Τηλεκπαίδευση-ΣΥΡΙΖΑ: Καμία ποιοτική μελέτη και αποκλεισμός μαθητών

ΕΡΩΤΗΣΗ

- προς την υπουργό Παιδείας & Θρησκευμάτων

Θέμα: «Σχεδόν ένα χρόνο από τη λειτουργία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, το υπουργείο Παιδείας αποτυγχάνει να εξασφαλίσει την πρόσβαση όλων των μαθητών στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση και δεν έχει εκπονήσει μελέτη για τα μαθησιακά αποτελέσματα»

Μετά την επανέναρξη Δημοτικών και Νηπιαγωγείων, η κυβέρνηση αποφάσισε την επαναλειτουργία Γυμνασίων και Λυκείων την 1^η Φεβρουαρίου. Τα σχολεία ανοίγουν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που έκλεισαν. Ο ΣΥΡΙΖΑ εύχεται να μην τα ξανακλείσει η κυβερνητική αδιαφορία και «ανεμελιά». Μαζί με τον κίνδυνο από τον ιό, το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες από τον αποκλεισμό χιλιάδων μαθητών από την τηλεκπαίδευση, τις ανισότητες και τα μεγάλα μαθησιακά κενά που έχουν προκληθεί.

Το ζοφερό τοπίο που επικράτησε στην τηλεκπαίδευση μετά το δεύτερο lockdown, με ευθύνη της κυβέρνησης, καταδεικνύουν οι καταγγελίες γονέων και εκπαιδευτικών, οι σχετικές έρευνες και τα θλιβερά περιστατικά με παιδιά να προσπαθούν να συμμετάσχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία σε αντίξοες συνθήκες, μέσα σε καφενεία και κρεοπωλεία, έξω από σούπερ μάρκετ, με τους γονείς από ευάλωτα νοικοκυριά να εκλιπαρούν τη ΔΕΗ να μην διακόψει την παροχή ρεύματος.

Το υπουργείο και υπό τη νέα σύνθεσή του μετά τον ανασχηματισμό θριαμβολογεί, «χαμένο στη μετάφραση» νέων αντιεκπαιδευτικών νόμων και αυταρχικών ρυθμίσεων, όπως η Αστυνομία στα Πανεπιστήμια, που σκοπό έχουν να προκαλέσουν εντάσεις και να περιορίσουν ασφυκτικά τη Δημοκρατία και την Ακαδημαϊκή Ελευθερία.

Είναι χαρακτηριστικό των κυβερνητικών προθέσεων και προτεραιοτήτων, ότι μετά από δύο γύρους αποτυχημένης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, με αποκλεισμό χιλιάδων μαθητών και με γιγάντωση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων, το υπουργείο Παιδείας και το ΙΕΠ δεν έχουν παρουσιάσει ούτε μια μελέτη με παιδαγωγικά συμπεράσματα και ποιοτικά αποτελέσματα. Ώστε, να υπάρχει πλήρης εικόνα των προβλημάτων, των μαθησιακών αποτελεσμάτων και των απαιτούμενων διορθωτικών ενεργειών, αν χρειαστεί και πάλι να προσφύγουμε σε αυτή τη μέθοδο.

Δυστυχώς, για το εκπαιδευτικό μας σύστημα, το υπουργείο Παιδείας έχει όλη την προσοχή του στραμμένη στην ενδυνάμωση του αυταρχισμού, στην ανέγερση νέων ταξικών φραγμών στη μόρφωση των παιδιών, στη δραματική μείωση του αριθμού των εισακτέων, στην εφεύρεση τιμωριών, όπως οι απειλές για πρόστιμα στους μαθητές. Και, βέβαια, στην πριμοδότηση των ιδιωτικών συμφερόντων στην εκπαίδευση και στις αδιαφανείς συναλλαγές με εταιρίες όπως η Cisco, η σύμβαση με την οποία εξακολουθεί να κρατείται ως επτασφράγιστο μυστικό από τη Βουλή και τους πολίτες.

Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και η υπόλοιπη αντιπολίτευση, έχουν καταθέσει στοιχεία στη Βουλή, που βεβαιώνουν την απόλυτη αποτυχία της κυβέρνησης Μητσοτάκη να διασφαλίσει την πρόσβαση στο αγαθό της εκπαίδευσης όλων ανεξαιρέτως των παιδιών, χωρίς το υπουργείο να απαντά.

Σύμφωνα με τα κατατεθέντα στοιχεία από τον ΣΥΡΙΖΑ, που διαλαμβάνονται σε ερωτήσεις με πρωτοβουλία των βουλευτών Γ. Ραγκούση , Χ. Καφαντάρη, Δ. Χαρίτου και Σ. Βαρδάκη, το τελευταίο χρονικό διάστημα υπολογίζεται ότι, σύμφωνα με στοιχεία που συλλέχθηκαν από τους Συλλόγους Εκπαιδευτικών και παρά την άρνηση της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Πειραιά να παρέχει αυτά που η ίδια είχε ηλεκτρονικά συγκεντρώσει με την πλατφόρμα invoices από τις 3 έως 19/11/20, περισσότεροι από 4.000 μαθητές της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης δε διαθέτουν τον απαιτούμενο ηλεκτρονικό εξοπλισμό για την τηλεκπαίδευση. Συγκεκριμένα:

• Στο Δήμο Κορυδαλλού 161 μαθητές (7%) των Δημοτικών Σχολείων δε διαθέτουν καθόλου σύνδεση στο διαδίκτυο, 503 (22%) συνδέονται μόνο από κινητό τηλέφωνο, 130 μαθητές των Νηπιαγωγείων (24%) δε διαθέτουν σύνδεση στο διαδίκτυο, 138 μαθητές (27%) συνδέονται μόνο από κινητό τηλέφωνο, ενώ κανένα σχολείο δεν έχει παραλάβει από το ΥΠΑΙΘ ηλεκτρονικό εξοπλισμό (tablets ή laptops).
• Στο Δήμο Νίκαιας 275 μαθητές (7%) των Δημοτικών Σχολείων δε διαθέτουν καθόλου σύνδεση στο διαδίκτυο, 535 (14%) συνδέονται μόνο από κινητό τηλέφωνο, ενώ κανένα σχολείο δεν έχει παραλάβει από το ΥΠΑΙΘ ηλεκτρονικό εξοπλισμό (tablets ή laptops). Στα Νηπιαγωγεία του ίδιου Δήμου 198 μαθητές (22%) δε διαθέτουν καθόλου σύνδεση στο διαδίκτυο, 155 (17%) συνδέονται μόνο από κινητό τηλέφωνο, ενώ κανένα Νηπιαγωγείο δεν έχει παραλάβει από το ΥΠΑΙΘ ηλεκτρονικό εξοπλισμό (tablets ή laptops).
• Στο Δήμο Περάματος 106 μαθητές (ποσοστό 7%) των Δημοτικών Σχολείων δεν έχουν καμία συμμετοχή σε σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση (οι 38 είναι προσφυγόπουλα από τη Δομή του Σχιστού και Ρομά), 214 μαθητές (15%) συνδέονται μόνο με κινητό τηλέφωνο, 102 μαθητές Νηπιαγωγείου (31%) δε διαθέτουν καθόλου σύνδεση στο διαδίκτυο, 88 (27%) συνδέονται μόνο από κινητό τηλέφωνο, ενώ κανένα Δημοτικό και Νηπιαγωγείο δεν έχει παραλάβει από το ΥΠΑΙΘ ηλεκτρονικό εξοπλισμό (tablets ή laptops).
• Στο Δήμο Σαλαμίνας το 23% των μαθητών των Νηπιαγωγείων δε διαθέτουν ηλεκτρονικό εξοπλισμό, το 20% των μαθητών του Δημοτικού συνδέονται μόνο από κινητό τηλέφωνο, ενώ το 10% δεν έχει καθόλου σύνδεση στο διαδίκτυο ούτε από κινητό τηλέφωνο, ενώ κανένα δεν έχει παραλάβει εξοπλισμό από το ΥΠΑΙΘ.
• Στο Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας 70 μαθητές (3%) των Δημοτικών Σχολείων δε συμμετέχουν καθόλου στην τηλεκπαίδευση, 392 μαθητές (15%) συνδέονται μόνο μέσω κινητού, περίπου 200 προσφυγόπουλα από τη Δομή του Σχιστού εκ των οποίων κανένα δεν έχει πρόσβαση στη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ενώ αντίστοιχα το 23% των μαθητών των Νηπιαγωγείων δε συμμετέχουν στην τηλεκπαίδευση και το 25% συνδέεται μόνο από κινητό. Τέλος, κανένα σχολείο δεν έχει παραλάβει από το ΥΠΑΙΘ ηλεκτρονικό εξοπλισμό (tablets ή laptops).

