Εκπαίδευση 13.07.2017 - 10:13

Κε Γαβρόγλου, τουλάχιστον αντιγράψτε σωστά!

Η χαοτική απόσταση μεταξύ της πρακτικής καθημερινότητας και της θεωρητικής –σε βαθμό ιδεοληψίας- τοποθέτησης προκαλεί εκνευρισμό.

Οι πρόσφατες παράλληλες, δημόσιες και αντιδιαμετρικά αντίθετες τοποθετήσεις του Υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου και του Προέδρου του ΙΕΠ Γεράσιμου Κουζέλη αποδεικνύουν το μέγεθος του αδιεξόδου, που αντιμετωπίζουν οι παράγοντες του υπουργείου. Η αυξανόμενη πίεση–περισσότερο δικό τους δημιούργημα, λόγω των συνεχών μεγαλοστομιών- για άμεσες και ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, οδηγεί σε επαναλαμβανόμενες δηλώσεις τέτοιας αοριστολογίας και γενικολογίας, που προκαλούν, τουλάχιστον, θυμηδία.

Είναι φανερό ότι η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και η πλειονότητα των συμβούλων που κατοικοεδρεύουν εκεί ή έχουν μικρή σχέση με τη σκληρή σχολική πραγματικότητα ή σκοπίμως την παραβλέπουν. Η χαοτική απόσταση μεταξύ της πρακτικής καθημερινότητας και της θεωρητικής –σε βαθμό ιδεοληψίας- τοποθέτησης προκαλεί εκνευρισμό. Οι δημόσιες τοποθετήσεις επαναλαμβάνουν όσα ακούσαμε επί θητείας Α. Μπαλτά (η αποκαθήλωση ενός μύθου, για πολλούς από εμάς) και Ν. Φίλη (οι δεινές ήττες του οποίου, κυρίως με την Εκκλησία, στοιχειώνουν το Υπουργείο) κι επειδή αισίως μίσασε ο Ιούλιος και αυτή η αοριστολογία και η έκθεση ιδεών δεν προσφέρει τίποτα το ουσιαστικό, ας θέσουμε μερικά ερωτήματα προς τους αρμοδίους, για να έχουμε μια καλύτερη εικόνα των προθέσεών τους.

Ο κος Γαβρόγλου στη συνέντευξή του, στις 3/7/2017, παρουσία του πρωθυπουργού, δήλωσε ότι για την εισαγωγή στα ΑΕΙ κριτήριο θα είναι το Εθνικό Απολυτήριο, το οποίο για να αποκτηθεί «προϋπόθεση θα είναι να έχει ολοκληρώσει (σ.σ. ο μαθητής) επιτυχώς και τα 6 μαθήματα που έχει επιλέξει, να έχει συγγράψει διπλωματική εργασία και να έχει ολοκληρώσει το πρόγραμμα ∆ημιουργικότητας, Εθελοντισμού και Κοινωνικής Προσφοράς» (sic).

