Στις 21 Νοεμβρίου 2025 ανακοινώθηκε το νέο πρόγραμμα σπουδών στο Λύκειο για το μάθημα «Ηθική». Το μάθημα αυτό αφορά την Ηθική Φιλοσοφία και απευθύνεται σε μαθητές οι οποίοι, κυρίως για λόγους συνείδησης, δεν επιθυμούν να παρακολουθήσουν το μάθημα των Θρησκευτικών.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ενότητες φιλοσοφικής Ηθικής , τόσο της αρχαιότητας όσο και της νεότερης εποχής. Στο τμήμα που εξετάζει την Ηθική της Αρχαίας Ελλάδας παρατηρείται η απουσία της Επικούρειας φιλοσοφίας, μολονότι υπάρχει στο αναλυτικό πρόγραμμα του προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών της Γ Λυκείου. Η παράλειψη αυτή προκαλεί αρνητική εντύπωση, καθώς αφενός περιορίζει την παρουσίαση της πληρότητας που θα είχε η αρχαία φιλοσοφική σκέψη και αφετέρου αποσιωπάται η επικούρεια φιλοσοφική προσέγγιση, που συνδέεται διαχρονικά με την ανθρώπινη φύση και την αντικειμενική εμπειρική βάση των ηθικών αξιών, δηλαδή με την επωφελή εξάλειψη του ψυχικού και σωματικού πόνου και την επωφελή βίωση ευχάριστης ψυχοσωματικής κατάστασης, μέσω της γνώσης της φύσης, της αρετής και της φιλίας.
Η φιλοσοφία του Επίκουρου εμφανίστηκε περί το 306 π.Χ. και απέκτησε ευρεία απήχηση ως το πρώτο διεθνές, ανθρωπιστικό, πολύγλωσσο, πνευματικό κίνημα, που εξαπλώθηκε σε τρεις ηπείρους στην Ελληνιστική εποχή και στην Ρωμαϊκή εποχή, επηρεάζοντας εκτός από Έλληνες, και πολλούς Ρωμαίους, Κέλτες, Αιγύπτιους, Σύρους, Ιουδαίους και άλλους. Η Επικούρεια φιλοσοφία υπήρξε για επτά περίπου αιώνες το μακροβιότερο φιλοσοφικό ρεύμα της αρχαιότητας. Όταν τα επικούρεια κείμενα ανακαλύφθηκαν ξανά στην Αναγέννηση, η αναβίωση της εκχριστιανισμένης Επικούρειας φιλοσοφίας οδήγησε στον Εμπειρισμό, στον Διαφωτισμό, στην Επιστήμη και γενικότερα στην νεωτερικότητα. Με την αντικειμενική επιστημονική έρευνα, καμία άλλη αρχαία φιλοσοφία δεν έχει επιβεβαιωθεί στις βασικές αρχές της περί της φύσης του σύμπαντος και του ανθρώπου, όσο η Επικούρεια φιλοσοφία.
Η απουσία της Επικούρειας φιλοσοφίας από το πρόγραμμα σπουδών της Ηθικής στο Λύκειο δεν μειώνει μόνο το εύρος και την διαχρονική αξία της αρχαίας φιλοσοφικής Ηθικής, αλλά και την κατανόηση της συμβολής της στην νεότερη φιλοσοφική παράδοση σε σημαντικές αξίες, όπως το κοινωνικό συμβόλαιο, το ανθρώπινο δικαίωμα της ευτυχίας, η ατομική και κοινωνική ωφέλεια ως αύξηση της ευτυχίας, και ο επιστημονικός ανθρωπισμός.
Αν δεν υπάρχει σκοπιμότητα στην παράλειψη της Επικούρειας φιλοσοφίας από το πρόγραμμα σπουδών της Ηθικής στο Λύκειο, κρίνεται επιβεβλημένη η επανεξέταση του αποκλεισμού της και η συμπερίληψή της για την πολλαπλή της ωφέλεια. Η διδασκαλία της θα προσέφερε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της αρχαίας φιλοσοφικής Ηθικής και θα αναδείκνυε την συμβολή της στην εξέλιξη της φιλοσοφικής σκέψης από την Αναγέννηση έως τον Διαφωτισμό και την σύγχρονη εποχή της Επιστήμης και του Ανθρωπισμού.
1 Δρ. Φυσικός- Πρώην Σύμβουλος του Παιδαγωγού Ινστιτούτου - Μέλος των Φίλων Επικούρειας Φιλοσοφίας «Κήπος Αθηνών»
2 Αν. Καθηγητής Γενετικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ - Σύμβουλος του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ - Ιδρυτικό Μέλος των Φίλων Επικούρειας Φιλοσοφίας «Κήπος Αθηνών»
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Έκτακτο επίδομα έως 1.700 ευρώ σε εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 14/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
