Alfavita Newsroom Αν νομίζετε ότι η επίδραση της τουρκικής γλώσσας στην ελληνική περιορίζεται σε λέξεις της καθημερινής κουβέντας – όπως το «μπαχτσές» ή το «ντουλάπι» – ίσως πρέπει να ρίξετε μια ματιά και στο… μητρώο οικογενειών. Πολλά ελληνικά επώνυμα, πίσω από τη φωνητική τους οικειότητα, κρύβουν επαγγέλματα και ρίζες που οδηγούν κατευθείαν στην τουρκική γλώσσα.
Η διείσδυση των τουρκικών λέξεων στην ελληνική δεν είναι απλώς θέμα γλωσσικής επιρροής· αποτελεί αντικείμενο μακροχρόνιας γλωσσολογικής έρευνας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση των επωνύμων, τα οποία συχνά μαρτυρούν επαγγέλματα και κοινωνικές λειτουργίες από περασμένους αιώνες – με αρκετά από αυτά να έχουν τουρκική προέλευση.
Μια παλαιά αλλά διαφωτιστική έρευνα δημοσιεύτηκε το 1920 στην εφημερίδα «Πειρασμός», με στόχο να καταγράψει ελληνικά επίθετα με τουρκικές ρίζες, συνδεδεμένα με επαγγελματικές δραστηριότητες. Τα ευρήματα είναι αποκαλυπτικά:
Κουντουριώτης, Κουντούρης, Κουντουράς: Προέρχονται από το τουρκικό kundura, που σημαίνει παπούτσι. Πρόκειται για οικογένειες τσαγκάρηδων.
Καζαντζής, Καζαντζάκης, Καζαντζόπουλος: Από το kazan (καζάνι) – επάγγελμα σχετικό με τον χαλκό και την κατασκευή λεβήτων.
Κανταρτζής: Ο κατασκευαστής κανταριών – ζυγαριών ακριβείας, από τη λέξη kantar.
Τουφεξής: Από το tüfek, δηλαδή το όπλο. Επαγγελματίας οπλοποιός ή κατασκευαστής κοντακιών.
Καζάζης: Από το kazzaz – μεταξουργός.
Σέκερης: Προέρχεται από το şekerci, τον ζαχαροπλάστη.
Αμπατζής και Σαγιαξής: Ειδικοί στην παραγωγή μάλλινων υφασμάτων.
Κιατίπης: Από το katip, ο γραμματικός, ο γραφιάς σε δημόσια υπηρεσία.
Αυτά τα επώνυμα δεν είναι απλές λέξεις – είναι φορείς ιστορίας, δείκτες επαγγελματικής ταυτότητας και μαρτυρίες για την πολιτισμική ώσμωση δύο λαών που για αιώνες συμβίωσαν στα ίδια γεωγραφικά μήκη και πλάτη. Κάθε τέτοιο όνομα είναι κι ένας μικρός φάκελος της κοινωνικής και γλωσσικής ιστορίας των Βαλκανίων.
Το φαινόμενο επιβεβαιώνει πως η γλώσσα είναι ζωντανός οργανισμός. Δανείζεται, μεταπλάθει, ενσωματώνει. Και συχνά, οι πιο αθόρυβες γλωσσικές «εισβολές» είναι εκείνες που ριζώνουν βαθύτερα — τόσο που ξεχνάμε καν ότι είναι δάνειες.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός: Βγήκε η προκήρυξη - Αιτήσεις από 29/4 έως 14/5
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 5/05
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