Υπόσχεται ο κος Γαβρόγλου κατάργηση των «απάνθρωπων και εξοντωτικών Πανελλαδικών» (sic). Ωραία, συμφωνούμε. Με τι, όμως, θα αντικατασταθούν; Σε μια κοινωνία, όπου αμφισβητούνται εκ θεμελίων τα πάντα, από τη Δικαιοσύνη έως και τον τελευταίο υπάλληλο ενός ΚΕΠ σε ακριτικό νησί, οι Πανελλαδικές αποτελούν, μάλλον, το μοναδικό παράδειγμα γενικότερης κοινωνικής αποδοχής ως προς την αξιοπιστία και την αντικειμενικότητα των αποτελεσμάτων τους. Ακόμα και ο νυν υπουργός δήλωσε, στην ίδια συνέντευξη, ότι «είναι ίσως ό,τι πιο αδιάβλητο έχει γίνει σε αυτή τη χώρα». Θα αντικατασταθούν από ενδοσχολικές εξετάσεις; Τότε, πως θα συγκρίνονται οι μαθητές μεταξύ τους, όταν το επίπεδο δυσκολίας των θεμάτων θα διαφέρει όσο η μέρα με τη νύχτα; Αν κοιτάξουμε στα πρόχειρα τα θέματα των εξετάσεων στα σχολεία θα δούμε ότι κυμαίνονται από το «γράψτε όλοι, να μη σας φορτωθώ το Σεπτέμβριο» μέχρι το «αν δεν κάνετε ιδιαίτερα μαζί μου, βαθμό δε βλέπετε…»! Αν τα θέματα είναι κοινά, τότε, επί της ουσίας τι αλλάζει; Βέβαια, ο κος Κουζέλης ξεκαθάρισε στη συνέντευξή του στην Αυγή, στις 7 Ιουλίου, ότι οι μαθητές θα διαγωνίζονται σε ενδοσχολικές πανελλαδικές (sic) τεσσάρων μαθημάτων. Μα, αν δεν κάνουμε λάθος, αυτό δε γινόταν μέχρι πέρυσι; Γιατί το άλλαξαν φέτος, καταλήγοντας οι μαθητές να εξετάζονται γραπτώς επί ένα μήνα, ώστε να το επαναφέρουν το 2020, αφού την κρίνουν ως ορθή πρακτική; Και, τελικά, που ακριβώς έγκεινται οι αλλαγές; Άγνωστες οι βουλές…

Το πρωτεύον ερώτημα, καταργώντας τις πανελλαδικές, είναι πως θα επιλέγονται οι υποψήφιοι για τις περιζήτητες και υψηλού κύρους σχολές. Σχεδόν όλοι επιδιώκουν να εισαχθούν στις Ιατρικές, τις Πολυτεχνικές, τις Φυσικομαθηματικές και τις Νομικές. Η ελεύθερη εισαγωγή στα ΑΕΙ αναβάλλεται για τον επόμενο αιώνα, καθώς τα ιδρύματα αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τους ήδη υπάρχοντες φοιτητές, απαιτώντας μείωση των εισακτέων, έως και 50%! Οπότε;

Θα προσμετράται, σύμφωνα με τον κο Κουζέλη, η βαθμολογία του σχολείου «στο α’ τρίμηνο μέσω εργασιών ή εξέτασης ή project» (sic). Δηλαδή, ο μαθητής θα μπορεί αντί να εξεταστεί από τον καθηγητή του σχολείου, να καταθέτει μία εργασία ή ένα project; Τώρα, ποια η διαφορά μεταξύ τους, μένει να διευκρινιστεί. Όπως διαπιστώνεται, το μάθημα δεν έγινε πάθημα από την πρόσφατη περιπέτεια των projects στην Ελλάδα. Ο γράφων ήταν από τους πρώτους που «εκπαιδεύτηκαν» για να λειτουργήσει ως πολλαπλασιαστής της λογικής της καινοτομίας, τότε. Κατά τη διάρκεια της επιμόρφωσης έκανα την παρατήρηση ότι «δε θα δουλέψει, είναι εκτός ελληνικής πραγματικότητας», για να δεχθώ σχόλια του τύπου «στη Γαλλία, στην Αγγλία δουλεύει», «μεταφέρουμε εμπειρία δεκαετιών από το εξωτερικό» κλπ. Σε ένα εξάμηνο, οι έλληνες μαθητές, με τη συνεργασία και των καθηγητών, φυσικά, ευτέλισαν την «καινοτομία» και πέταξαν τις δεκαετείς εμπειρίες εκ της εσπερίας στον κάλαθο των αχρήστων. Η δε περίφημη ομαδοσυνεργαστική διδασκαλία, επί της πράξης αποδείχθηκε ότι πρέπει για παρουσιάσεις σε συνέδρια και δημοσιεύσεις σε περιοδικά και τίποτα περισσότερο. Χαμένα δίωρα, αντιγραφή των ίδιων πληροφοριών από το διαδίκτυο, κακόγουστα powerpoints των δήθεν πρωτότυπων εργασιών. Και τα περισσότερα γραμμένα από τους ίδιους τους καθηγητές, που εξωράιζαν τις καταστάσεις, υπό την απειλή της αξιολόγησης και την αγωνία της πληρότητας του προσωπικού φακέλου… Εξαιρέσεις υπήρξαν, αλλά ελάχιστες. Υπάρχει αμφιβολία ότι δε θα ξανασυμβεί ακριβώς το ίδιο;

