Alfavita Newsroom Η λέξη νοσταλγία έχει ελληνικές ρίζες αλλά... γεννήθηκε στην Ελβετία. Και όμως, η ετυμολογία της – και η πολιτισμική της διαδρομή – είναι ένα εντυπωσιακό παράδειγμα για το πώς μια λέξη μπορεί να περιγράψει κάτι τόσο πανανθρώπινο: την επιθυμία για το παρελθόν.
Η νοσταλγία είναι σύνθετη λέξη από τα αρχαία ελληνικά:
νόστος = επιστροφή (κυρίως στην πατρίδα)
ἄλγος = πόνος
Η λέξη δηλαδή σημαίνει «πόνος για την επιστροφή», ή πιο ελεύθερα, «οδυνηρή επιθυμία να επιστρέψεις κάπου».
Ωστόσο, ως λέξη δεν απαντάται στην αρχαία ελληνική γραμματεία. Δημιουργήθηκε τον 17ο αιώνα από τον Ελβετό ιατρό Johannes Hofer, ο οποίος την εισήγαγε το 1688 σε μια ιατρική διατριβή με τίτλο Dissertatio Medica de Nostalgia, για να περιγράψει μια μορφή «μελαγχολίας» που παρατηρούσε σε Ελβετούς στρατιώτες οι οποίοι υπηρετούσαν μακριά από τα βουνά της πατρίδας τους.
Η νοσταλγία θεωρήθηκε για χρόνια ψυχική διαταραχή, ένα είδος παθολογικού συναισθηματικού πόνου. Μάλιστα, στα γαλλικά ιατρικά κείμενα του 18ου αιώνα, θεωρείτο επικίνδυνη ακόμη και για τη ζωή!
Καθώς περνούσαν τα χρόνια, η λέξη νοσταλγία απομακρύνθηκε από την ιατρική της χρήση και άρχισε να αποκτά ψυχολογική και πολιτισμική σημασία.
Σήμερα, χρησιμοποιείται παγκοσμίως (στα αγγλικά ως nostalgia, στα γαλλικά ως nostalgie, κ.λπ.), για να περιγράψει μια γλυκιά μελαγχολία ή τρυφερή ανάμνηση του παρελθόντος, ιδίως της παιδικής ηλικίας, της μουσικής μιας άλλης εποχής, των παλιών σχέσεων ή πολιτισμικών εικόνων.
Στον 21ο αιώνα, η νοσταλγία έγινε τάση: τηλεοπτικές σειρές όπως το Stranger Things επενδύουν σε εικόνες των 80s, τα βινύλια επιστρέφουν, και η μόδα συχνά ανακυκλώνει παλαιότερα στιλ. Όλα αυτά είναι ενδείξεις μιας «κουλτούρας της νοσταλγίας».
Γιατί νοσταλγούμε;
Σύμφωνα με την ψυχολογία, η νοσταλγία λειτουργεί συχνά ως μηχανισμός συναισθηματικής σταθερότητας. Όταν αντιμετωπίζουμε αλλαγές, απώλειες ή αβεβαιότητα, στρεφόμαστε στο παρελθόν για παρηγοριά. Όχι απαραίτητα επειδή ήταν όλα καλύτερα, αλλά επειδή το έχουμε ιδεατά εξιδανικεύσει.
Η λέξη «νόστος» στην αρχαία Ελλάδα
Ο νόστος ήταν σημαντική έννοια στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία. Οι «Νόστοι», ένα χαμένο έπος της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, αφηγούνταν τις περιπέτειες των ηρώων που επέστρεφαν από την Τροία. Και φυσικά, η Οδύσσεια είναι το απόλυτο έπος του νόστου — η περιπλάνηση του Οδυσσέα για να επιστρέψει στην Ιθάκη.
Η νοσταλγία λοιπόν, κουβαλάει και μια ομηρική σκιά, μια αέναη προσπάθεια επιστροφής όχι μόνο σε τόπο αλλά και σε ταυτότητα.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Ρεβεγιόν με χιόνια στην Αττική - Προβλέψεις από Καλλιάνο και Κολυδά
Παν.Αιγαίου: Νέα Μοριοδοτούμενα σεμινάρια για Εκπαιδευτικούς με Υποτροφίες έως 31/12