Περαιτέρω, σύμφωνα με την επιστολή του Συλλόγου Εκπαιδευτικών ΠΕ Κορυδαλλού - Αγ. Βαρβάρας, διαπιστώθηκε ότι:

• 515 μαθητές και μαθήτριες, το 14%, δεν έχουν καμία δυνατότητα διαδικτυακής σύνδεσης με τη σχολική μονάδα, είτε λόγω έλλειψης οποιουδήποτε ψηφιακού μέσου ή γραμμής, είτε γιατί τα ψηφιακά μέσα της οικογένειας χρησιμοποιούνται από άλλο παιδί ή γονέα.
• 892 παιδιά, το 24%, μπορούν να συνδεθούν μόνο από κινητό τηλέφωνο.
• Ακόμη και όταν σχολεία έχουν υποδομή (σταθεροί υπολογιστές/λάπτοπ με μικρόφωνα, κάμερα, ηχεία) για να χρησιμοποιηθεί από τους εκπαιδευτικούς από τον χώρο του σχολείου δεν είναι, σε πολλές περιπτώσεις, εφικτό αφού οι ταχύτητες σύνδεσης είναι χαμηλές.
• Σε σχολεία που φοιτούν Ρομά και παιδιά αλλοδαπών δεν έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν την τηλεκπαίδευση.

Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποίησε η Ανεξάρτητη Ριζοσπαστική Παρέμβαση του Συλλόγου Εκπαιδευτικών ΠΕ Ροδόπης, σε δείγμα ικανό για γενίκευση σε όλο τον μαθητικό πληθυσμό της Ροδόπης και συγκεκριμένα σε 147 τμήματα Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης που αντιστοιχούν στο 1/4 του συνόλου των τμημάτων, σε 2083 μαθητές/τριες -αριθμός που αντιστοιχεί στο 1/4 του συνόλου των μαθητών- και σε 138 εκπαιδευτικούς που αντιστοιχεί στο 1/6 του συνόλου των εκπαιδευτικών:

• Το 12,9% των μαθητών δεν έχει συνδεθεί ποτέ σε ψηφιακή τάξη.
• Το 15,7% των μαθητών συνδέεται μόνο περιστασιακά για λόγους που έχουν να κάνουν με οικονομικές ή άλλες δυσκολίες των οικογενειών.
• Το 34,2% των μαθητών αντιμετωπίζει ποικίλα προβλήματα ποιότητας σύνδεσης και λειτουργίας του μέσου σύνδεσης (της ψηφιακής πλατφόρμας).
• Μεσοσταθμικά, εδώ και ένα μήνα, δε συνδέεται καθημερινά το 26,4% των μαθητών/τριών δηλαδή οι ψηφιακές τάξεις έχουν μόνιμα απόντες κάτι παραπάνω από το 1/4 του μαθητικού πληθυσμού.
• Επιπρόσθετα ένα σημαντικό ποσοστό 34,2% συνδέονται μέσω κινητού τηλεφώνου δηλαδή με μέσο που δεν επιτρέπει την πλήρη συμμετοχή και διάδρασή τους. Την ίδια στιγμή που συσκευές (tablet) έχει λάβει μόνο το 2,7% των μαθητών.
• Ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι το 49,5% των μαθητών-τριών χρειάζονται επίβλεψη γονέα ώστε να μπορέσουν να συνδεθούν.
• Τέλος σημαντικό δεδομένο αποτελεί ότι μόλις το 62,2% των μαθητών συνδέονται πραγματικά παρακολουθούν και συμμετέχουν στο μάθημα, ενώ οι υπόλοιποι/ες είναι εικονικά παρόντες.