Τι εργασίες περιμένουν εκεί στο υπουργείο; Και στο τέλος τέλος, τι περιμένουμε από τα παιδιά; Να γράψουν διδακτορικές διατριβές; Θα κινούνται στη λογική των εργασιών του IB; Προφανώς, θα είναι ατομικές. Τότε, θα πρέπει ο μαθητής να δηλώσει έγκαιρα ότι προτίθεται να βαθμολογηθεί μέσω εργασίας. Και ποιος θα τον επιβλέπει; Ο ίδιος καθηγητής ή άλλος της ίδιας ειδικότητας, αν ο πρώτος έχει επιφορτισθεί με πληθώρα εργασιών; Πότε θα τον επιβλέπουν; Και ποιος εγγυάται ότι δε θα απευθυνθεί σε «γραφεία παραγωγής projects», με το αζημίωτο, βέβαια; Για 100€ θα πάρει το ξεκούραστο ειοσαράκι του και άντε γεια; Οι εργασίες θα δημοσιοποιούνται; Που; Πως; Κι αν παραχθούν εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, τι διαφορετικό θα περιμένουμε από τη μία στην άλλη, ιδίως αν έχουν ίδια θεματολογία; Κι αν όλοι οι μαθητές αποφασίσουν να κριθούν μέσω εργασίας, τι πρόβλεψη υπάρχει για το διδάσκοντα; Πόσες ώρες θα πρέπει να απασχολείται με τα συγγράμματα των μαθητών του;

Το μέγα ζητούμενο από την πρόταση της προσμέτρησης της βαθμολογίας του σχολείου θα είναι ο πληθωρισμός αριστούχων που θα προκύψει, ξανά. Δεν έχουν περάσει και πολλά χρόνια, ώστε να μη θυμόμαστε ότι ψάχναμε τμήμα της Γ’ Λυκείου στην Ελλάδα, που να έχει μέσω όρο κάτω του 19, όταν γινόταν η περίφημη προσαρμογή του γραπτού βαθμού στον προφορικό, ο οποίος, φυσικά, ήταν μόνο είκοσι! Πως θα ελεγχθούν τα ιδιωτικά σχολεία, όπου οι καταγγελίες του προέδρου της ΟΙΕΛΕ Μ. Κουρουτού είναι αποκαλυπτικές; Πως θα ελεγχθούν οι επίορκοι καθηγητές, που θα εκβιάζουν για τον πολυπόθητο βαθμό; Η πρόταση για τη διόρθωση γραπτών των μαθητών ενός σχολείου από καθηγητές άλλων σχολείων, έχει σοβαρά προβλήματα, όπως έχουν ήδη παρατηρήσει πολλοί συνάδελφοι, με σημαντικότερο τη μυστική ταυτότητα βαθμολογητή και μαθητή.

Παρενθετικά, δεν μπορεί να μη σχολιαστεί ότι οι εκδηλωμένοι εχθροί της βαθμολογίας και υπέρμαχοι της περιγραφικής βαθμολογίας, διαρκώς μιλούν για βαθμολογία! Ας θυμηθούμε, όμως, τις χαρακτηριστικές οι εικόνες στα δημοτικά σχολεία, με τους γονείς να ρωτάνε «εντάξει Α, αλλά τι Α; Δέκα ή πιο κάτω;». Σκέπτεστε συζήτηση στα Γυμνάσια του τύπου «Εντάξει, άριστα, αλλά τι άριστα, δεκαοκτώ και ένα ή δεκαεννιά και έξι;». Θα έχουμε διαλόγους απείρου κάλους…

