Χρήστος Κάτσικας Στην Ελλάδα του 2025, η καθημερινότητα των εκπαιδευτικών μοιάζει όλο και περισσότερο με μαθηματική άσκηση χωρίς λύση.
Από τη μια πλευρά, ο πληθωρισμός στα είδη πρώτης ανάγκης και η εκτόξευση του κόστους στέγασης έχουν εκμηδενίσει την αγοραστική δύναμη του μέσου πολίτη. Από την άλλη, οι πενιχροί μισθοί στον δημόσιο τομέα —και ιδίως στην εκπαίδευση— έχουν παραμείνει σχεδόν στάσιμοι εδώ και δεκαπέντε χρόνια.
Το αποτέλεσμα; Ένα φαινόμενο που διογκώνεται σιωπηλά: παραιτήσεις, μετακινήσεις και αδυναμία κάλυψης των εκπαιδευτικών κενών, ακόμη και σε κρίσιμες ειδικότητες.
Ο μισθός που δεν φτάνει για το ενοίκιο
Τα στοιχεία είναι αμείλικτα.
Ένας νεοδιόριστος εκπαιδευτικός (ΠΕ02, ΠΕ03 κ.λπ.) ξεκινά με καθαρό μισθό περίπου 850–950 ευρώ.
Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή της Τράπεζας της Ελλάδος, το μέσο ενοίκιο για γκαρσονιέρα σε πόλεις όπως η Ρόδος, η Μύκονος, ή ακόμα και η Θεσσαλονίκη, κατά μέσο όρο τα 500–550 ευρώ.
Στην Αθήνα, τα μικρά διαμερίσματα που κάποτε νοικιάζονταν 400 ευρώ, σήμερα κοστίζουν από 500 έως 600 ευρώ.
Αυτό σημαίνει πως ο μισθός του εκπαιδευτικού εξανεμίζεται πριν ακόμη πληρωθούν λογαριασμοί, μετακινήσεις και βασικά έξοδα διαβίωσης.
Μια φιλόλογος με 12 χρόνια προϋπηρεσίας, που μετακινείται κάθε χρόνο ως αναπληρώτρια, περιγράφει: «Έχω φτάσει στο σημείο να πληρώνω 450 ευρώ για ένα σπίτι 38 τετραγωνικών σε νησί όπου διδάσκω. Τα έξοδα διαμονής τρώγουν τον μισθό μου. Πέρυσι κοιμόμουν σε φοιτητικό δωμάτιο. Φέτος, μάλλον θα παραιτηθώ».
Η «γενιά των βαλιτσών» στην εκπαίδευση
Το φαινόμενο των μαζικών παραιτήσεων αναπληρωτών δεν είναι πια μεμονωμένο.
Τα σχολικά έτη 2023–2004 και 2024 - 2025 έκλεισαν με χιλιάδες αιτήσεις παραίτησης μέσα στον πρώτο μήνα τοποθέτησης, ιδίως σε νησιωτικές περιοχές και ακριτικά σχολεία.
Οι λόγοι δεν είναι ψυχολογικοί ή συναισθηματικοί· είναι καθαρά οικονομικοί.
Οι περισσότεροι αναπληρωτές πληρώνουν διπλά ενοίκια (στον τόπο μόνιμης κατοικίας και εκεί που εργάζονται), μετακινούνται διαρκώς και συχνά δεν βρίσκουν καν στέγη.
Η αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnb) έχει εξαφανίσει τις μακροχρόνιες ενοικιάσεις, ειδικά στα νησιά.
Και το επίδομα στέγασης των 200 ευρώ, εκεί που δίνεται, είναι σταγόνα στον ωκεανό.
Ένας μαθηματικός από την Κρήτη λέει χαρακτηριστικά: «Όταν ολόκληρος ο μισθός μου πάει στο νοίκι και στις ΔΕΚΟ, δεν μπορώ να επιβιώσω. Μετακινήθηκα τρεις φορές σε τέσσερις μήνες. Τελικά, γύρισα σπίτι μου. Δεν ήθελα να παραιτηθώ, αλλά δεν είχα άλλη επιλογή».
Οι συνέπειες: σχολεία με κενά και μαθητές χωρίς δασκάλους
Η έλλειψη προσωπικού έχει πια άμεσο αντίκτυπο στην εκπαιδευτική λειτουργία.