Στο Νομό Ηρακλείου έχουν καταγραφεί από τους συνδικαλιστικούς φορείς εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης περιπτώσεις 700 παιδιών τα οποία αποκλείονται καθημερινά από την πρόσβαση στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση λόγω έλλειψης υλικοτεχνικής υποδομής και πάνω από 1.300 παιδιά που παρακολουθούν μέσω κινητού, γεγονός που μειώνει αισθητά την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης.

Επιπροσθέτως, σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα της Devolo Greece σε συνεργασία με το InfoKids.gr μόλις το 24% των Ελλήνων μαθητών, δηλαδή ένας στους τέσσερις, είχε πλήρη πρόσβαση στην τηλεκπαίδευση˙ το 76% είχε λίγη ή καθόλου, το 7% των συμμετεχόντων στην έρευνα δήλωσε ότι είχε πρόβλημα ασφάλειας, ενώ, το 26% δηλώνει ότι ανησυχεί σοβαρά για την ασφαλή περιήγηση στο διαδίκτυο.

Τώρα καταλαβαίνουμε καλύτερα γιατί το υπουργείο Παιδείας δεν  απάντησε ποτέ σε επιστολή του Συνηγόρου του Πολίτη για τον αποκλεισμό παιδιών από την τηλεκπαίδευση, ούτε έλαβε ποτέ τα ενδεικνυόμενα μέτρα για την ασφάλεια και την προστασία των προσωπικών δεδομένων μαθητών και εκπαιδευτικών, όπως ζητούσε με γνωμοδότησή της η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) στις 7 Σεπτεμβρίου 2020.

Ο Συνήγορος του Πολίτη έχει απευθυνθεί στο υπουργείο με σχετικές επιστολές (109/29.7.2020, 93/2.6.2020 & 78/6.5.2020), στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς του για την προάσπιση και προαγωγή των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Χαρακτηριστικά, τονίζει ότι είναι κρίσιμη η αποτίμηση εκ μέρους του υπουργείου του βαθμού, του τρόπου και της προσφορότητας εφαρμογής του συστήματος σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στα σχολεία της χώρας κατά το διάστημα έως το τέλος του σχολικού έτους (2019-2020) και ανά βαθμίδα.

Επίσης ρωτά εάν είναι στις προθέσεις του υπουργείου να αξιοποιηθεί, εφόσον απαιτηθεί στη διάρκεια του σχολικού έτους 2020-2021, το ίδιο ή ανάλογο σύστημα, όπως αυτό που εφαρμόστηκε την τρέχουσα χρονιά (2019-2020) ή έχουν σχεδιαστεί άλλες εναλλακτικές, αναφέροντας ότι η αξιοποίηση της τεχνολογίας για τη συνέχιση της μαθησιακής διαδικασίας μετά την επανέναρξη των σχολείων και ενόψει του επόμενου σχολικού έτους, θέτει εκ νέου το ζήτημα, εάν διασφαλίζεται η πλήρης πρόσβαση όλων των μαθητών/τριών σε υπολογιστή και διαδίκτυο, ιδίως εκείνων που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, ώστε να μην στερηθούν τη δυνατότητα παρακολούθησης, κατά παραβίαση των άρθ. 28 και 29 της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ν. 2101/1992).

Τέλος, εκτιμά ότι, θα ήταν σκόπιμο να αξιολογηθεί η επιβάρυνση της υγείας των μαθητών, ιδίως μικρότερων ηλικιών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, λόγω της παρατεινόμενης επιβεβλημένης πολύωρης καθήλωσής τους μπροστά από έναν υπολογιστή (κινητό, tablet κ.λπ.), αναφέροντας ότι η παρακολούθηση του πλήρους προγράμματος από το σπίτι -χωρίς μάλιστα το ισχυρό αντιστάθμισμα της επαφής με τους συμμαθητές και της θετικής αλληλεπίδρασης στο διάλειμμα - και η υποχρέωση διεκπεραίωσης στη συνέχεια των καθηκόντων του/της μαθητή/τριας που παρακολουθεί εξ αποστάσεως, επίσης με ηλεκτρονικά μέσα, θέτουν ζητήματα για την ψυχική και τη σωματική υγεία των παιδιών αυτών, γεγονός που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τον σχεδιασμό των κατάλληλων προβλέψεων.

