Alfavita Newsroom Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Εκπαίδευσης στη Φυλακή (13 Οκτωβρίου), που καθιέρωσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Εκπαίδευση στη Φυλακή (EPEA), το ελληνικό παράρτημα του οργανισμού (EPEA Hellas) ανακηρύσσει τον Οκτώβριο του 2025 ως μήνα αφιερωμένο στην εκπαίδευση στη φυλακή στην Ελλάδα. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι να αναδειχθεί η σημασία της εκπαίδευσης κατά τη διάρκεια της κράτησης, αλλά και το έλλειμμα ενημέρωσης που υπάρχει στη χώρα μας γύρω από τα πολλαπλά οφέλη της.
Η πρόσβαση στην εκπαίδευση αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Στις 13 Οκτωβρίου 1989, το Συμβούλιο της Ευρώπης υιοθέτησε 17 Συστάσεις για την Εκπαίδευση στη Φυλακή, αναγνωρίζοντας τη σημασία της παροχής ολοκληρωμένης εκπαίδευσης σε όλους τους κρατούμενους. Ωστόσο, τριάντα έξι χρόνια μετά, η πραγματικότητα απέχει πολύ από τις διακηρύξεις.
Στην Ελλάδα, η ίδρυση εκπαιδευτικών δομών σε καταστήματα κράτησης έγινε με σημαντική καθυστέρηση. Τα περισσότερα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας ιδρύθηκαν την τελευταία δεκαετία, οι δομές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης την τελευταία τριετία, ενώ το πρώτο Λύκειο σε φυλακή ενηλίκων ξεκίνησε να λειτουργεί φέτος στο κατάστημα κράτησης της Λάρισας.
Παρά τη σημαντική αύξηση των εκπαιδευτικών δομών, το ποσοστό πρόσβασης παραμένει περιορισμένο σε δομές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (γύρω στο 10-11% ), ενώ ενώ το ποσοστό συμμετοχής ΣΑΕΚ και τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι κάτω από 1,5%. Επίσης, η ουσιαστική καλλιέργεια των ψηφιακών δεξιοτήτων τους είναι σχεδόν μηδενική. Έτσι, το χάσμα ανάμεσα στους κρατούμενους και την κοινωνία, αντί να μικραίνει, διευρύνεται. Η νομικά κατοχυρωμένη πρόσβαση στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση και ο ευεργετικός υπολογισμός που δίνει κίνητρο συμμετοχής δεν εφαρμόζονται με ενιαίο τρόπο. Πολλοί μαθητές αναγκάζονται να διακόψουν τις σπουδές τους λόγω ακούσιων μεταγωγών, χάνοντας αναδρομικά μεροκάματα μηνών. Παράλληλα, η πρόσβαση στις ψηφιακές πλατφόρμες είναι πολύ περιορισμένη ή απαγορεύεται, ακόμα και στον χώρο των σχολείων.
Τον Οκτώβριο 2025 στις ελληνικές φυλακές κρατούνται περίπου 13.000 άνθρωποι, έναντι 11.150 πριν από ένα χρόνο. Στο ίδιο διάστημα οι νέοι αυξήθηκαν κατά 33% και οι ανήλικοι κατά 49%. Το κατάστημα κράτησης με τον μεγαλύτερο συνωστισμό είναι το Ειδικό Σωφρονιστικό Κατάστημα Νέων του Βόλου, με ποσοστό πληρότητας 228%. Όσο αυξάνεται ο αριθμός των έγκλειστων, τόσο μειώνονται οι διαθέσιμοι χώροι για την εκπαίδευση και το ποσοστό των μαθητών σε σχέση με τον πληθυσμό των κρατουμένων.
Παρά τις αντιξοότητες, οι δομές εκπαίδευσης που λειτουργούν σε καταστήματα κράτησης, οι εκπαιδευτικοί και οι εθελοντές παράγουν εξαιρετικό έργο: εκθέσεις σε πολιτιστικούς οργανισμούς, εκδόσεις έργων μαθητών, εκπαιδευτικές δράσεις, συμμετοχές σε ευρωπαϊκά προγράμματα και συνέργειες με φορείς επανένταξης. Στα σχολεία των φυλακών, μαθητές και εκπαιδευτικοί ξαναβρίσκουν κάτι βαθιά ανθρώπινο: την εκπαιδευτική σχέση. Οι κρατούμενοι δεν είναι μόνο αριθμοί, αλλά μαθητές με ανεκπλήρωτες ανάγκες και διαλυμένες σχολικές διαδρομές, που κατορθώνουν να ξαναβρούν τη φωνή τους και να διεκδικήσουν ένα διαφορετικό μέλλον.
Ο EPEA Hellas καλεί την πολιτεία, τους φορείς και την κοινωνία των πολιτών να αναγνωρίσουν ότι η εκπαίδευση στη φυλακή δεν μπορεί να αποτελεί προνόμιο, καθώς είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, και να εργαστούν για τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ διακηρύξεων και πράξης.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 11/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
