 2001).
Σε μια εποχή κατάρρευσης βεβαιοτήτων, παγιωμένων αντιλήψεων και «ιερών» αξιών υπάρχει ίσως η δυνατότητα επαναπροσδιορισμού της θέσης μας στον κόσμο και συνολικής αμφισβήτησης του κοσμοείδωλου του καπιταλισμού.
Εφημερίδα των Συντακτών
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Πότε θα βγουν οι πίνακες κατάταξης αναπληρωτών για προσλήψεις
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 17/8
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