Σχολεία ξεκινούν τη χρονιά με δεκάδες κενές ώρες. Ορισμένα νηπιαγωγεία λειτουργούν με μειωμένα τμήματα, ενώ στην επαρχία υπάρχουν μαθήματα που δεν διδάσκονται για μήνες.
Σύμφωνα με στοιχεία των ΔΟΕ - ΟΛΜΕ, μόνο το Νοέμβριο του 2025 υπήρχαν πάνω από 10.000 ακάλυπτα κενά.
Η κατάσταση στα σχολεία ειδικής αγωγής χαρακτηρίζεται «οριακή».
Και όμως, εκτός από το γεγονός ότι το υπουργείο εν καλύπτει με προσλήψεις τις ανάγκες, χιλιάδες υποψήφιοι παραμένουν στους πίνακες και δεν δέχονται διορισμό.
Όπως λένε, «το κόστος να δουλέψεις είναι μεγαλύτερο από το κόστος να μείνεις άνεργος».
Το παράδοξο μιας χώρας που επενδύει στη γνώση αλλά αποδυναμώνει τους δασκάλους της
Η Ελλάδα διαθέτει έναν από τους πιο μορφωμένους πληθυσμούς εκπαιδευτικών στην Ευρώπη:
μεταπτυχιακά, διδακτορικά, σεμινάρια, ψηφιακές δεξιότητες — όλα αυτά αποτελούν πλέον προϋπόθεση.
Κι όμως, οι ίδιοι άνθρωποι που σηκώνουν το βάρος της δημόσιας εκπαίδευσης ζουν σε συνθήκες φτώχειας.
Σύμφωνα με τη Eurostat, το πραγματικό εισόδημα των εκπαιδευτικών στην Ελλάδα είναι 25% χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε., και 40% χαμηλότερο από χώρες όπως η Πορτογαλία ή η Ισπανία.
Η αντίφαση είναι κραυγαλέα:
Επενδύουμε σε ψηφιακά σχολεία, «δεξιότητες του 21ου αιώνα», τεχνητή νοημοσύνη στην εκπαίδευση — αλλά ξεχνάμε τον άνθρωπο που κρατά την κιμωλία.
Όταν το επάγγελμα χάνει το νόημά του
Ο χαμηλός μισθός δεν επηρεάζει μόνο την τσέπη, αλλά και την ψυχολογία του εκπαιδευτικού.
Η ανασφάλεια, η έλλειψη προοπτικής, η αίσθηση εγκατάλειψης οδηγούν σε κόπωση, απογοήτευση και φυγή.
Μια δασκάλα δημοτικού από την Κέρκυρα περιγράφει: «Κάθε χρόνο αλλάζω νησί, σπίτι, συναδέλφους. Δεν μπορώ να φτιάξω ζωή, ούτε οικογένεια. Ο μισθός δεν φτάνει ούτε για αξιοπρέπεια. Και το χειρότερο: νιώθω ότι κανείς δεν ακούει».
Η εκπαίδευση, που κάποτε θεωρούνταν επάγγελμα κύρους και σταθερότητας, μετατρέπεται σταδιακά σε ζωντανό παράδειγμα επαγγελματικής ανασφάλειας.
Τι μπορεί να αλλάξει: από το επίδομα στη δομική λύση
Αναπροσαρμογή μισθών με βάση το πραγματικό κόστος ζωής — ειδικά για όσους υπηρετούν μακριά από τον τόπο τους.
Στέγαση εκπαιδευτικών με κοινωνικές κατοικίες ή δημοτικά ακίνητα σε νησιά και ακριτικές περιοχές.
Αποζημίωση μετακίνησης για εκπαιδευτικούς που υπηρετούν σε απομακρυσμένα σχολεία.
Ποιος θα διδάσκει αύριο;
Αν η σημερινή τάση συνεχιστεί, η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει ένα πρωτοφανές έλλειμμα: όχι μόνο σε δασκάλους, αλλά σε πίστη προς την ίδια την εκπαιδευτική ιδέα.
Κανένα σχολείο δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ανθρώπους που πιστεύουν σ’ αυτό. Και κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να πιστέψει, όταν παλεύει καθημερινά για τα στοιχειώδη.
Η παιδεία χρειάζεται επενδύσεις, αλλά πριν απ’ όλα σε ανθρώπους, όχι σε κτίρια. Γιατί η κρίση της εκπαίδευσης δεν είναι μόνο κρίση υποδομών — είναι κρίση αξιοπρέπειας.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 12/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
