Στις 11 Απριλίου του 1964, επί κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου, ψηφίζεται η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, που έχει γίνει ποτέ στην Ελλάδα, με σαρωτικές αλλαγές σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Είναι η λεγόμενη μεταρρύθμιση Παπανούτσου, του ακαδημαϊκού που κυρίως τη δημιούργησε. Ήταν εποχές που ο όρος μεταρρύθμιση είχε ακόμη τη σημασία που η λέξη αυτή ετυμολογικά και νοηματικά έχει. Δεν επρόκειτο για απορρύθμιση εργασιακών σχέσεων και ιδιοτελή στόχευση, όπως σήμερα συμβαίνει. Ας θυμηθούμε τα βασικά της σημεία:
Κατάργηση οποιωνδήποτε οικονομικών επιβαρύνσεων για σπουδές και στις τρεις βαθμίδες, ("δωρεάν παιδεία" με παροχή βιβλίων κ.α.), επέκταση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης από έξι σε εννέα χρόνια, διαίρεση της μέσης εκπαίδευσης σε δύο ανεξάρτητους κύκλους, καθιέρωση (παρά τη συνταγματική δέσμευση) της δημοτικής ως αποκλειστικής γλώσσας στο δημοτικό σχολείο και ως ισότιμης προς την καθαρεύουσα στις άλλες βαθμίδες, και ριζική αναμόρφωση του τρόπου επιλογής των υποψηφίων για τα πανεπιστήμια (καθιέρωση του "ακαδημαϊκού απολυτηρίου"). Ακόμη, αλλαγές στα προγράμματα (προσθήκη νεωτερικών μαθημάτων, όπως η Κοινωνιολογία και τα Στοιχεία της Οικονομικής Επιστήμης, ενίσχυση των φυσικών και μαθηματικών, διδασκαλία των αρχαίων κειμένων αποκλειστικά από μετάφραση στις τρεις τάξεις του γυμνασίου), αλλαγές στα σχολικά βιβλία και η μέριμνα για τη σίτιση και τη μεταφορά των μαθητών. Η μεταβολή χαρακτηρίζεται επίσης από την επέκταση, σε τρία χρόνια της εκπαίδευσης των δασκάλων στις Παιδαγωγικές Ακαδημίες και από τη ίδρυση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ως οργάνου για την υλοποίηση της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
Τη δημιουργία της εντύπωσης ότι οι προθέσεις της κυβέρνησης για αναβάθμιση του συστήματος ήταν ειλικρινείς ενίσχυσαν τόσο η ιδιαίτερα σημαντική αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση στον κρατικό προϋπολογισμό, όσο και η βελτίωση της οικονομικής θέσης των εκπαιδευτικών.
Η Δεξιά, που τότε ήταν αντιπολίτευση επέκρινε το νομοσχέδιο ως αντεθνικό, μιλούσαν για «απάτριδες και άθεους ανατροπείς της εθνικής Παιδείας», ενώ ένα νέο σχολικό βιβλίο (το Ιστορία Ρωμαϊκή και Μεσαιωνική του Κ. Καλοκαιρινού) χαρακτηρίστηκε "προπαγανδιστικό φυλλάδιο" και επικρίθηκε εντονότατα ως αντίθετο προς τις θέσεις της επίσημης εθνικής ιστορίας.
Η πολεμική που δέχτηκε το νομοσχέδιο και οι παραταξιακές διαφορές, οδήγησαν σε πρόσκαιρη κατάργηση βασικών σημείων από τη μετέπειτα δεξιά κυβέρνηση, πολύ περισσότερο από τη δικτατορία της 21ης Απριλίου. Παρόλα αυτά η μεταδικτατορική υιοθέτηση των κύριων χαρακτηριστικών της ―και μάλιστα από κυβέρνηση της αντίπαλης παράταξης― αποτελεί σημαντική ένδειξη της εγκυρότητας των επιλογών στις οποίες στηριζόταν.
Η σημερινή κακή έως θλιβερή εικόνα του εκπαιδευτικού μας συστήματος, που χαρακτηρίζεται από αναποτελεσματικότητα, ταξικότητα και παραγωγή αμορφωσιάς, επιτάσσει επίσης μια σαρωτική μεταρρύθμιση σε όλα τα επίπεδα, πέρα κι έξω από ιδιωτικά συμφέροντα, συντεχνίες κ.α. Δυστυχώς κάτι τέτοιο δε φαίνεται στον ορίζοντα. Συνυπολογίζοντας τις προθέσεις των εκάστοτε κυβερνήσεων και τη μοιρολατρική αδράνεια της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών, το αίτημα για μια αντίστοιχου βεληνεκούς μεταρρύθμιση, φαντάζει μάλλον ως ανέκδοτο. Δυστυχώς...
Τάσος Σκάβδης
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 11/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