Κατόπιν των παραπάνω ερωτάται η αρμόδια υπουργός:

1. Ποια ήταν τα μαθησιακά αποτελέσματα της τηλεκπαίδευσης; Ποιοι φορείς του υπουργείου διενήργησαν έρευνες αξιολόγησης μαθησιακών αποτελεσμάτων σε επίπεδο σχολικής μονάδας και ανά βαθμίδα εκπαίδευσης σε περιφερειακό και κεντρικό επίπεδο;
2. Πόσοι είναι οι μαθητές που σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου δεν συμμετείχαν καθόλου ή συμμετείχαν πλημμελώς στην τηλεκπαίδευση;
3. Πόσοι μαθητές αιτήθηκαν ενίσχυση με ψηφιακά μέσα ή αναβάθμιση των συνδέσεων και του οικιακού τους εξοπλισμού για να συμμετάσχουν στην τηλεκπαίδευση;
4. Πόσα από τα παραπάνω αιτήματα κάλυψε το υπουργείο και μέσω ποιων τρόπων χρηματοδότησης (δωρεές, ΕΣΠΑ, κρατικός προϋπολογισμός); Ειδικά από τον προϋπολογισμό του 2020 του υπουργείου Παιδείας, ο οποίος έκλεισε με περίσσευμα 125 εκατ. ευρώ, γιατί δε διατέθηκε ούτε ένα ευρώ για προμήθεια ηλεκτρονικών μέσων για τα σχολεία;
5. Γιατί δεν παραδόθηκε στα σχολεία ούτε ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής από τους 93.000 που διαφήμιζε η κυρία υπουργός ότι θα προμηθεύονταν το υπουργείο Παιδείας μέσω του ΕΣΠΑ. Γιατί δεν υλοποιήθηκε η δέσμευση του πρωθυπουργού στη Βουλή ότι θα επιταχυνθούν οι σχετικές διαδικασίες;
6. Γιατί το υπουργείο δεν απάντησε στην με Αριθ. Πρωτ. Γρ. Συν. 109/ 29.7.2020 επιστολή του Συνηγόρου του Πολίτη που έθετε το ζήτημα του αποκλεισμού και του κινδύνου ανισότιμης συμμετοχής των μαθητών στην τηλεκπαίδευση;
7. Με ποιον τρόπο το υπουργείο Παιδείας εξασφάλισε την ασφάλεια και την προστασία μαθητών και εκπαιδευτικών κατά τη διάρκεια τής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης; Πως εφάρμοσε τις συστάσεις τής από 7/9/2020 γνωμοδότησης της ΑΠΔΠΧ; Υπάρχει νέα  γνωμοδότηση της Αρχής που να επιβεβαιώνει την πλήρη συμμόρφωση του υπουργείου;
8. Ποιες οδηγίες δόθηκαν για την κάλυψη των μαθησιακών κενών εν όψει της λειτουργίας των σχολείων;
9. Πότε επιτέλους θα αναρτηθεί σύμφωνα με το νόμο στη ΔΙ@ΥΓΕΙΑ και πότε θα κατατεθεί στη Βουλή η σύμβαση με την Cisco;
10. Είναι στις προθέσεις της κυβέρνησης η διαμόρφωση σύγχρονης εθνικής υποδομής τηλεκπαίδευσης δυναμικότητας 200.000 ψηφιακών τάξεων όπως έχει ζητήσει ο ΣΥΡΙΖΑ ή η χώρα μας θα συνεχίσει να βασίζεται σε υποδομές ιδιωτικών εταιριών με όλα τα προβλήματα λειτουργίας αλλά και ασφάλειας που έχουν υπάρξει;

Οι ερωτώντες Βουλευτές