Μιχάλης Τσιλιβάκος Η ελληνική εκπαίδευση βρέθηκε ξανά αντιμέτωπη με ένα γραφειοκρατικό αδιέξοδο που αφήνει μαθητές εκτός τάξης.
Το πρόβλημα αφορά κυρίως παιδιά διαζευγμένων ή μονογονεϊκών οικογενειών, καθώς η ισχύουσα νομοθεσία και η εγκύκλιος Φ1/117162/ΓΔ4/20-09-2021, που εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή του ν. 4800/2021 (Α’ 81), απαιτεί την υποχρεωτική συναίνεση και των δύο γονέων για κάθε εγγραφή ή μετεγγραφή, ανεξάρτητα από το ποιος ασκεί την επιμέλεια ή τη γονική μέριμνα.
Η πρακτική εφαρμογή αυτής της διάταξης έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα σε περιπτώσεις όπου:
Η επιμέλεια έχει ανατεθεί αποκλειστικά σε έναν γονέα με δικαστική απόφαση.
Ο άλλος γονέας δεν ασκεί γονική μέριμνα ή έχει απομακρυνθεί από τη ζωή του παιδιού λόγω ενδοοικογενειακής βίας ή άλλων καταχρηστικών συμπεριφορών.
Η επικοινωνία μεταξύ των γονέων είναι ανύπαρκτη ή τοξική, θέτοντας σε κίνδυνο την ψυχική ή σωματική ακεραιότητα του παιδιού.
Τι προκαλεί τα προβλήματα
Η εγκύκλιος δεν προβλέπει διοικητική διαδικασία ή εξαίρεση για περιπτώσεις αποκλειστικής επιμέλειας ή γονικής μέριμνας. Αυτό σημαίνει ότι, αν ο δεύτερος γονέας αρνείται ή δεν ανταποκρίνεται, ο μόνος δρόμος για να εγγραφεί το παιδί είναι η προσφυγή στα δικαστήρια με αίτημα έκδοσης ασφαλιστικών μέτρων που επιτρέπουν την υποκατάσταση της υπογραφής.
Η διαδικασία αυτή δεν είναι πρακτική σε επείγουσες καταστάσεις, όπως:
Μετακίνηση οικογένειας ή αλλαγή τόπου διαμονής λόγω βίας ή προστασίας.
Έναρξη σχολικής χρονιάς, όπου η καθυστέρηση μπορεί να στερήσει εβδομάδες μαθημάτων.
Το αποτέλεσμα είναι παιδιά που μένουν εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας χωρίς δική τους υπαιτιότητα, ενώ ο γονέας με την επιμέλεια αναγκάζεται σε νομική και οικονομική ομηρία.
Τα νομικά πλαίσια που παραβιάζονται
Η υποχρεωτική διπλή συναίνεση λειτουργεί αντίθετα από το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, όπως κατοχυρώνεται:
Στο άρθρο 3 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ν. 2101/1992).
Στο άρθρο 1511 του Αστικού Κώδικα.
Στο άρθρο 28 της ίδιας Σύμβασης, που αναγνωρίζει το δικαίωμα του παιδιού στην εκπαίδευση ως θεμελιώδες και ανεμπόδιστο.
Επιπλέον, η εγκύκλιος αγνοεί τις περιπτώσεις αποκλειστικής επιμέλειας ή πλήρους ανάθεσης γονικής μέριμνας και δημιουργεί επικίνδυνα νομικά και πρακτικά αποτελέσματα σε περιβάλλοντα με ενδοοικογενειακή βία ή ψυχολογική κακοποίηση.
| Περίπτωση | Τι ισχύει | Νομοθετικό πλαίσιο |
|---|---|---|
| Υποχρεωτική διπλή συναίνεση | Απαιτείται για εγγραφή ή μετεγγραφή, ανεξαρτήτως επιμέλειας | Εγκύκλιος Φ1/117162/ΓΔ4/20-09-2021, ν.4800/2021 |
| Επιμέλεια αποκλειστική | Ο γονέας με την επιμέλεια πρέπει να κινηθεί δικαστικά αν ο άλλος γονέας αρνείται | Αστικός Κώδικας, άρθρο 1511 |
| Συνεπιμέλεια με εναλλασσόμενη κατοικία | Απαιτείται συμφωνία για επιλογή σχολικής μονάδας | Σύμβαση Δικαιωμάτων Παιδιού, άρθρα 3 & 28 |
| Επείγουσες μετακινήσεις | Δεν προβλέπεται διοικητική διαδικασία για άμεση ένταξη | Υπουργείο Παιδείας - εγκύκλιοι εφαρμογής |
Χαρακτηριστικό παράδειγμα
Στον Βόλο, για παράδειγμα, 11 μαθητές παραμένουν εκτός σχολείου λόγω γονικής διαφωνίας. Οι γονείς πρέπει να υποβάλουν αίτηση στο Δικαστήριο, ώστε να εκδοθεί προσωρινή διαταγή που επιτρέπει την εγγραφή των παιδιών μέχρι να λυθεί η διαφωνία.
Η δικηγόρος Ευγενία Μπάκα εξηγεί ότι το πρόβλημα εντείνεται σε περιπτώσεις συνεπιμέλειας με εναλλασσόμενη κατοικία, όπου η σχολική μονάδα πρέπει να αποφασιστεί με συμφωνία των γονέων. Το κενό αυτό προκαλεί άμεσες συνέπειες στην ομαλή ένταξη των μαθητών.
Η εφαρμογή της εγκυκλίου οδηγεί σε σοβαρές καθυστερήσεις στην ένταξη των παιδιών στα σχολεία και προκαλεί διοικητικά προβλήματα για τους διευθυντές και τους εκπαιδευτικούς, που αναγκάζονται να ακολουθούν τις νομικές διαδικασίες και συχνά να αναμένουν δικαστικές αποφάσεις για προσωρινές εγγραφές.
Οι γονείς και η εκπαιδευτική κοινότητα ζητούν άμεσες ρυθμίσεις ώστε να επιλυθεί το κενό που αφήνει η ισχύουσα νομοθεσία και να μην τίθενται σε αναμονή παιδιά, παρά το γεγονός ότι οι δικαστικές διαδικασίες μπορεί να κρατούν εβδομάδες ή και μήνες.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 24/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