Παρατηρεί ο κος Κουζέλης ότι «αν δεν μπορούμε να εξαφανίσουμε το φροντιστήριο, ας κάνουμε πιο ενδιαφέρον το σχολείο» (sic). Μάλλον, περί κακόγουστου αστείου πρόκειται. Οι διαρκείς ατυχείς πειραματισμοί και η υποβάθμιση του σχολικού μαθήματος, μέσω της γυμνασιοποίησης των δημοτικών και των περίεργων αναθέσεων μαθημάτων στη μέση εκπαίδευση, χωρίς την παραμικρή μείωση των απαιτήσεων στους εισαγωγικούς διαγωνισμούς, όπως τις ζήσαμε και φέτος, κυρίως στα μαθηματικά, έχει οδηγήσει σε πρωτοφανή έξαρση των φροντιστηρίων από την Τετάρτη δημοτικού, κιόλας! Ο Χρ. Κάτσικας στο άρθρο του «Φροντιστήρια από … κούνια», στις 11/07/2017 (http://www.alfavita.gr/arthron/ekpaideysi/frontistiria-apo-tin-koynia), είναι αποστομωτικός. Ποτέ στην ιστορία του εκπαιδευτικού μας συστήματος δεν υπήρξε τέτοια εξάρτηση των μαθητών από το φροντιστήριο, από τόσο μικρές ηλικίες μέχρι και το Πανεπιστήμιο! Λογικό, θα σχολιάσει κάποιος, αφού εισάγονται με τρία και τέσσερα και χωρίς να εξετάζονται επί της ουσίας.

Επειδή οι πανελλαδικές θα συνεχίσουν να υπάρχουν, απλά το όνομα θα αλλάξει και ο νονός, είναι δυνατόν ο μαθητής να μην απευθυνθεί στην εξωσχολική βοήθεια, όταν τα βασικά του μαθήματα θα είναι τα Θρησκευτικά, οι ξένες γλώσσες, η Γυμναστική και η Ιστορία, ενώ θα εξετάζεται Μαθηματικά, Φυσική και Αρχαία Ελληνικά; Ο ίδιος ο Υπουργός δεν έχει δηλώσει ότι το σχολείο είναι αδιάφορο κι ότι τα μαθήματα γενικής παιδείας στην πράξη έχουν καταργηθεί; Εδώ, φυσικά, είναι τεράστια η ευθύνη των εκπαιδευτικών, αλλά δεν είναι της παρούσης. Η εξάρτηση από τα φορνιτστήρια θα γιγαντωθεί ακόμα περισσότερο. Κι εδώ που τα λέμε, δύσκολο να γίνει οποιαδήποτε κυβέρνηση διώκτης των φροντιστηρίων, όταν το μεγαλύτερο ποσοστό της εθνικής οικονομίας τα απογεύματα, από Σεπτέμβριο έως και Μάιο, κινείται γύρω από αυτά. Οι δεκάδες χιλιάδες επιστημόνων, που εργάζονται σε αυτά, αρκούν για να προκαλέσουν πονοκέφαλο σε κάθε επίδοξο αναθεωρητή, όταν η ανεργία εξακολουθεί να είναι εφιαλτική…

