Στις 23 Ιουνίου 1996 έφυγε από τη ζωή ένας από τους πιο εμβληματικούς ηγέτες της μεταπολίτευσης, ο Ανδρέας Παπανδρέου. Είκοσι εννέα χρόνια μετά, η μνήμη του παραμένει ζωντανή όχι μόνο στο πολιτικό πεδίο, αλλά και στο πεδίο της Παιδείας, όπου άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα. Για τους εκπαιδευτικούς, ο Ανδρέας δεν ήταν απλώς ένας πρωθυπουργός, ήταν ο ηγέτης που αναγνώρισε την παιδαγωγική αποστολή ως θεμέλιο για μια δίκαιη κοινωνία.
Οραματιζόμενος ένα κράτος πρόνοιας που να αγκαλιάζει όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως κοινωνικής καταγωγής, τοποθέτησε την Παιδεία στο επίκεντρο του κοινωνικού μετασχηματισμού. Οι μεγάλες τομές που εισήγαγε, από την εδραίωση της δωρεάν δημόσιας εκπαίδευσης μέχρι τη θεσμοθέτηση του ενιαίου λυκείου, των ΤΕΙ, και των Δημοτικών Παιδικών Σταθμών δεν ήταν τεχνικές παρεμβάσεις. Ήταν πράξεις κοινωνικής δικαιοσύνης.
Για πρώτη φορά, οι εκπαιδευτικοί απέκτησαν φωνή και αξιοπρέπεια. Αναγνωρίστηκε η εργασία τους ως κοινωνικό λειτούργημα, θεμελιώθηκε ο ενιαίος πίνακας, διασφαλίστηκαν δικαιώματα, και κυρίως καθιερώθηκε η σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στην Πολιτεία και τον εκπαιδευτικό. Ήταν μια βαθιά προοδευτική στροφή, που στηρίχθηκε όχι μόνο σε θεσμικές αλλαγές αλλά σε μια φιλοσοφία φροντίδας και ένταξης: ότι κάθε παιδί αξίζει ευκαιρία και κάθε δάσκαλος στήριξη.
Ο Ανδρέας πίστευε ότι η Παιδεία δεν είναι προνοιακό παράρτημα, αλλά ο πυρήνας ενός πολιτισμού ελευθερίας. Μιλούσε για σχολεία δημοκρατικά, που δεν αναπαράγουν τις κοινωνικές ανισότητες, αλλά τις αμβλύνουν. Στάθηκε υπέρ των αδύναμων, των μη προνομιούχων, των παιδιών που κινδύνευαν να μείνουν στο περιθώριο. Οραματίστηκε έναν δάσκαλο-σύμμαχο, όχι έναν δάσκαλο-ελεγκτή. Έναν δημόσιο λειτουργό με αξιοπρέπεια, αυτενέργεια και φωνή στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Η προσφορά του στην Ανώτατη Εκπαίδευση είναι εξίσου καθοριστική: ενίσχυσε τα Πανεπιστήμια με θεσμική αυτοτέλεια και ακαδημαϊκή ελευθερία, άνοιξε τον δρόμο για τη μαζικοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τη σύνδεση της επιστήμης με τις κοινωνικές ανάγκες. Το παιδί του φτωχού είχε θέση πλέον στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και ίσες ευκαιρίες στον εργασιακό τομέα.
Και πίσω από τις τομές αυτές, υπήρχε πάντα μια βαθιά πίστη: ότι η γνώση είναι δύναμη απελευθερωτική, και ότι η κοινωνική κινητικότητα περνά από τις αίθουσες διδασκαλίας.
Στην ιστορία της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε ο πρώτος που διατύπωσε με πολιτικό θάρρος και ειλικρίνεια ότι το δικαίωμα στην Παιδεία είναι δικαίωμα στη ζωή με αξιοπρέπεια. Σήμερα, 29 χρόνια μετά τον θάνατό του, οι εκπαιδευτικοί τον τιμούν όχι από συνήθεια ή νοσταλγία, αλλά γιατί αναγνωρίζουν στο πρόσωπό του έναν πολιτικό που τους πίστεψε, τους τίμησε και τους έδωσε ρόλο στον μετασχηματισμό της κοινωνίας.
Η παρακαταθήκη του είναι και παραμένει ζωντανή: η Παιδεία ως προτεραιότητα εθνική, κοινωνική, δημοκρατική. Μια Παιδεία για όλους. Και ένας δάσκαλος με φτερά και ρίζες.
Το ΠΑΣΟΚ, ως πολιτικός φορέας που γεννήθηκε από τη ρήξη με τις ανισότητες και θεμελιώθηκε πάνω στις αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, εξακολουθεί να υπερασπίζεται με συνέπεια το όραμα του Ανδρέα Παπανδρέου: μια Παιδεία δημόσια, ποιοτική και καθολική. Σήμερα, απέναντι στις νέες ανισότητες, στις αγοραίες λογικές και στην απαξίωση του δημόσιου σχολείου και Πανεπιστημίου, το ΠΑΣΟΚ παραμένει η δύναμη που υπενθυμίζει ότι η Παιδεία δεν είναι εμπόρευμα, αλλά δικαίωμα.
Η φροντίδα για τον εκπαιδευτικό, η στήριξη του παιδιού, η ενίσχυση της δημοκρατίας μέσα στη σχολική και Πανεπιστημιακή κοινότητα, δεν είναι για εμάς απλώς πολιτικές επιλογές. Είναι η συνέχεια μιας ιστορικής δέσμευσης. Είναι η ευθύνη να κρατήσουμε ζωντανό το νήμα ανάμεσα στο χθες και στο αύριο, ανάμεσα στο όραμα του Ανδρέα και στις προσδοκίες της νέας γενιάς.
Διότι η Παιδεία, για εμάς, είναι κοινωνικό και καθολικό δικαίωμα.
* Σοφία Πουλοπούλου,
Πολιτεύτρια Ά Αθήνας
Αναπληρώτρια Γραμματέας Ειδικής Αγωγής
Τομέα Παιδείας ΠΑΣΟΚ - Κίνημα Αλλαγής
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Βάζουν τους εκπαιδευτικούς να δουλεύουν... και στις διακοπές!
750 ευρώ σε 170.000 πολίτες - Πάρτε τα με μια μόνο αίτηση και όλα εξα αποστάσεως μέσω golearn
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 25/6
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
