Alfavita Newsroom Μια από τις στοχεύσεις του κυβερνητικού μπλε φακέλου για τη διετία 2025 – 2027, τον οποίο παρέλαβε η Σοφία Ζαχαράκη αναλαμβάνοντας το υπουργείο Παιδείας αφορούσε αλλαγές στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση με επίκεντρο την αυτονομία του σχολείου και την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Διευθυντή.
Σύμφωνα με πληροφορίες του alfavita.gr, για το θέμα αυτό, εδώ και πολλούς μήνες ετοιμάζεται νομοσχέδιο, το οποίο αναμένεται να κατατεθεί μετά το νομοσχέδιο για τις Ακαδημίες Επαγγελματικής Κατάρτισης και το νομοσχέδιο για τις Παραστατικές Τέχνες.
Σχολεία: Έρχεται νομοσχέδιο που μετατρέπει τον Διευθυντή σε μάνατζερ σε ρόλο... CEO!
Το Υπουργείο Παιδείας ετοιμάζει μια στροφή που όλοι θα νιώσουμε στην τάξη, στο γραφείο του συλλόγου, στο προαύλιο. Στον πυρήνα της, η ενίσχυση της αυτονομίας της σχολικής μονάδας και –κυρίως– των αρμοδιοτήτων του/της διευθυντή/ριας. Είναι αυτό μια ανανέωση που θα δυναμώσει το δημόσιο σχολείο ή το προοίμιο μιας ιδιωτικοοικονομικής λογικής μέσα του; Ας δούμε τι έχει ήδη εξαγγελθεί επίσημα, κι έπειτα ας σταθούμε στις προθέσεις και στις συνέπειες.
Τι έχει ανακοινωθεί επίσημα
«Ισχυρές αρμοδιότητες» στους/στις διευθυντές/ντριες. Σε δημόσιες παρεμβάσεις του, ο τότε Υπουργός Παιδείας Κυρ. Πιερρακάκης προανήγγειλε ότι οι διευθυντές θα επιλέγουν τους/τις υποδιευθυντές/ντριές τους, θα έχουν βαθμούς ελευθερίας στην εσωτερική διακυβέρνηση και στην κατανομή ωρών, και θα μπορούν να ζητούν κατά προτεραιότητα αξιολόγηση εκπαιδευτικών όταν το κρίνουν αναγκαίο. Η στόχευση τοποθετείται ρητά στην «ενίσχυση της σχολικής αυτονομίας».
- Σκληρότερη πειθαρχία γύρω από την αξιολόγηση στο Δημόσιο. Ο ν. 5225/2025 αναμορφώνει το πειθαρχικό των δημοσίων υπαλλήλων (άρα και των εκπαιδευτικών), προβλέποντας βαριές κυρώσεις έως και οριστική παύση σε περιπτώσεις συστηματικής άρνησης συμμετοχής σε διαδικασίες στοχοθεσίας–αξιολόγησης για δύο συνεχόμενες περιόδους.
Από τον/την διευθυντή/ρια στον/στη μάνατζερ
Το νέο αφήγημα μετατρέπει τον/την διευθυντή/ρια σε «επιχειρησιακό ηγέτη»: οργανώνει ανθρώπινους πόρους, κατανέμει ώρες, θέτει προτεραιότητες αξιολόγησης, διασυνδέεται με θεσμικούς/κοινωνικούς εταίρους. Η σχολική μονάδα μοιάζει να κινείται από την συλλογική αυτοδιαχείριση σε ένα μοντέλο μονοπρόσωπης –ή τουλάχιστον συμπαγούς– διοίκησης.
Αυτό το σχήμα κουμπώνει με το διεθνές ρεύμα του «νέου διοικητισμού»/New Public Management: δείκτες, στόχοι, διαχείριση απόδοσης και ανταγωνισμός σχολείων. Η κλασική μελέτη των Ball & Youdell (2008) μιλά για «κρυφή ιδιωτικοποίηση»: όχι μόνο με ιδιώτες παρόχους, αλλά με εισαγωγή επιχειρησιακών πρακτικών (targets, benchmarking, performance management) στο ίδιο το δημόσιο σχολείο. Οι συγγραφείς τεκμηριώνουν πως αυτά συχνά εντατικοποιούν την εργασία, αυξάνουν το στρες και διαβρώνουν τις συναδελφικές σχέσεις.
Η ενίσχυση της διεύθυνσης χωρίς ισχυρά αντίβαρα κινδυνεύει να αποδυναμώσει τον Σύλλογο Διδασκόντων –το συλλογικό όργανο που ιστορικά κράτησε παιδαγωγικά «όρθιο» το σχολείο.
Τι σημαίνει για τους/τις εκπαιδευτικούς και το σχολικό κλίμα
Εργασιακή καθημερινότητα. Η «εντατικοποίηση» μέσω δεικτών/στόχων μπορεί να μεταφέρει βάρος από την παιδαγωγική πρόσωπο–με–πρόσωπο στην τεκμηρίωση και στα «παραδοτέα». Όπου η αξιολόγηση βιώνεται ως τιμωρητικός μηχανισμός, το κλίμα επιβαρύνεται. Ο συνδυασμός ενισχυμένης ατομικής λογοδοσίας με πειθαρχικές ποινές του ν. 5225/2025 αυξάνει την αβεβαιότητα.
Ικανοποίηση από τη δουλειά. Τα TALIS/OECD υπενθυμίζουν ότι η ικανοποίηση «κρατιέται» από εργασιακές συνθήκες, επαγγελματική αυτονομία, συμμετοχή στις αποφάσεις και θετικό σχολικό κλίμα. Όταν αυτά υποβαθμίζονται, η ικανοποίηση υποχωρεί – όχι απαραίτητα επειδή «αξιολογούμαστε», αλλά πώς και για ποιον σκοπό αξιολογούμαστε.
Κίνητρα–αμοιβές. Αν και δεν έχει ανακοινωθεί ειδικό «pay by performance» για εκπαιδευτικούς, το γενικευμένο bonus παραγωγικότητας στο Δημόσιο από το 2025 δένει με στοχοθεσία/δείκτες. Εφόσον θεσμοθετηθούν σχολικοί KPI, είναι ρεαλιστικό να συζητηθεί επέκταση και στην εκπαίδευση – με ό,τι αυτό συνεπάγεται για ανταγωνισμό και ανισότητες μεταξύ σχολείων.
Το διακύβευμα
Ο ν. 4823/2021 έστρωσε το έδαφος για αξιολόγηση και ενίσχυση της αυτονομίας· οι νέες ρυθμίσεις κάνουν το επόμενο, το πιο «σκληρό» βήμα, μετατοπίζοντας το κέντρο βάρους στον/στη διευθυντή/ρια–μάνατζερ. Το ερώτημα δεν είναι αν «χρειαζόμαστε» καλύτερη ηγεσία – την χρειαζόμαστε. Είναι τι είδους ηγεσία: εκείνη που μας βάζει απέναντι με κουτάκια, KPI και φόβο, ή εκείνη που μας φέρνει μαζί, μοιράζει αρμοδιότητες, δίνει ανατροφοδότηση, φτιάχνει χώρο και χρόνο για διδασκαλία της προκοπής.
Η «αυτονομία» σημαίνει μονοκεντρική εξουσία και αυξημένο έλεγχο χωρίς αντίβαρα, το ρίσκο είναι να βρεθούμε με κουρασμένους εκπαιδευτικούς, ανταγωνιζόμενα σχολεία και μια καθημερινότητα που μοιάζει περισσότερο με επιχείρηση παρά με κοινότητα μάθησης.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 12/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