Όσο για την πρόταση περί «κοινωνικής προφοράς» τι ακριβώς εννοούμε; Οι μαθητές θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι έγιναν καλοί πρόσκοποι; Ότι συνέλεξαν απορρίμματα ή ότι φύτεψαν δένδρα; Ότι βοήθησαν αναξιοπαθούντες ή ότι διοργάνωσαν εράνους; Ότι έβαψαν το σχολείο ή ότι διάβασαν τα μικρότερα αδέλφια τους; Ότι δώρισαν το χαρτζιλίκι τους ή ότι συνέβαλαν στο εισόδημα της οικογένειας; Και ποιες ώρες θα γίνονται; Εντός σχολικού ωραρίου ή τα απογεύματα; Κι αν είναι εντός ωραρίου, ποιος θα συνοδεύει του μαθητές; Και τι θα προβλεφθεί με την οργάνωση και λειτουργία της σχολικής μονάδας; Κι αν ο καθένας επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί σε διαφορετικά κοινωνικά πλαίσια, πόσους συνοδούς – καθηγητές θα έχει το έρμο το σχολείο; Αυτά δεν προβλέπονται στην εξατομικευμένη παιδεία; Κι αν η δράση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο απογεύματα ή Σαββατοκύριακο; Θα εργάζεται υπερωριακά ο καθηγητής; Και ποιος θα πιστοποιεί τη δράση; Ο καθηγητής, ο κηδεμόνας ή κάποιος φορέας; Και τι θα δίνεται στους μαθητές; Πιστοποιητικό κοινωνικής δράσης;

Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε για πολλές σελίδες ακόμα. Ας απαντηθούν για αρχή αυτά και βλέπουμε για τα υπόλοιπα. Παρατήρηση: ο κος Κουζέλης στη συνέντευξή του μίλησε πάλι για τους αδύναμους μαθητές. Για τους άριστους και το πώς δε θα σκυλοβαριούνται, όπως τώρα, κουβέντα…

Στο Υπουργείο Παιδείας έχουν αφοσιωθεί στην επιλεκτική αντιγραφή χαρακτηριστικών άλλων σχολικών συστημάτων, με διαρκείς λοξοματιές, κυρίως, προς το φινλανδικό μοντέλο. Τώρα, γιατί το συγκεκριμένο κι όχι το γαλλικό ή το γερμανικό ή το ινδικό ή το κορεάτικο, ας το εξηγήσουν κάποια στιγμή. Όμως, οι αποσπασματικές αντιγραφές ενός μοντέλου δεν μπορούν να έχουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Αγνοούν το γενικότερο κοινωνικό πλαίσιο, την ευρύτερη λογική του εκπαιδευτικού συστήματος, την όλη δομή και οργάνωση. Κάθε οργανωμένο κράτος προσπαθεί να δημιουργήσει το δικό του αποτελεσματικό εκπαιδευτικό σύστημα, βάσει των δικών του κοινωνικών και γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών, παίρνοντας ιδέες κι όχι αντιγράφοντας. Ειδάλλως, η προσπάθεια είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Όπως ακριβώς όταν προσπαθείς να συναρμολογήσεις ένα αυτοκίνητο, παίρνοντας εξαρτήματα από διαφορετικά μοντέλα, διαφορετικών εταιρειών. Ούτε μέχρι τη γωνία δεν πρόκειται να τσουλήσει, αν φθάσει και μέχρι εκεί.

Αφού θέλουν, λοιπόν, να αντιγράψουν τα ξένα μοντέλα, ας τα αντιγράψουν. Το φινλαδικό, το φινλαδικό. Το οποίο είναι δυναμικά εξελισσόμενο, προσαρμοζόμενο στις εκάστοτε απαιτήσεις και, φυσικά, σκανδιναβικής λογικής. Βέβαια, είμαι περίεργος πως θα ανταποκρίνονταν οι φινλανδοί μαθητές στα φετινά θέματα Μαθηματικών... Αλλά, κε Γαβρόγλου, τουλάχιστον αντιγράψτε το σωστά! Αντιγράψτε το όπως είναι, να τελειώνουμε. Με κοπτοραπτικές πρακτικές δε θα πετύχετε τίποτα!

Κατά την αντιγραφή, όμως, θα σας παρακαλούσα να αντιγράψετε σωστά τα ωράρια και τους μισθούς των συναδέλφων, εκεί στα ξένα.

Κε Γαβρόγλου, τουλάχιστον αντιγράψτε σωστά!

[1] Ο Μιχάλης Πετρόπουλος είναι Φυσικός Δ.Ε., MSc στην Εξειδίκευση Καθηγητών Φ.Ε. και υποψήφιος διδάκτορας στο ΕΑΠ.